Паклаўшы рукі за галаву, Фольксваген адкінуўся назад на матрас. Пры гэтым выгляд ён меў нагэтулькі самазадаволены, што быў у стане раз’юшыць каго заўгодна.
– Фольксвагене, – напіраў Артур. – Не ведаю, можа, гэта прагучыць як лухта, але што тут раблю я?
– Ну, як бы гэта правільна сфармуляваць... -адказаў Фольксваген. – Я выратаваў цябе з Зямлі.
– І што з ёй здарылася?
– А-а, бачыш, яе знеслі.
– «Знеслі»? – роўным голасам перапытаў Артур.
– Ага. І яна выпарылася ў адкрыты космас.
– Слухай, – сказаў Артур. – Я гэтым трохі засмучаны.
Фольксваген насупіўся: выдавала, што ён задумаўся.
– Так, я разумею, – адказаў ён нарэшце.
– Разумееш?! – выгукнуў Артур. – Разумееш!
Фольксваген узняўся.
– Зірні лепш на вокладку!
– Чаго?
– СПА-КУ-ХА!
– Я спакойны.
– Ды ты панікуеш!
– Добра, хай сабе – я панікую... Але што тут яшчэ можна зрабіць?!
– Пракаціцца са мною і весела прабавіць час. Галактыка – кайфовае месцейка. А зараз запусці сабе ў вуха гэтую рыбку.
– Што, прашу прабачэння?! – перапытаўся Артур як мага ветліва.
Фольксваген трымаў у руках невялікі слоік, у якім плавала невялікая залатая рыбка. Артур заміргаў. Як жа ён хацеў, каб перад яго вачыма апынулася што-небудзь простае і пазнавальнае, нешта, што ён зможа асягнуць сваім устурбаваным розумам! О, ён бы адчуў сябе спакойна і ўпэўнена, калі б побач з дэнтраскімі майткамі, дрыгвіскімі матрацамі і бетэльгейзіянцам, які трымаў у руках залатую рыбку і заахвочваў запхнуць яе ў вуха, з’явілася, скажам, запакоўка кукурузных шматкоў. На жаль, гэта адсутнічала ў Артуравым полі зроку, і таму ён заставаўся неспакойны і няўпэўнены.
Немавед адкуль абрынулася лавіна дзікага шуму. Артур цяжка задыхаў. Было ўражанне, што той шум рабіў чалавек, які адпалохвае зграю ваўкоў, спрабуючы пры гэтым папаласкаць рот.
– Ціху! – загадаў Фольксваген. – Слухай уважліва, гэта можа быць важным.
– В-важным?..
– Капітан воганскага карабля робіць абвестку па радыёгукальніку.
– Ты хочаш сказаць, гэты брэх – іхняя мова?!
– Не замінай слухаць!
– Але ж я па-іхняму не разумею!
– Ад цябе гэтага не патрабуецца. Проста запусці сабе ў вуха рыбку.
Бліскавічным рухам Фольксваген пляснуў даланёй па Артуравым вуху, і па целе зямляніна расцяклася млосць ад таго, што па вушным тракце склізнула жывая істота. Аднак праз пару секунд Артуравыя вочы акругліліся ад цікаўнасці. Са слыхам у яго адбывалася тое самае, што адбываецца са зрокам, калі чалавеку паказваюць карцінкі з двума чорнымі сілуэтамі, і раптам у абрысах твараў ён пачынае бачыць выяву белага падсвечніка. Або калі вам паказваюць процьму намаляваных кропачак на паперы, а яны раптам пачынаюць складацца ў лічбу «шэсць», з’яўленне якой у сваю чаргу азначае, што аптаметрыст спагоніць з вас кучу грошай для новай пары акуляраў.
Артур усё яшчэ прыслухоўваўся да брахлівых булькатанняў, хіба цяпер нейкім незразумелым чынам ён разумеў іх гэтаксама добра, як родную ангельшчыну.
І вось што ён пачуў...
6
«Гаў-гаў, буль-буль, гаў, буль, гаў-гаў-гаў-гаў, буль, гаў, буль-буль, гаў, буль-буль-буль, гаў, ням-ням, ...ям-ям... людзі павінныя весяліцца... Паўтараю паведамленне. Гаворыць капітан вашага карабля, і таму, калі ласка, спыніце ўсё, што б вы там ні рабілі, і ўважліва паслухайце. Па-першае, як паказваюць нашыя прыборы, у нас на борце завяліся два аўтаспыннікі. Прывітанне, падарожныя людзі, кім бы вы ні былі! Я толькі хачу расставіць усе кропкі над «і» – вас тут ніхто не чакаў!!! Я выжыльваўся з усяе моцы, каб апынуцца на тым месцы, дзе знаходжуся цяпер, і пасада капітана Воганаўскай будаўнічай эскадры не далася мне нагэтулькі лёгка, каб я дазволіў ператварыць свае караблі ў таксоўку для бадзячых дармаедзін. Я ўжо выслаў пошукавы атрад, і як толькі ён вас знойдзе, я вышпурну вас за борт. Калі вам пашчасціць, дык перад выкіданнем я, можа быць, прачытаю вам свае вершы...
...Па-другое. Неўзабаве мы маем зрабіць гіперкасмічны скачок да зоркі Барнарда. Па прыбыцці туды мы застанемся ў доках на трое сутак для рамонту і загрузкі. Падчас гэтай стаянкі ўсім чальцам экіпажу строга забараняецца пакідаць борт карабля. Паўтараю: усе звальненні на планету адмяняюцца. Мяне толькі што кінула каханка, і мне незразумела, чаму ў такі час іншыя людзі павінныя весяліцца. Канец паведамлення».
Брэхабульканне спынілася.
Артур з сорамам заўважыў, што сам ляжыць скручаны ў клубок на падлозе, а яго рукі абхопліваюць уласную галаву. Ён слаба ўсміхнуўся.
– Прыязная істота! – сказаў ён. – Шкада, што ў мяне няма дачкі, каб я мог урачыста забараніць ёй жаніцца з воганамі...