23-0120.?
[1193] Vd. la interesan artikol-kolekton: Sheila Fitzpatrick (red.), Cultural Revolution in Russia, 1928-1931, Bloomington, London 1978.
[1194] Laŭ eldonaĵo de SEU, tiu problemo estos solvita dum la kultura revolucio Mdefinitive kaj revolucie" - „ne per ia decido de aŭtoritata instanco, sed surbaze de la kreema elano de la laborulaj amasoj mem": P. Kirjuŝin, Mefdunarodnaja raboĉaja svjaz'na esperanto, Moskva 1930, p. 31. - Ĉar inter la pioniroj de la kultura revolucio estis, krom la proletaj verkistoj, komsomolanoj (precipe en provinco) kaj la Unio de Militantaj Ateistoj, estas notinde, ke de ĉ. 1929 proksimiĝis la rilatoj inter SEU kaj tiuj gru- poj. La oficiala organo de la ateistoj publikigis ampleksajn resumojn en Esperanto, Militanta Ateismo (1931) kaj Antireligiulo (1932). Aperis ankaŭ pluraj kontraŭreligiaj broŝuroj en Esperanta tradukc
[1195] „Politika raporto de la Centra Komitato al la 16a Partia Kongreso" (27-6- 1930), Werke XII317-318,322-323; kp. J. Stalin, Kulturooaciakajinter- nacia, Leipzig 1930, p. 16-17,22-23.
[1196] Laŭ artikolo de Stalin de marto 1929, li jam pli frue devis respondi kriti- kantojn, kiuj atentigis pri kontraŭdiroj inter lia parolado de 1925 kaj la koncepto de Lenin. Sed tiu artikolo estis publikigita nur en 1949: „La nacia demando kaj la leninismo", Werke XI298-317.
[1197] „Konkluda parolado pri la politika raporto de la CK al la 16a Partia Kon- greso" (2-7-1930), Werke XIII3-4,6; kp. Stalin, Kuituronacia kajinter- nacia, p. 26-27,29-30.
[1198] Pri tio kp. Elliot R. Goodman, „Worid state and world language", en: Joshua A. Fishman (red.), Readings in the sodology oflanguage, The Hague, Paris 1970, p. 720 (temas pri ĉapitro antaŭe aperinta en la verko de Goodman, The Sovietdesign fora worldstate, New York 1960).
[1199] A1 tio eble kontribuis ankaŭ la onidiro, ke Stalin iam lernis Esperanton. La aserton (pli malfrue disvastigitan de Trockij) faris rusa elmigrinto komence de 1928. Ĝi ne estas tre kredinda.
[1200] Vd. supre. p. 269.
[1201] E. Drezen, „Antaŭparolo", en: Stalin, Kulturonacia kajinternacia, p. 5.
[1202] Kp. James E. Mace, Communism and tbe dilemmas of national iibera- tion. Nadonai communism in Soviet Ukraine, 1918-1933, Cambridge, Mass. 1983.
[1203] Dokumenty ukrains'kobo komunizmu, New York 1962; tradukita elti- raĵo en: Hans-Joachim Lieber, Karl-Heinz Ruffmann (red.), Der Sow- jetkommunismus. Dokumente II, Kdln, Berlin 1964, p. 115-116.
[1204] La „konspiro" de la Unio (Spilka Vyzvollenja Ukrainy) estis falsaĵo de la sekreta polico.
[1205] Jam de 1926 regule aperis esperantlingva resum-folio, La Vojo de Kle- rigo, pri la ĉefaj kontribuaĵoj de la monata revuo Ŝljah osvity (ruse Put' prosveŝĉenija), eldonata de la ukraina popolkomisarejo pri klerigo.
[1206] J. Stalin, Kulturo nacia kajinternada. Trad. G. Demidjuk, Leipzig 1930.
[1207] Drezen, „Antaŭparolo", p. 5, 7. -Tio ĉi klare kontraŭis opiniojn, kiuj estis popularaj inter sovetaj esperantistoj de tiu tempo. Ekzemple, unu el ili emfazis en februaro 1930, ke Esperanto „iĝos sola mondlingvo" kaj ke ĝi „estas ne helpa, sed natura lingvo, t.e. lingvo de venanta socialismo": M. Krjukov, „Kulturtaskoj", Sennadulo 6. 1929/30, p. 226.
