“Estas ankoraŭ frue,” Areskuza diris, kiam mi dividis kun ŝi mian penson. “De kiom da tempo vi restas kun Filono: ĉu de la pasinta somero? Tio estas ankoraŭ eĉ ne unu jaro. Mi estis preskaŭ tri jarojn kun Sekundo antaŭ ol naski Korakson. Kvankam laŭdire, vi barbaroj ja multobligas vin pli facile. Nu, mi havas ideon; vi scias, ke kiam ni iras al la banejo, estas eta altaro al Junono Lucina * tuj interne de la urbaj pordegoj. Je nia venonta vizito mi akompanos vin tien, se vi deziras, kaj vi povos proponi al ŝi oferon.”
Tiu ideo ne senrezerve plaĉis al mi, ĉar estus apenaŭ eble por mi viziti la altaron sen ke la aliaj virinoj ekscius pri tio. Mi povis facile imagi la komentojn de Akteo , kiam ŝi malkovros la aferon. Sed mi ne volis diri tion al Areskuza , do mi dankis ŝin kaj turnis min al la pordo. “Aŭskultu,” ŝi diris, kvazaŭ ĵus trafis ŝin subita penso, “provu kapti Filonon en momento, kiam li ne iris al la banejo. Estas tiuj konstantaj banoj kiuj malfortigas lin: kuŝi tie dum horoj kiel boligita fiŝo. Ĉiuj scias, ke kiam viro ĵus venis el la bano, tio ne estas lia plej bona momento.”
La komento de Areskuza trafis min kiel sufiĉe verŝajna. Profundiĝinte en mia penso, mi iris malrapide al la pordo kaj stumblis kontraŭ Eŭtikia , kiu en tiu momento envenis.
“Kion vi faras ĉi tie?” ŝi demandis malafable. “Vi laboras en la kuirejo, ne en la teksejo.”
“Mi... mi nur volis demandi ion al Areskuza .”
“Ho, ĉu vere? Do jen io ankaŭ de mi,” kaj ŝi donis al mi krakan frapon ĉe la brako. “Mi supozas, ke vi perdis ĉi tie duonan matenon por klaĉi.”
Mi puŝis min preter ŝi kaj reiris al la lageto por preni miajn potojn. Tiam mi malhaste revagis al la kuirejo, frotante mian brakon kaj meditante pri la konsilo de Areskuza . Efektive estis vere, ke Filono pasigas amason da tempo ĉe la banejo; li ja diris al mi, ke li kaj Marko iras tien ĉiutage, kiam ili estas en Romo. Tial li ĉiam havis tiun dolĉan odoron, kiu tiom perturbis min en la komenco. Intertempe mi alkutimiĝis al ĝi, kaj nun mi apenaŭ plu rimarkis ĝin. Sed estis klare ke mi pravis, kiam mi suspektis ion ne en ordo pri kunulo, kiu propravole igas sin tiel malvireca. Mi bezonis parulon, kiu odoras je kampoj kaj staloj: ne homon, kiu perdas la duonon de ĉiu posttagmezo por ŝmirigi sin per parfumita oleo. Li efektive malfortigis sin; li forlavis la plej bonan parton de si mem. Tute ne estis mirige, ke li ne kapablas doni al mi infanojn.
Mi ne menciis tiujn pensojn al Filono. Mi jam sufiĉe bone konis lin por scii, ke li verŝajne reagos al la tuta demando per granda indiferento, kaj krome, mi ne estis certa kion li opinius pri mia deziro naski infanon. Mi decidis silenti kaj provi kapti mian ŝancon. Kaj rilate al Junono Lucina , mi atendos iom pli longe, antaŭ ol peti ŝian helpon.
Intertempe, mi memoris ke mi ankoraŭ havas la statueton de la diino Fortuno. Sed mi preteratentis ŝin de kiam mi transloĝiĝis al la ĉambro de Filono. Anstataŭ starigi ŝin kun plena respekto, mi lasis ŝin volvita en tuko kun miaj aliaj posedaĵoj. Almenaŭ tion mi povis korekti senprokraste.
Tuj post la fino de la matena laboro, mi reiris al mia ĉambro. Filono estis en Romo tiutage, do almenaŭ li ne povis postuli de mi klarigon pri tio kion mi intencis fari. Miaj posedaĵoj, kiuj estis nun konsiderinde pli multenombraj ol kiam mi alvenis ĉe la vilaon, estis ŝovitaj unu super la alia en niĉo. Mi puŝis miajn vestojn al la malantaŭo, kaj starigis la diinon en la antaŭa parto kun oferaĵo de floroj ĉe ŝiaj piedoj.
Pasis pluraj tagoj antaŭ ol Filono rimarkis. Li ne estis observema homo. Ni pretigis nin por enlitiĝi, kiam li subite paŭzis dum li malligis sian zonon por demandi, “Kio estas tio? Ĉu vi metis ĝin tien?”
“Ĝi estas mia,” mi diris. “Tiu estas la diino Fortuno.”
