Выбрать главу

ешидирди. Эцляндам ханым цзцнц шаща тутуб

деди:

Башына дюндцйцм ядалят шащым,

Ядалятсян, бу сирляря вар инди.

Йа ганэинян, йа бурадан дур,

чякил,

Тезлийинян пайтахтына вар инди.

Вякил бу ишлярдя олду билиъи,

Йазыг вязир олду елляр эцлцнъц.

Эюрцрсянми бу ган тюкян

гылынъы,

Ону вуран ял дя мяндя вар инди.

336

Эцляндамам гызылэцлдян

айрыйам,

Щям эцлцйям, щям дибинин

харыйам,

Щагг билир ки, мян Мяммядин

йарыйам,

Мяндян олмаз чал хорйада йар

инди.

Шащ Эцляндамын бу сюзляриня

гязяблянди, гошунуну да чякиб юз тахт-таъына

гайытды. Гырмызы эейиниб тахта чыхды, щюкм

етди ки, Вайыса гары эялсин. Гары эялди, шаща

баш ендириб деди:

- Шащ саь олсун, мяня эюря ня гуллуг?

Шащ деди:

- Мяммядя анасынын дили иля еля бир

мяктуб йаз ки, щямин мяктуб чатан кими Мяммяд

евиня гайыдыб Эцляндам ханымы юлдцрсцн.

Гары деди:

- Баш цстя. Мяним ялимдя бу иш су ичмяк

кими шейди.

Вайыса гары мяктубу йола салды.

Инди сизя кимдян хябяр верим Мяммяддян.

Мяммяд нечя вахт иди ки, гызыл мядянлярини

ишлядирди.Цсэцдардан бир хябяр тута

билмирди. Эцнлярин бир эцнц Вайыса гарынын

эюндярдийи мяктуб Мяммядя йетишди. Мяммяд

мяктубу охуду, ящвалатдан щалы олду. Ата

миниб Цсэцдара тяряф йол башлады. Эеъяйары

эялиб Цсэцдара чатды. Бирбаш евляриня эялди.

Евин пилляканында Эцляндамнан габаглашды.

Гяфилдян хянъяри чыхарыб гызын цряйинин

башына санъды. Сонра да евя кечиб, ящвалаты

337

анасына данышды. Анасы да Эцляндамын

башына эялянляри оьлуна сюйляди. Арвад

сюзцнц тамам еляйиб, ешийя чыхды. Эюрдц ки,

йеря чохлу ган тюкцлцб, амма гыз йохду.

Мяммядин анасы ишдян щалы олан кими цзцнц

эюйляря тутуб йаныглы бир наля чякди:

Залым фяляк, ня иш ачдын башыма,

Бу дярдин одуна ща йаным инди.

Чох зцлмцнян зящяр гатдын

ашыма,

Дцшцм сящралары доланым инди.

Голларын гурусун, ай оьул

Мяммяд,

Ъями дярдляримдян олду бедащат.

Эеъя вахты кимя гылым шикайят,

Щиъран атяшиня галаным инди.

Шящрябаны гарыйам, эювщяр

каныйам,

Яввялдян гиймятли дцрр

мяканыйам,

Аьламагдан даща гям тцьйаныйам,

Бу дярдли щиърандан ня ганым

инди?

Мяммяд дя анасына гошулду, ща

ахтардыларса, Эцляндамы эюрдцм дейян

олмады. Одур ки, Мяммяд айаьына дямир чарых

эейинди, ялиня дямир яса эютцрцб Цсэцдардан

чыхды. Гары галыр евдя тяк.

Мяммяд йол эетмякдя, Эцлндамы

ахтармагда олсун, сизя кимдян дейим

338

Эцляндамдан. Эцляндам ханымы йедди лоьман

апарыб юз евиндя эизлятмишди. Гырх эцнлцк

мцалиъядян сонра гыз айылды. Эцляндам алды

эюряк щалына мцнасиб ня деди:

Язрайыл зцлмцнян алды ъанымы,

Гара эялди кям талейим, ай фяляк.

Алмамышам бу дцнйадан камымы,

Гара эялди кям талейим, ай фяляк.

Дярйалардан ляли-эювщяр

чякдирдим,

Дцрр цстцндян ляли-мяръан

тюкдцрдцм,

Бир отагнан бир щамам да

тикдирдим,

Гара эялди кям талейим, ай фяляк.

О заман ки, Алфатуну алдылар,

Чох зцлмцнян пайтахтымдан

салдылар,

Гул йериня ат габаьына салдылар,

Гара эялди кям талейим, ай фяляк.

Гадир Аллащ, сейрагублар

билмясин,

Шащнан вязир щеч камыны

алмасын,

Эцляндамы гейлц-гала салмасын,

Гара эялди кям талейим, ай фяляк.

Эцляндам ялавя гырх эцн дя галды

лоьманларын йанында. Лоьманларын йеддиси дя

339

гыза ашиг олдулар. Лоьманлардан бири цзцнц

гыза тутуб деди:

- Биз саьалтмасаг, сян чохдан юлмцшдцн.

Эцляндам ханым ъавабында деди:

- Чох саь олун, йери эяляр, мян дя сизин

щюрмятиниздян чыхарам.

Лоьманлар дедиляр:

- Ня йери эялся? Сян бизим щансымызы

бяйянсян, биримизя эетмялисян.

Гыз деди:

- Юзцнцз билян мяслящятди. Амма мян

йаман аъмышам, изин верин бир хюряк

щазырлайым йейяк, сонра данышарыг.

Гыз тез бир тярщалва чалды, ичиня дя

бищушдары тюкдц. Щалваны сяккиз бцкцм

еляйиб тярязидян кечирди, щамынын пайы бир

бярабяр олду. Эцляндам юз пайыны эютцрцб бир

гыраьа гойду, галаныны пайлады. Сонра

лоьманлара деди:

- Ким щалва пайыны тез йеся, она эедяъям.

Дярвишляр

Эцляндамын

сюзцня

инандылар, тез щалваны йейиб бищуш олдулар.

Эцляндам ханым юз пайыны ъибиня гойду, алды

эюряк ня деди:

Нащаг гырдым сизи, эцнащ

ейлядим,