[1208] Drezen, „Antaŭparolo", p. 8,10. - SEU parolis en 1931 pri la neceso, ke ĝia Lingva Komisiono aperu „kiel publika faktoro" en la diskuto komen- cita sekve de la prognozo de Stalin, menciante ankaŭ, ke ĝi celas la esta- blon de esperantologiaj katedroj en specialaj superaj lernejoj: „Nova etapo en agado de Lingva Komisiono", Bulteno de CKSEU10.1931, p. 81.
[1209] E. Spiridoviĉ, „Oĉerki teorii vspomogatel'nogo meĵdunarodnogo jazyka" (Skizoj pri teorio de helpa lingvo internaria), Meĵdunarodnyj jazyk 8. 1930, p. 22-30,95-107,189-205,274-306.
[1210] E.F. Spiridoviĉ, Jazykoznanie i meĵdunarodnyj jazyk (Lingvoscienco kaj lingvo internacia), Moskva 1931.
[1211] Samloke,p. 4.
[1212] Samloke,p. 9.
[1213] Samloke, p. 13.
[1214] Samloke,p. 40-41.
[1215] Samloke, p. 43.
[1216] Samloke, p. 53 k.sekv.
[1217] Samloke, p. 57.
[1218] Samloke, p. 3,81.
[1219] Vd. ankaŭ E. Spiridoviĉ, „Genia lingvisto venkita de etburĝeco. Funda- mentaj momentoj en la lingva teorio de Zamenhof*, La Nova Etapo 1. 1932, p. 23-31; reaperinta en broŝura formo (Kioto 1976).
[1220] Spiridoviĉ, Jazykoznanie, p. 67-68,82.
[1221] Samloke, p. 81.
[1222] Samloke, p. 95-%, 98.
[1223] Samloke, p. 98.
[1224] Samloke, p. 99.
[1225] Ankaŭ Loja (1896-1970), latvo kiel Drezen, estis malnova esperantisto.
[1226] „ObraSĉenie gruppy ,Jazykovednyj front'" (Deklaro de la grupo „Lingvo- scienca Fronto"), Meĵdunarodnyj jazyk 8.1930, p. 177-178.
[1227] Kp. la klarigojn de Drezen pri la teoria laboro de SEU: „Dialektika razvi- tija jazyka i protivniki esperanto" (Dialektiko de lingvoevoluo kaj kon- traŭuloj de Esperanto), Meĵdunarodnyjjazyk9.1931, p. 247-252; „SESR na jazykovednom fronte" (SEU en fronto iingvo-scienca), Meĵdunarod- nyjjazyk 10.1932, p. 291-294.
[1228] Wolfgang Girke, Helmut Jacfanow, Sowjetische Soriolinguistik. Pro- bleme und Genese, Kronberg/Ts. 1974, p. 53.
[1229] F.P. Filin, „Der Kampf um eine mandstisch-leninistische Sprachwissen- schaft und die Gruppe ,Jazykfront,w (tradukita el Protiv burfuaznoj kon- trabandy v jazykoznanii, Leningrad 1932), en: Wolfgang Girke, Helmut Jachnow (red.) Spracbe und Gesellscbaft in der Sowjetunion, Mŭnchen 1975, p. 43.
[1230] Lawrence L. Thomas, „Some notes on the Marr school", The American Slavic andEast European Review 16. 1957, p. 341-344.
[1231] E. Spiridoviĉ, „Akademik Marr i vsemirnyj jazyk buduŝĉego" (Akade- miano Marr kaj unueca lingvo de 1' estonto), Meĵdunarodnyj jazyk 10. 1932, p. 137,138.
[1232] Drezen, „Dialektika razvitija..." , p. 250.
[1233] Drezen, Historio de la mondolingvo, p. 229.
[1234] George P. Springer, EariySoviet theoriesincommunication, Cambridge, Mass. 1956, p. 13,31.
Letero de ukraina esperantisto de la speco poste atakota de Skrypnyk al Lanti (de 2-12-1927) informas, ke Krupskaja, la vidvino de Lenin, publike atakis sennaciismon kaj Esperanton kaj ke „ukrainaj naciistoj" ĉesigis lekciaron pri Esperanto en la radiostacio de Harkovo, post kiam tie estis parolo pri la formiĝo de tutmonda kulturo kaj la formorto de naciaj lingv- oj: E. Lanti, Manifesto de la sennaciistoj. 2a eld., Parizo 1951, p. 22-23.
[1236] „Politika raporto...M, p. 319; kp. KuJturo nacia kajinternacia, p. 18.