Мікалай Матукоўскі
Мудрамер
Дзеючыя асобы
Вяршыла Віктар Паўлавіч — міністр узгадненняў.
Міралюбаў Ягор Фёдаравіч — намеснік міністра па зацвярджэннях.
Папсуева Тамара Цімафееўна — намеснік міністра па пярэчаннях.
Мілашкіна Нюра — сакратарка міністра.
Мурашка Мікалай Ягоравіч — вынаходнік.
Залівака Іван Пятровіч — вынаходнік.
Загуменная Кацярына Антонаўна — бабуля-празарлівіца.
Крутая Ніна Іванаўна — дырэктар фабрыкі лёгкага і сярэдняга адзення.
Брунетка, Шатэнка, Бландзінка — асістэнткі Ніны Іванаўны.
Першая тэлефаністка.
Другая тэлефаністка.
Частка першая
Кабінет міністра ўзгадненняў Вяршылы Віктара Паўлавіча. Першае, што кідаецца ў вочы, — вялізны пульт з тэлефонамі. Тэлефонаў многа, некалькі дзесяткаў. Паабапал пульта сядзяць дзве тэлефаністкі. Яны ўвесь час здымаюць тэлефонныя трубкі і коратка, ціха адказваюць. Часам, у залежнасці ад важнасці званка, яны просяць міністра зняць трубку тэлефона-«дублёра». «Дублёры» стаяць у яго на стале, пад рукой. Тэлефоны звоняць бесперапынна, на розныя галасы.
За сталом засяроджаны Вяршыла. Побач Нюра Мілашкіна за маленькім столікам на колцах. На століку дзве папяровыя гары. Нюра аўтаматычна, як робат, бярэ паперу з адной гары, кладзе яе на стол перад міністрам. Той, ледзь зірнуўшы на паперу, падпісвае яе. Падпісаныя дакументы Нюра кладзе на другую гару. Міністр камандуе: «Сіні!.. Зялёны!.. Чырвоны!..» Яго каманды падобныя на каманды хірурга ў час аперацыі: «Пінцэт!.. Скальпель!.. Зажым!..» Нюра аўтаматычна, імгненна падае міністру каляровыя алоўкі.
Вяршыла. Сіні!.. Чырвоны!.. Зялёны!.. Сіні!.. Чырвоны!.. Чорны!.. Нюра! Я прасіў чорны! А ты падаеш мне зялёны!..
Нюра. Ой, прабачце, Віктар Паўлавіч!..
Вяршыла. Я ж так і наблытаць магу… Зялёны!.. Чырвоны!..
Нюра. Закажыце вы факсіміле, Віктар Паўлавіч. У век аўтаматыкі і электронікі пісаць рэзалюцыі ад рукі…
Вяршыла. Сіні!.. Нельга, Нюра… Што такое факсіміле?.. Чырвоны!.. Бюракратызм і казёншчына… Факсіміле можа кожны паставіць… Зялёны!.. А мы ж маем справу з людзьмі… Чорны!.. Убачыць чалавек маю рэзалюцыю ў арыгінале «Ад-мо-віць!» і будзе задаволены… Таму што зразумее… Яго паперу чыталі! Над ёй думалі!.. А не проста ўзялі і адмахнуліся… Чырвоны!.. Чалавечыя адносіны да справы, Нюрачка, вышэй за ўсё!..
Нюра. Не шкадуеце вы сябе, Віктар Паўлавіч. Жыццё ў чалавека адно. Трэба хоць крышачку і пра сябе падумаць.
Вяршыла. Што ты, Нюрачка, гаворыш? Чорны!.. Прыйшоў учора дадому і родную жонку не пазнаў. Кажу, вы па якім пытанні, таварыш?.. Чырвоны!.. Думаеш, я помню, як маіх дзяцей завуць?
Нюра. Дзіўна, што яны ўвогуле ў вас ёсць!
Першая тэлефаністка. Яго няма. У яго сёння прыёмны дзень.
Вяршыла. Чорны!..
Другая тэлефаністка. Ён заняты… У яго народ… Хвілінку! Віктар Паўлавіч! Вазьміце трэці…
Вяршыла. Што здарылася?
Другая тэлефаністка. Універмаг на Маскоўскай гарыць. Пытаюць, каго раней выклікаць — пажарнікаў ці міліцыю?
Вяршыла. Прывыклі чужой галавой думаць! Нават такога пытання самі вырашыць не могуць! (Націскае кнопку селектара.) Аддзел сумненняў?
Голас з дынаміка. Слухаю, Віктар Паўлавіч!
Вяршыла. Сцяпан Сцяпанавіч… Вось тут мне звоняць… Універмаг на Маскоўскай гарыць. Пытаюць, што рабіць?
Голас з дынаміка. Няхай тушаць, Віктар Паўлавіч!
Вяршыла. Гэта не адказ, Сцяпан Сцяпанавіч! Гэта я і без цябе ведаю. Калі няшчасны выпадак — трэба адразу тушыць. А калі яны самі яго падпалілі?
Голас з дынаміка. Як гэта — самі?
Вяршыла. Проста. Зрабілі растрату на вялікую суму і, каб схаваць канцы, падпалілі. Вось і думай, каго туды раней пасылаць? Пажарнікаў ці пракурора? (Паўза.) Ты думаеш, Сцяпан Сцяпанавіч?
Голас з дынаміка. Думаю, Віктар Паўлавіч… А які ў іх таваразварот?
Вяршыла. Адкуль я ведаю? Пачакай… (Звяртаецца да другой тэлефаністкі.) Зіна, спытай, які ў іх таваразварот?
Другая тэлефаністка (у тэлефон). Які ў вас таваразварот?.. (Міністру.) Кажуць, заняўся другі паверх…
Вяршыла. Я ў іх не пра паверх пытаю! Мне патрэбен іх таваразварот!