[697] La koncernaj leteroj de SEU al UEA estas presitaj en Esperanto 19.1923, p. 141-142. - Komentante la decidon, UEA protestis, tute neneŭtrale, kontraŭ la „bolŝevika perfortigo", transdonante „la esprimon de sia varma simpatio al la subpremitaj rusaj Samideanoj".
[698] „IIIa Kongreso de Sennacieca Asocio Tutmonda, Cassel, 1 la-15a aŭgusto 1923" (protokolo), Sennadeca Revuo 5.1923/24, n-ro 1 (43), p. 11.
[699] Dokumentoj de komunismo, Dŭsseldorf 1923.
[700] L. Sosnovski, Jarkvino de la Oktobra Revolucio. Trad. V. Polakov. Antaŭparolo de E. Drezen, Moskvo 1923. (La kovrila titolo estas La Kvinjaro de Sovetlandoj.)
[701] Komunista movado. Historia skizo. Ei Kalendaro de la Komunisto por 1923jaro. Trad. G. Demidjuk, Moskvo 1924.
[702] Sosnovski, Jarkvino, p. 52.
[703] Letero de Demidjuk al Lanti, de 25-4-1924; E.L., „Kial Demidjuk revi- ziis?", Sennaciulo 7.1930/31, p. 102. - Demidjuk estis suspektita pri ligoj kun anarkiismo. En la klopodoj lin liberigi ankaŭ helpis Drezen.
[704] Letero de Demidjuk al Lanti, de 25-4-1924; „2-a Kongreso de Sovetlanda Esperantista Uniow, Sovetskij ĉsperantist 1925, p. 138. -Laŭ Demidjuk, tio ĉi havis rilaton kun la antaŭa membreco de Drezen en la Partio de Soci- revoluciuloj, sed citas kiel opinion de Drezen mem, ke temas pri intrigo de komunistaj idistoj kontraŭ lia aktivado por Esperanto. Post sia reho- norigo Drezen reprenis la gvidan funkcion en SEU kun la titolo „ĝenerala sekretario".
[705] A. Levandovskij, „Skizo pri la anarkista movado en Rusio dum la Revo- lucio (1917-1923)", Sennacieca RevuoS. 1923/24, n-ro 9 (50), p. 9-10; n-ro 10 (51), p. 7-8.
[706] Sennaciulo 1.1924/25, n-ro 10, p. 4-5.
[707] E. Drezen, Lucien Revo, „Pri iu ,kompletigo'", Sennaciulo 1. 1924/25, n-ro 18, p. 4.
[708] E.L., „Kial Demidjuk", p. 102; Drezen, „V borTje", p. 108; letero de Nekrasov al Lanti, de 9-5-1925; letero de Lanti al Demidjuk, de 27-8- 1930. - La franco Robert Guihĉneuf jam antaŭ la kongreso en Kassel komunikis al Lanti el Moskvo, ke la pozicio de Drezen estas neskuebla kaj ke la - tre simpatiaj - homoj de La Nova Epoko estas „absolute nekapa- blaj" detronigi lin (letero de 21-7-1923).
[709] Libera Laboristo 1. 1925, n-ro 1 (aŭg.), p. 14; kp. Borsboom, p. 53. - Hajdovskij kaj lia edzino estis kondamnitaj al trijara ekzilo.
[710] Letero al Demidjuk kaj Nekrasov, de 23-6-1925, en Leteroj de E. Lanti, p. 82.
[711] Sennaciulo 1. 1924/25, n-ro 45/46, p. 10. - La proponon faris Ch. F. Hochhauser.
havis propono pri solidarec-esprimo favore al Levandovskij; ĝi estis per plimulto malakceptita: Sennaciulo 4. 1927/28, p. 349; Protokolaro de la Vlll-a Kongreso en Goteborg..., Leipzig 1928, p. 40.
[713] „Protokolo de la Va SAT-Kongreso en Wien", Sennaciulo 1. 1924/25, n-ro 49, p. 4-5; kp. la leteron de Lanti al Martin Muribo, de 27-1-1925, en Leteroj de E. Lantiy p. 61. - Ankaŭ la socialdemokrato Franz Jonas rimarkis, ke la rusaj SAT-anoj „estas pli agemaj ol ni": „Protokolo...", Sennaciulo 1.1924/25, n-ro 51, p. 3.
[714] Sovetskij ĉsperantist 1925, p. 157. - Futerfas pereis en la 30aj jaroj en Siberio (Borsboom, Vivo deLanti, p. 52), ZiTberfarb post la milito publi- kigis i.a. ruslingvan verkon pri la franca utopia socialisto Charles Fourier kaj mortis en 1970 (SennaciuJo 41.1970, p. 48).
