Axirətdi qara torpax,
Hamı gedər, gələn olmaz.
Ay Fətəli, tale budu,
Cismimi yandırır odu,
Çeşmim tökür qəm buludu,
Rəhm eyləyib silən olmaz.
BAŞINA DÖNDÜYÜM
Yaranmışa ölüm haqdı qabaqda,
Neylim öldü kal, başına döndüyüm.
Kəsdi yollarımı qəzavü-qədər,
Düz gəlmədi fal, başına döndüyüm.
Fikir ver zamana, vaxta, vədəyə,
Mərd iyiddər boyun əyməz gədəyə,
Şairi yoxsul ikən salma ödəyə,
İnsaf eylə, zal, başına döndüyüm.
Yetmək olmaz çərxi-fələk sirrinə,
Qarışdırır işi biri-birinə,
İstəsəniz nə verəcəm yerinə,
Pərişandı hal, başına döndüyüm.
Mənim sinəm adət edib yaranı,
Şahi- Mərdan özü qılsın çaranı,
Şiddətdi gələndə martın boranı,
Qırılmazmı mal, başına döndüyüm.
Əzəldən Fətəli özünü öydü,
Düzünü axtarsan bir kasıf öydü,
Bir arıx kalıydı, dəvə ha döydü,
Bircə dana al, başına döndüyüm.
BIR GÜN
151
Ey könül, bu cahan axır sənin də,
Yandırar sinəni köz eylər bir gün.
Mizanlar qurdurub sual eylədər,
İkinci son xanən qazılar bir gün.
Azreyil gələndə ruhun tez enər,
Gözün gah çəkilər, gah da uzanar,
Nəhayətdə üstün qara bəzənər,
Tabutun yolları toz elər bir gün.
Mənşər günü haray olmaz hər addan,
Xaliq qurtaracaq alovdan, oddan,
Eh, ölərsən, itərsən, çıxarsan yaddan,
Qavrayın torpağı quzular bir gün.
Boynundadır hər bir kəsin əməli,
Nə lazımdır mənasız söz təməli,
Ay Fətəli, ölən vaxtı deməli,
Yeyərlər malını muzular bir gün.
ÇƏKƏRLƏR
Sürmə qiyamatdı şux gözəllərə,
Ala gözə, qara qaşa çəkərlər.
Bu dünya belədir qərar tutandan,
Libas ilə pulu başa çəkərlər.
Ən böyük səadət dünyada vardı,
O məzlum sayılan həyatı dardı,
Misal var ki, yoxdan Allah bezardı,
Hər yerdə əlindən haşa çəkərlər.
Hər şeyi deyərlər əsli-zatınan,
152
Qara arpa bir ha döyül otunan,
Mərd igid adını köhlən atınan,
Hər məna danışıb qoşa çəkərlər.
Namərd macal tapsa, verməz amanı,
Mərdə canım qurban, görünməz hanı,
Bəxt tərəqqi edib tapsa insanı,
İstəkli bala tək döşə çəkərlər.
Ağla Fətəliyi yada salanda,
Hayıf oldu ömür getdi talanda,
Sifət kefsiz, əl gətirməz olanda.
Düşüncəli beyni boşa çəkərlər.
TƏCNIS
Gəldi yaz ayları, açdı gül-çiçək,
Al deyib bəzəndi, a yağı, bağlar.
Ərşdə şimşək çaxan qara bulutlar,
Yığılıb-dağılıb a yağıb ağlar.
Könül istər ol arifi-əyyarı,
Şəhd ucundan sızıldayar ay arı,
Mərd igidlər gözləyərlər ay arı,
Namərdlər əl kəsər, ayağı bağlar.
Ay Fətəli, nakəs gözləməz ara,
Gedəcək cəsəd də, göz də məzara,
Lənət müxənnətə, mərdimazara,
Pünhanca nanına ay ağı bağlar.
MOLLA HƏŞIM
153
Molla Həşim Molla Ağca oğlu Əlizadə 1922-ci ildə
Tovuzun Böyükqışlaq kəndində anadan olmuşdur. Molla
Həşim savadlı, şagirdlərini sevən müəllim idi. Üç dil bilən
Əlizadə tədrisə böyük önəm vermişdir.
İxtisası ilə yanaşı bədii yaradıcılığına da diqqət yetirmiş
Molla Həşim 1986-cı ildə dünyasını dəyişmişdir.
BAYATILAR
Şairinəm gül incə,
Bülbül incə, gül incə.
Hər nə desən üzə de,
Arxamca de-gülüncə.
Gedirəm yolum dağdı,
Hər tərəf bağça-bağdı,
Çəkərəm yar səfasın,
Necəki canım sağdı.
