[900] Tio ĉi estis la enhavo de la t.n. Gotenburga Konvencio, akceptita dum la kongreso en Gĉteborg en 1928.
[901] „Kiel la Centra Komitato de Sovetrespublikara Esperantista Unio klopo- das por ke SAT ,evitu la rifon'", Sennaciulo6.1929/30, p. 531-532. -Iom poste estis dirite pri Drezen, ke li „ĉiam estis ĝisosta, neforigebla neŭtra- lulo, kiu kontraŭvole ludas komunistan rolon": Sennadulol. 1930/31, p. 263. Tiu karakterizo certe ne estis tute senbaza. Nikol'skij, kiu defendis Drezen, konfesis, ke al liaj malbonaj trajtoj apartenas „nesociemeco, malofta estado inter la amasoj" („Kontraŭ kalumnioj pri k-do Drezen", Intcrnactisto 1.1930/31, p. 213), kaj Roman Sakowicz, kiu konis Drezen jam antaŭ la revolucio, memorante pri renkonto en 1927 juĝis, ke „li estis nur karieristo, kiu simulis bolŝevikon" (letero al Hans Jakob, de 2-7- 1957).
[902] Je koncerna demando Barthelmes en persona komuniko de 2-2-1981 skri- bis: „Certe en la sinteno de SATal Dr. kunrolis taktikaj konsideroj."
[903] E. Drezen, „A1 la Kontrol-Komitato de SAT", Intemaciisto 1.1930/31, p.
[903] Vd. sube, p. 357-359.
[904] „Bona instruo por nia aktivularo", Bultenode CKSEU9. 1929/30, p. 127 (kun citaĵoj el la parolado de Skrypnyk).
[905] „A1 la SAT-anaro de la tuta mondo. Deklaro de la klasbatala SAT-Opozi- cio", Internaciisto 1.1930/31, p. 1-2.
[906] Internacisto 1. 1930/31, p. 66.
[907] „A1 la tuta SAT-anaro!", Sennaciulo 7. 1930/31, p. 193-194. - La unuaj eksigitoj estis: Drezen, Otto BaBler, F.C. Richter, Walter Kampfrad (la estro de EKRELO), Jĉzsef Batta, F. Wolff, Georg Richter, Herbert Muravkin, Willi Vildebrand: SennaciuĴo 7. 1930/31, p. 239. Krom Dre- zen, ĉiuj estis germanoj aŭ loĝis en Germanio (Batta kaj Muravkin).
[908] R. NikoPskij, „Manifest podtasovok, putanicy i klevety" (Manifesto de substituoj, mikso kaj mensogo), Meĵdunarodnyj jazyk 9. 1931, p. 5-11 (pri Lanti, Manifesto de la sennaciistoj); P. Kirjuŝin, „Ideologija Lanti i kontrrevoljucija" (Ideologio de Lanti kaj kontraŭrevolucio), samloke, p. 69-72; P. Kirjuŝin, „U istokov lantizma. ,Ljuksemburgianstvo i sĉnna- cizm ' ) (Ĉe fontoj de lantiismo. „Luksemburgismo kaj sennaciismo"), Meĵdunarodnyj jazyk 10. 1932, p. 36-43, 70-77 (provo montri, ke la elir- punkto de sennaciismo estas la „falsaj teorioj" de Rosa Luxemburg).
[909] „La taskoj de la opozicianoj", Intemaciisto 1.1930/31, p. 26. -Efektive, en pluraj Laboristaj Esperanto-Asocioj la komunistoj aŭ transprenis la gvidadon, laŭ la modelo de la Germana LEA (ekzemple en Britio kaj Francio), aŭ starigis konkurencajn organizaĵojn.
[910] „Voĉoj el Sovetio", Sennaciulo 7.1930/31, p. 143-144,247,280,342-343.
[911] Krom la ruso Muravkin, kiu alveturis el Berlino.
[912] Protokolaro... Amsterdamo, p. 63.
[913] 105 aprobis la agadon de la Plenum-Komitato, 6 malaprobis kaj 6 sindete- nis: samloke, p. 64.
[914] Vd. la broŝuron Kongreso de RevoludajEsperandstoj (SAT-opozido k klasbatalaj LEA-oj), Amsterdam, la 5-an de aŭgusto 1931, Berlin 1931. - En tiu „kongreso" partoprenis 54 personoj el ok landoj. A1 Amsterdamo venis entute pli ol 400 el 14 landoj, el kiuj 252 estis nederlandanoj.
[915] „Pri la XI-a SAT-Kongreso en Amsterdam", Internadisto 1. 1930/31, p. 185.