[715] „Raporto pri agado de CK SEU dum 1923-1925 jj.", Sovetskij ĉsperantist 1925, p. 98. - Car kompromisemon en la rilatoj kun SAT Drezen povis permesi al si nur sur la bazo de plena homogeneco de SEU, li plue atakis la anarkiistajn esperantistojn en Soveta Unio, nomante ilin „multe pli mal- agrablaj kaj eĉ danĝeraj por nia movado", ol la restintaj reprezentantoj de „neŭtrala esperantismo": E. Drezen, „La vojoj de la movado mond- lingva en Sovetlando", Meĵdunarodnyjjazyk 1926, n-ro 15 (41), p. 3-4.
[716] E. Lanti, „Tri semajnojn en Ruslando", Sennacieca Revuo 4. 1922/23, n-ro 3 (33), p. 5.
[717] Samloke, p. 7.
[718] Deklaro de 27-2-1925: Sovetskij ĉsperantist 1925, p. 55; trad. en Senna- ciulo 1. 1924/25, n-ro 26, p. 7.
[719] Deklaro de 28-7-1925: Meĵdunarodnyj jazyk 1925, n-ro 1 (27), p. 2; trad. en Sennaciulo 2. 1925/26, n-ro 1 (53), p. 8. - La deklaro aparte favore taksis la utilon de Esperanto por la proletaro. Boguslavskij estis eksigita el la Partio en 1927 kaj mortis en mallibereco en 1937.
[720] Saluto al la sovetaj esperantistoj, de 12-5-1925, kaj letero al la Esperanto- grupo en Dolinskaja: Sovetskij esperantist 1925, p. 87-89; trad. en Senna- ciulo 1. 1924/25, n-ro 38, p. 6.
[721] En la eseo A vse-taki ona vertitsja (Kaj tamen ĝi moviĝas), 192; citaĵo en Sovetskij ĉsperantist 1925, p. 55, trad. en Sennaciulo 1.1924/25, n-ro 26, p. 7.
[722] Sovetskijĉsperantist 1925, p. 136,137,139. - Pri Izvestija estis dirite, ke ĝi lastatempe publikigas notojn pri Esperanto; pri Pravda - ke ĝi „anko- raŭ ĝis nun rilatas al Esperanto ne sufiĉe favore" (p. 139).
[723] E. Drezen, „Apliku Esperanton!", Senaciulo 1. 1924/25, n-ro 17, p. 6.
[724] J.A. Lwunin (Ju.A. L'vunin), „Zum Briefwechsel zwischen sowjetischen und deutschen Arbeitern und Arbeiterkorrespondenten 1924-1929", Bei- trage zur Geschichte der Arbeiterbewegung 19. 1977, p. 1013.
[725] A. Tomo (= E.F. Spiridoviĉ), „,Labkoroj' en Sovet-Unio", Sennaciulo 1. 1924/25, n-ro 24, p. 4. - Por ĝenerala superrigardo vd. Andreas Guski, „Zur Entwicklung der sovvjetischer. Arbeiter- und Bauernkorresponden- tenbewegung 1917-1932", en: Eberhard Knodler-Bunte, Gernot Erler (red.), Kultur und Kulturrevolution in der Sowjetunion, Berlin, Kron- berg/Ts. 1978, p. 94-104.
[726] E. Drezen, „Apliku Esperanton!", Sennaciulo 1. 1924/25, n-ro 17, p. 6.
[727] „RaportopriagadodeCKSEUdum 1923-1925jj.",Sovetskijesperantist 1925, p. 98.
[728] „Internacia laborista korespondado" (raporto de Vladimir Varankin), Protokolo de la Vl-a Kongreso de Sennacieca Asocio Tutmonda, Lenin- grado, 6-I0aŭgusto 1926. Ekstra numero de Sennaciuloy novembro 1926, p. 17-18. - Laŭ tiu raporto, la laboro en Smolensk estis farata de 18 ronde- toj de laboristaj korespondantoj, el kiuj 95% skribis rekte en Esperanto.
[729] Cit. Sennaciulo 2. 1925/26, n-ro 30 (82), p. 5 (ruslingva originalo en Meĵdunarodnyj jazyk 1926, n-ro 11 [37], p. 2). - Lacirkulero rekomendis al la rondetanoj aliĝon al SEU kaj SAT kaj abonon al Sennaciulo kaj Sen- nacieca Revuo.