Партызаны гэтага раёну належалі да вялікіх злучэньняў, якія пад камандай палкоўніка Грышына ахоплівалі абшары ад Дзямідава аж па Оршу. Спаткаўшы такі моцны адпор у Касплянскім раёне, Грышын заявіў, што там «народ звар'яцеў» і ён адклікаў адтуль сваіх партызан. Аднак пастаянна перакіданыя з Расеі новыя аддзелы партызанаў з заданьнямі параліжаваць чыгункі і гасьцінцы вымагалі новых мерапрыемства). Беларуская адміністрацыя праводзіла высяканьне лясоў і кустоў на 600 мэтраў з абодвух бакоў дарогаў Закладаныя ўначы партызанамі міны былі выкрываныя патрулямі з адпаведнымі прыладамі, пасьля чаго пускаліся транс парты.
Была патрэба ўзмацненьня сілы службы парадку Таму ў Смаленскай акрузе ейная колькасьць была паднятая да 3000 чалавек. Камандзірамі батальёнаў былі кадравыя афіцэры, выбраныя з лягероў вайсковапалонных. Батальёны стаялі па раённых цэнтрах і былі падпарадкаваныя мяйсцовай нямецкай жандармэрыі. У сваіх раёнах яны ліквідавалі савецкія партызанскія банды, ахоўвалі раённыя местачкі і шляхі, стасуючы сыстэму абаронных бункероў. Касмовіч быў прызначаны інспэктарам службы парадку, якая хутка рапа ў сіле ў акрузе. Аднак у хуткім часе загадам з Бэрліну беларускае сцэнтралізаванае кіраўніцтва службы парадку было забаронена і рост яе стрыманы. Немцы ня мелі даверу да беларусаў, ведаючы, што беларусы ня будуць забіваць сваіх людзей па іх загадзе.
Нямецкае вайсковае камандаваньне арганізавала ў розных акругах дапаможныя сабе збройныя аддзелы з небеларусаў. Гэтыя аддзелы выконвалі нямецкія загады як па барацьбе з савецкімі партызанамі, так і па вынішчэньні мяйсцовага насельніцтва і вёсак. Пад час большых карных акцыяў супроць партызанаў, праводжаных нямецкімі і іншанацыянальнымі аддзеламі, гэтыя іншанацыянальныя карнікі былі асабліва лютымі. Такімі былі казацкія палковыя злучэньні пад камандай Кононова на Магілеўшчыне, дывізія пад камандай Камінскага на Бабруйшчыне і Случчыне, брыгада Родіонова на Глыбоччыне і Лепельшчыне, збройны аддзел Кроміаді, вайсковы аддзел пад камандай А. Буглая на Бабруйшчыне ды іншыя. Гэтыя збройныя аддзелы былі арганізаваныя немцамі з савецкага расейскага элемэнту, здэмаралізаванага камуністычным зьдзекам над людзьмі, палонам і голадам у нямецкіх лягерох вайсковапалонных, як і безадказнасьцяй службы карнікаў. За вызваленьне з палону яны выконвалі кожны загад сваёй новай улады.
На Случчыне і Мазыршчыне пэўны час быў ужываны для змаганьня з савецкімі партызанамі батальён мадзяраў, які не разрозьніваў партызанаў Расеі ад мяйсцовага мірнага жыхарства. Падобны ўкраінскі батальён быў скарыстоўваны немцамі каля Вялікіх Лукаў і ў іншых мяйсцовасьцях Беларусі (аддзел пад камандай Рамана Шухевіча).
Вынішчэньне жыдоўскага насельніцтва ў ваеннай зоне праводзілася органамі СС і СД, а нямецкае вайсковае камандаваньне адносілася да гэтага нэгатыўна. Ня менш нэгатыўна яно адносілася да нялюдзкага трактаваньня савецкіх вайсковапалонных, якія адразу траплялі ў тыле пад уладу СД.
Прымусовы набор беларусаў для вывазу на працу ў Нямеччыну па загадзе з Бэрліну быў распачаты мяйсцовымі камандантамі вясной 1942 году і праводзіўся даволі лёяльна.
Увосені 1942 году ў Смаленск прыбыў з Менска япіскап Сьцяпан, прызначаны кіраваць Смаленскай епархіяй. Умовы для яго працы былі цяжкія. Аднак пры падтрымцы Гарадзкой управы досыць хутка ў саборы распачаліся богаслужэньні і выконваньне трэбаў. Значная колькасьць народу прымала ўдзел у рэлігійным жыцьці.
Летам 1943 году фронт пасоўваўся на захад у напрамку Смаленска. Смаленскі палявы камандант, гэнэрал Пооль, быў пераведзены ў Баранавічы, а радны Краац быў скіраваны ў Магілеў, з ім паехаў і Астроўскі. Тут яны адразу зьмянілі бурмістра расейца Філатава на беларуса Наронскага. Астроўскі заняўся адміністрацыяй акругі, зьвяртаючы ўвагу на адукацыю. У жніўні 1943 году была склікана нарада настаўнікаў усіх пачаткавых школаў, дзе разважаліся справы патрэбаў для пасьпяховай працы школаў у 1943/44 школьным годзе. Распачалося працы для адчыненьня сярэдняй школы ў Магілеве.
Лекароў не хапала ўсюды на Беларусі. Папярэдня шмат лекароў было жыдоўскага паходжаньня, але немцы вынішчылі іх, захапіўшы на Беларусі. Патрэбы аховы здароўя насельніцтва, як і праектаваныя і арганізаваныя беларускія і расейскія вайсковыя фармаваньні, патрабавалі лекарскага пэрсаналу. Дзеля гэтага было пастаноўлена адчыніць пры Магілеўскім гарадзкім шпіталі Мэдычны Інстытут для студэнтаў мэдыцыны двух старэйшых курсаў. Рэктарам інстытуту быў прызначаны д-р Сьцяпанаў і лекцыі распачаліся ў верасьні 1943 году. Хутка Мэдычны Інстытут быў пераведзены ў Новую Вялейку пад Вільняй і ім заапякавалася БНС з Менска. Тут канчалі адукацыю каля 40 студэнтаў.