“En tiu kazo vi povas ankaŭ forpreni ĝin. Mi ne intencas teni statuojn de la dioj de aliaj homoj en mia ĉambro.”
Verŝajne mi aspektis konsternite, ĉar li venis por sidi apud mi sur la lito. “Kiel mi imagus, ke vi komprenos tiajn aferojn?” li diris, karesante miajn harojn. “Mi scias, ke vi barbaroj estas ege superstiĉaj. Sed mia dio ne permesas, ke mi adoru aliajn diojn. Kaj nun, portu ĝin eksteren. Mi ne povos dormi, dum ĝi restos en la ĉambro.”
Mi rezistis la tenton informi lin, ke li jam ĝuis plurajn noktojn da profunda dormo kun la statuo en sia ĉambro, kaj obeeme portis ĝin eksteren al la koridoro. Troviĝis tie malplena niĉo, en kiu mi respekte aranĝis la statueton kaj la florojn. Mi esperis, ke tia traktado ne ofendos la diinon, kaj flustris al ŝi, ke morgaŭ mi serĉos pli taŭgan lokon.
Tiu estis unu el la tre malmultaj okazoj, kiam Filono menciis al mi siajn strangajn kredojn. Eble li supozis, ke mi ne komprenos, kaj efektive la temo ne aparte interesis min. Ĝi ŝajnis same malproksima de mia persona sperto kiel tiuj signoj, kiujn li gratis en vakson, aŭ la misteraj agadoj, kiuj okupis lin kaj Markon kiam ili estis en Romo. Tamen mi ofte aŭdis la komentojn de la aliaj sklavoj pri la opinioj de Filono, kaj iliaj rimarkoj jam donis al mi impreson pri lia dio.
Kiel unua afero, la dio de Filono estis ekstreme ĵaluza. Li ne permesis al siaj sekvantoj oferi al aliaj dioj aŭ eĉ eniri iliajn sanktejojn kaj templojn. Tio igis min supozi, ke li certe estas ekstreme potenca, ĉar li ne timas ekmiliti kontraŭ ĉiuj aliaj dioj. Alia eco estis tio, ke neniu, inkluzive de liaj propraj sekvantoj, konis lian aspekton, kaj do neniu iam ajn povis fari de li statuon. Tial liaj temploj ĉiam havis malplenan ĉambron en la mezo.
Certe ŝajnis al mi, ke kelkaj el liaj postuloj estas sufiĉe strangaj. Mi jam aŭdis, ke liaj viraj sekvantoj devas fortranĉi la pinton de sia peniso kiel signon de sia dediĉo, kvankam mi dubis, ĉu tio povas esti vera. Almenaŭ Filono ne estis farinta tion. Mi ankaŭ ne kredis kelkajn el la aliaj rakontoj, kiuj atingis min: ekzemple ke dum unu tago el ĉiuj sep, liaj sekvantoj ne rajtas bruligi fajron.
Sed mi ne demandis Filonon pri tiuj aferoj. Kiel mi jam klarigis, ili ne aparte interesis min, kaj mi ne volis instigi lin al unu el liaj longegaj komentaroj. Ĉar finfine, kiel li mem ofte diris, kiom barbaro povas kompreni pri tiaj demandoj?
* * *
Estis granda ŝoko por ni ĉiuj, kiam oni vendis Jukunda n. Neniu el ni havis eĉ ideon pri tio, kion ŝi faris; komence ni nur sciis, ke eksplodis terura sceno en la domo de la mastro. Mi mem kompreneble ne vidis ĝin, sed mi aŭdis la rakonton poste de Iriso. Ŝi diris, ke la mastrino kriegis insultojn kontraŭ Jukunda , batis kaj skuis ŝin, kaj tiris ŝin ĉirkaŭ la ĉambro per la haroj. Tiam, kvazaŭ tio ne jam sufiĉis, ŝi ordonis, ke oni vipu ŝin.
Anto estis la homo, kiun Fania ĉiam venigis en tiaj okazoj. Li nur malvolonte obeis; fakte oni devis sufiĉe longe serĉi lin, sed fine li ne havis elekton krom fari tion, kion la mastrino postulis. Iriso rakontis al mi, ke Fania staris apude por kontroli, ke li bone plenumu la taskon, dum Marko ŝvebis senefike en la ĉirkaŭaĵo kaj klopodis, ne tre konvinke, trankviligi sian edzinon.
Mi en la komenco konsciis nur pri nekutime streĉa etoso en la korto, kun homoj kiuj neklarigeble eniris kaj eliris, aliaj kiuj serĉis Anton per laŭtaj vokoj, dum pluraj grupetoj murmuris inter si en la anguloj. Iom poste mi vidis Irison kaj Akteo n, kiuj gvidis Jukunda n al ŝia ĉambro: ŝia robo mispendis, ŝiaj haroj estis freneze distaŭzitaj, kaj ŝia vizaĝo aspektis nekredeble verda. Mi ne plu vidis ŝin tiutage.