йеря. О бириляр дя бунун далынъа. Щамысы
юзцнц йеря чырпыр. Орадаъа леш-лешя
верирляр. Киши аьаъдан дцшцр. Щейванлары
бир-бир сойур. Хязини дя апарыб базарда сатыр.
Касыблыьын дашыны атыр.
ЗУРНА
Бири вармыш, бири йохмуш бир падшащ
вармыш. Бу падшащын да эюзцнцн аьы-гарасы
бир гызы варыймыш. Чох йердян елчи эялир,
амма падшащ юз гызыны щеч кимя вермяк
истямир ки, истямир.
Эцнлярин бир эцнц бир касыб кишинин оьлу
падшащын гызына вурулур. Эеъя-эцндцз бу
гызын фикри иля йашайыр,ондан ютрц аз гала
дяли –диваня олур. Оьлан гызын дярдиндян
хястяляниб йорьан-дюшяйя дцшцр. Чох тябиб
эялир, бир ялаъ еляйя билмир. Ахыры бир эцн
оьлан дярдини анасына ачыр. Анасы да бу
мясяляни юз яриня ярз еляйир. Буну ешидяндя
кишинин щалы биртящяр олур. Юз-юзцня
фикирляшир ки, балам, бу эядя дяли олуб,
нядир? Биз щара, падшащ щара? Щарда
эюрцнцб ки, падшащ юз гызыны бир касыбын
оьлуна версин?
252
Няйся, киши чох эютцр-гой еляйир. Эюрцр
оьлу эюзцнцн габаьындаъа эцнц-эцндян шам
кими ярийиб цзцлцр. Оьлунун дярди ону
ичяридян йейир. Ахыры ялаъы кясилир,
падшащын гапысына елчилийя эетмяли олур.
Киши падшащы эюрян кими яли-айаьы кюмяшир,
нитги тутулур, рянэ вериб, рянэ алыр. Няйя
эялдийини унудур.
Падшащ сорушур:
- Киши, няйя эялибсян?
Кишинин дили топуг чалыр:
- Падшащ саь олсун, оьлума той елямяк
истяйирям, сян зурна чала билярсянми?
Падшащ бу сюзц ешидиб яввялъя гаш-
габаьыны туршудур, сонра кишинин дяли
олдуьуну зянн едиб шагганаг чякир. Падшащ ня
иллащ еляйирся, эцлцшцнц сахлайа билмир. Бир
дя юзцня эяляндя эюрцр ки, бу сюзц дейян адам
йохду. Касыб киши горхуб гачмышды. Падшащын
«Зурна чала билярсянми?» сюзцндян хошу
эялир, она эюря дя тез ямр едир ки, бу сюзц ири
щярфля сарайын ян чох эюзя чарпан йериня
йазсынлар. Ямр йериня йетирилир.
Ертяси эцн падшащ йухудан ойаныр. Цзцнц
гырхдырмаг истяйир. Бир аздан дялляк
падшащын йанында щазыр олур. Амма бу эцн
нядянся падшащын дяллякдян щеч эюзц су
ичмир. Падшащ дяллякдян сорушур:
- Ноолуб, киши, йохса нахошламысан?
Рянэин нийя гачыб?
Дялляк ъаваб верир:
- Падшащ саь олсун, бир аз сойугламышам.
Дялляк буну дейиб башлайыр падшащын
цзцнц гырхмаьа. Бирдян падшащын эюзц дивара
253
йаздырдыьы сюзя саташыр: «Оьлума той елямяк
истяйирям, сян зурна чала билярсянми?»
Падшащ уьунуб эедир. Дялляйи учунма тутур.
Юзцнц сахлайа билмяйиб дизи цстя падшащын
айаглары алтына йыхылыр, щюнкцр-щюнкцр
аьлайыр:
- Падшащ саь олсун, билирям… билирям ки,
сян бу мясялядян хябярдарсан… Валлащ, мяндя
эцнащ йохдур. Мяня йазыьын эялсин. Мян сянин
башыны кясмяк истямирям. Мяни онлар мяъбур
еляйир.
Падшащ еля бил йухудан айылыр.
Тяяъъцбля сорушур:
- Ноолуб, а киши, сян ня данышырсан? Де
эюрцм ня баш кясмяк, ня суи-гясд? Бу ня
демякдир?
Дялляк мясяляни падшаща ярз еляйир:
- Падшащ саь олсун, сянин вязирин мяня
щядя-горху эялди. Деди ки, бу эцн падшащын
цзцнц гырханда онун башыны кясмясян, юзцнц
юлмцш бил.
Падшащ ъялд айаьа галхыр. Залым вязири
йанына чаьыртдырыр. Вязир дялляйин
зарымасындын мяслянин ня йердя олдуьуну
баша дцшцр. Щямин эцн падшащ вязирин
бойнуну вурдурур. Сонра ися дивара
йаздырдыьы сюзцн сащибинини тапыб ону
сарайа эятирмяйи ямр едир. Чох кечмир ки,
касыб киши падшащын щцзуруна эятирилир.
Падшащ бундан сорушур:
- Киши, мян сяня йахшылыг елямяк
истяйирям. Де эюрцм о вахт мяним щцзурума
нядян ютрц эялмишдин? Горхма, сюзцнц ачыг де.
254
Касыб киши яввялъя горхур. Сонра
падшащын сюзцнцн доьрулуьуна инаныб
цряклянир:
- Падшащ саь олсун, о вахт мян сянин
йанына башга мягсядля эялмишдим. Амма
чашдым, сюзцмц сяня ачыг дейя билмядим. Бу
дяфя сяня сюзцн доьрусуну дейяъям.
Истяйирсян бойнуму вурдур, истяйирсян дя мяни
вящши итляриня йем еля, юзцн билярсян. Мян
сюзцн доьрусуну дейяъям.
Касыб киши падшащы мясялядян аэащ
еляди. Падшащ щеч ня демяди. Юз гызыны
касыб кишинин оьлуна верди. Онлара гырх эцн,
гырх эеъя той еляди.
Наьыл гуртарды. Эюйдян цч алма дцшдц.