[916] En referendumo ekorganizita en januaro 1931 la opozicio donis voĉdon- rajton ne nur al SAT-anoj, sed ankaŭ al „ĉiuj senlaboruloj, malriĉuloj, sovetianoj, neabonantoj de ,S-ulo', t.n. pasivaj membroj": Internadisto 1. 1930/31, p. 74. Jam meze de 1931 la opozkao asertis, ke 75% de ĉiuj organizitaj laboristaj esperantistoj esprimis sin por ĝia vidpunkto: Inter- nadisto 1.1930/31, p. 137.
[917] Pri la fondkongreso de IPE: Intemadisto 2.1932, p. 81-83,85-86. Ĉeestis 348 kongresanoj el 11 landoj, inter kiuj, pro viz-rifuzo de la germanaj aŭtoritatoj, ne estis delegito el Soveta Unio.
[918] Tiuj sekcioj estis, ĵus antaŭ la fondo, la asocioj aŭ „unuigaj komitatoj" en Belgio, Britio, Bulgario, ĈeRoslovakio, Ĉinio, Estonio, Francio, Germa- nio, Japanio, Nederlando, Norvegio, Soveta Unio, Svedio kaj Usono: „Larĝa estas nia bazo. Antaŭen al fondo de IPE!!", Internaeustol. 1932, p. 75. - En 1935 IPE indikis membronombron de 13 728; el tiuj tamen 11 195 estis sovetianoj: SurPosteno (internacia eldono) 3.1935, p. 188.
[919] Tiel Lanti en la malfermo de la kongreso en 1932: Protokolaroprila XII-a Kongreso de S.A.T. en Ŝtutgart (suplemento al Sennaciulo, n-ro 393, 8 sept. 1932), p. 1.
[920] A.F. Klatil, „Taskoj de la laborista Esperantomovado", La Sodalisto 8. 1933, n-ro 1, p. 2-3; persona komuniko de Adalbert Klatil, de 3-1-1977.
[921] La Sodalisto 7.1932, n-ro 9, p. 7.
[922] Franz Jonas, „Kie mankas la mondrigardo?", La Socialisto 8. 1933, n-ro 9, p. 4. - Temas pri respondo al la artikolo: John Johansson, „Kie la mondrigardo mankas. Malferma letero al miaj aŭstraj kamaradoj", Svcoska Arbctar Espcrantisten 12.1933, n-io 6/7 (jul.), p. 7.
[923] Aldoniĝis sekcioj en Dancigo, Finnlando, Nederlando (1935) kaj Britio (1938). La germana SEA partoprenis en la preparlaboroj por ISE, sed en la tempo de ĝia fondo estis jam dissolvita de la nazioj.
[924] En majo 1935 SAThavis 1244 membrojn, el kiuj 310estis nederlandanoj. La meza eldonkvanto de Sennaciulo en 1934/35 estis 4200 ekzempleroj.
[925] Krome, aperis, ankaŭ monate, Sennacieca Revuo (nova serio ekde marto
1933).
[926] E. Lanti, „De ekstere - de supre", Sennaciulo 9. 1932/33, p. 45-47.
[927] Protokoiaro pri la XIII-a SAT-Kongreso en Stokhoimo (suplemento al Sennaciuio, n-ro 409, 25 sept. 1933), p. 6.
[928] Pri la lastaj vivojaroj de Lanti: Borsboom, Vivo de Lanti, p. 145-177.
[929] Lanti, „De ekstere - de supre", p. 46.
[930] Pro la forteco de siaj nederlandaj membroj SAT povis okazigi en 1937 en Rotterdam kongreson kun la rekorda partopren-nombro de 800 personoj (el 16 landoj).
[931] „Protokolaro pri la 18-a Kongreso de S. A.T. en 3ruselo", Sennaciulo 14. 1937/38, p. 90 (interveno de Paul Neergaard); Plenum-Komitato de SAT, „Ni staras fortaj", Scnnaciulo 15.1938/39, p. 25. - En 1937 estis refunkcii- gita „Komunistema Frakcio (3-a Internacio)" en SAT, kies sekretario estis la dano Poul Thorsen. Pli frue estis fonditaj „Sovetkomunista Frakcio", kiu pledis por la restarigo de „sovetoj", kaj la trockiisma „Bol- ŝevist-Leninista Frakcio".
jaroj", sed samtempe esprimis sin skeptike, ĉu eblas „korekti tiun gran- diozan katastrofon, kiu okazis" (letero al Bleier, de 18-4-1932). En sia res- pondo (letero de 4-5-1932), Lanti certigis al Nekrasov, ke liaj „sciigoj, konsiloj, sugestoj estos ĉiam bonvenaj k atentataj". Pli frue, Nekrasov estis skribinta (en letero al Richard Lerchner, de 17-7-1931): „Ankoraŭ nun mi konservas mian malnovan amon al Lanti, sed kiam mi vidas liajn nunajn agaĉojn, mi kordolore pli kaj pli senreviĝas."