Şair deyər yazana,
Qış da köşdü yaza nə?
Bu canım qurban olsun,
Düzü-düzə yazana.
Mən aşiqəm ara sözü,
Ara-axtar ara sözü,
Hər deyənə fikir vermə,
Evlər yıxar ara sözü.
AYIBDI, BALA
Söz demək istəyən, ay cavan aşıq,
Belə olmaz qoşma, ayıbdı, bala.
Versəm cavabını mətəl qalarsan,
154
Öz-özünə coşma, ayıbdı, bala.
Mollalıq işini ortaya qatma,
Mən qələm əhliyəm, namusu atma,
Bilmirsənsə yazma, sözü uzatma,
Öz həddini aşma, ayıbdı, bala.
Əlizadə əqli, huşu sərində,
Axtarıb dayazı, gəzib dərində.
Bir qoca əminəm, atan yerində,
Babana sataşma, ayıbdı, bala.
TƏCNIS
Aşıq, gəlsən şeir ilə cəng edək,
Dəryasansa daş daha da dalğalan.
Hər kəs deyək sözü sərdən-sinədən,
Yerə girsin sırasından dal qalan.
Usdasansa indi danış ha dərin,
Yəqin eylə yeri yoxdu hədərin.
Girək gəzək ha qijhaqij, ha dərin,
Coşar onda sinəsini dalqalan.
Əlizadə tər dolansa, tər gedər,
Kür aşiqin kürəyindən tər gedər,
Ya doy gələr, ya sazını tərg edər,
Qalar onda o düz qəddi dal qalan.
CIĞALI MÜXƏMMƏS
Yeriyirsən naz edirsən,
Gülə-gülə sən bəxtəvər,
Nə qıyıbsan əl qoyubsan,
İncə belə sən bəxtəvər.
Həna yaxıb, üzük taxıb,
155
Nazik ələ sən bəxtəvər,
Gördüm bayaq sancdın daraq,
Siyah telə sən bəxtəvər.
Telində daraq,
Əlində varaq,
Yaxşı gözəlsən,
Saldın xoş soraq.
Xoşdur sorağın,
Ayna qabağın,
Yaxşı hazırlaş,
Gəlir qonağın.
Qədir bilən, kimdir gələn
Gözəl hələ sən bəxtəvər.
Dedim, ay can telli ceyran,
Belə qeylü-qal eyləmə.
Bir nökərəm, dərd çəkərəm,
Əlif qəddim dal eyləmə.
Yaxına dur, mənəm zənbur,
Ləblərində bal eyləmə.
Azca deyin, yaxşı geyin,
Yaşıl üstdən al eyləmə.
Yaşıl deyirsən,
Şux yeriyirsən,
Özün öyürsən,
Mənəm deyirsən.
Geymə qırmızı,
Ay zalım qızı,
Çox mənəm deyib,
Eyləmə nazı.
Nazlı işıq xoş yaraşıq,
Bizim elə sən bəxtəvər.
156
Sən haralı, dağ maralı,
Dəli ceyran, bir bəri bax.
Şirin sözün ola gözün,
Qaşı kaman bir bəri bax.
Əyax saxla, yolu yoxla,
Getmə dayan, bir bəri bax.
Gözəl vədə Əlizadə
Yazır dastan bir bəri bax.
Hüsnünə dastan,
Yazıram qəstən,
Gəl açıq söylə,
Danışma pəsdən.
Doğru sözünü,
Bir aç gözünü,
Heç yana tutma,
Bir aç üzünü.
Qoşa xallı, məh cəmallı,
Döndün külə, sən bəxtəvər.
ƏLİMƏRDANLI AŞIQ ZEYNƏB
Zeynəb Abdulla qızı Bayramova 1922-ci ildə Tovuzun
Əlimərdanlı kəndində dünyaya gəlmişdir. Tovuzun sazlı-sözlu
mühiti Zeynəbə də öz təsirini göstərmiş və onun yaradıcılıq
istedadına təkan vermişdir.
Aşıq Zeynəbin ustadı Aşıq Nəcəf olmuşdur.
MƏNİ
157
Qadasın aldığım, qurban olduğum,
Keşkə yaratmeydi yaradan məni.
Özüm deyən mətləbimə çatmadım,
Görüm hax götürsün aradan məni.
Yarımnan qeyri yar istəmirəm,
Əl-əldən üzülsə, var istəmirəm,
Xəstə könlüm küsüb, xar istəmirəm,
Fələk geridə qoydu sıradan məni.
Zeynavın qəlbinə çəkdilər dağı,