ŝajnis al mi, ke oni subite ponardis min en la brusto. Akra doloro tratranĉis min, precize kiel okazis, kiam oni mortigis Elvisa n. “Kion vi diras, kion vi diras?” mi kriis.
“Ne maltrankviliĝu, estas nenio,” li provis konsoli min. “Demetrio diris al mi, ke se la infano estos sana, li ricevis permeson agnoski ĝin.”
Sed mi jam tro ploregis por aŭskulti lin. Mi forte premis la bebon kontraŭ mia brusto kaj balanciĝis de unu flanko al la alia. Tra nubo de larmoj mi vidis Demetrion enveni, kaj sentis, ke oni levas mian filon el miaj brakoj. Demetrio atente ekzamenis lin, turnis lin kaj movis liajn membrojn. Tiam li metis lin en la brakojn de Filono kun la vortoj: “Li estas en ordo. Mi informos Petronila n.”
Estis Petronila , kiu nomis nian bebon. Ŝi diris, ke li estu Oresto. Sed ne gravis al mi, kiel la romanoj volas nomi lin. Mi jam decidis, ke lia vera nomo estos Rigotamos .
Oni sendube imagus, ke mi estis ĝojplena pro la scio, ke mi ĵus naskis fortan, sanan infanon. Sed ial ne estis tiel. Dum la postaj tagoj mi ploris preskaŭ senĉese. Mi nutris la bebon kaj prizorgis lin, sed mi tute ne trovis en li plezuron. Tio estis ĉefe pro la konstato, ke mia filo apartenas ne al mi, sed al Petronila . Se ŝi volus fari tion, ŝi estus povinta ŝovigi lin sur la rubejon en la momento de lia naskiĝo kaj lasi lin tie ekstere por morti pro malvarmo kaj malsato. Mi daŭre demandis min, kial mi tiom deziris venigi lin en la mondon, sciante ke li estos kondamnita pasigi sian vivon en sklaveco. Certe estus preferinde tute ne havi infanon, se nur tian estontecon mi povus prezenti al li.
Alia afero, kiu multe ĉagrenis min dum tiu periodo, estis mia diseco de mia propra familio. Mi antaŭe supozis, ke mi superis tion, precipe dum la gravedeco, sed nun mi vidis, ke ne eblas forgesi tiel facile. Mi imagis, kio okazus, se mi estus edziniĝinta al Belinos . Mi bildigis min, kiu kuŝas sur la pajlo en nia kabano, dum mia patrino kaj mia onklino kaj ĉiuj aliaj parencinoj venas por helpi min kaj por admiri la novan aldonon al la familio. Makaros certe dezirus teni la bebon kaj ludi kun li, kiel ankaŭ mia plej juna fratineto, kiu mem estis nura bebo, kiam mi laste vidis ŝin. Kaj eble mia alia fratino Tasgj on estus ankoraŭ fraŭla...
Mi ne scias kial okazis, ke mi multege pensis pri Tasgj on dum tiu periodo. Finfine, ŝi tre verŝajne estis la sola membro de mia familio, kiu postvivis la atakon, kaj kvankam mi neniam havis kun ŝi aparte bonan rilaton, venis al mi nun la ideo, ke plaĉus al mi revidi ŝin. Mi ofte scivolis, kion ŝi kaj Alisa faris, kiam ili elrampis el sia kaŝejo. Almenaŭ ili estis duope, kaj eble ili poste trovis aliajn travivintojn. Eble ili ankoraŭ estas tie, inter la restaĵoj de nia vilaĝo. Aŭ ĉu ili foriris por ekloĝi en alia fortikaĵo ekster la vojo de la roma armeo?
Kun tiaj malgajaj pensoj mi pasigis la unuan monaton. Mi tute ne sukcesis ĝui la fakton, ke mi ne devas labori, kaj ke mi havas nenion por fari krom prizorgi min kaj la bebon. La aliaj virinoj estis tre entuziasmaj; ili portadis specialajn manĝaĵojn por mi kaj amuletojn por Oresto, sed min ĝenis ilia troa atentemo kaj precipe la senĉesa fluo da konsiloj, per kiuj ili insiste regaladis min. Mi deziris nur tiri la litokovrilon super mian kapon kaj forŝlosi ilin por ĉiam.
Filono estis komplete senkomprena. “Vi volis filon, ĉu ne, kaj nun vi havas. Do kial vi konstante ploras?”
En la sama tago, kiam Oresto la unuan fojon ridetis al mi, Eŭtikia informis min, ke mi devos reiri al la kuirejo. Mi rajtos teni apud mi la infanon, ŝi aldonis, ĉar neniu alia en la vilao povos nutri lin por mi, sed mi ne devos permesi, ke li malhelpu min ĉe mia laboro.
La postaj monatoj tute ne estis tiel malfeliĉaj, kiel la unua. Finfine pasis la stato de senespero, kiu tiel furioze atakis min post la nasko. Ĝi malaperis same subite, kiel ĝi alvenis. Komence mi ne povis tute kredi tion. Mia antaŭa malĝojo estis tiel konkreta, tiel tuŝebla, ke nun ŝajnis, kvazaŭ oni levis de mi pezan ŝarĝon; kaj pasis iom da tempo antaŭ ol mi sukcesis plene konvinkiĝi, ke ĝi ne revenos. Mi pensis pri ĝi preskaŭ kiel vivanta estaĵo, kiu eble ankoraŭ atendas min ie embuske, ĝis venos la ĝusta momento por saltegi. Ĉiumatene kiam mi malfermis miajn okulojn, mi demandis min kun malcerteco, kiel mi fartas. Tute ne surprizus min malkovri, ke mia deprimeco revenis dum la nokto; kaj ĉiumatene mi konstatis kun granda kontento, ke tamen ĝi ne revenis.
Mi laboris kun Oresto volvita en ŝalo kiu pendis de mia ŝultro, laŭ la kutimo de la virinoj ĉe ni. Kelkfoje mi streĉe vindis lin kaj metis lin en krude ĉizitan lulilon, kiun Eŭtikia de ie havigis al mi. Fortunato ne plendis, se mi ofte devis ĉesigi mian laboron por eksidi antaŭ la fajrejo kun la bebo ĉe mia mamo, malgraŭ la alproksimiĝo de la Saturna festo, por kiu li bezonegis mian helpon ĉe la preparlaboroj. Fakte, mi baldaŭ konstatis, ke beboj sufiĉe plaĉas al li. Mi plurfoje malkovris lin, kiu balancis la lulilon en libera momento dum la pretigo de unu el siaj naŭzaj saŭcoj; aŭ en aliaj okazoj mi aŭdis lin grunti raŭkajn karesvortojn, kiam li supozis, ke neniu aŭskultas. Kiam la bebo iom kreskis, li donis al li malnovajn potojn aŭ kulerojn kiel ludilojn, kaj plurfoje mi devis interveni, por ke li ne proponu al Oresto tute maltaŭgajn manĝaĵojn por maĉi.
Rilate al Filono, aliflanke, kvankam li certe fieris, ke li sukcesis produkti filon, li ŝajnis rigardi lin ĉefe kiel ĝenaĵon. Li koleriĝis, kiam Oresto malhelpis lin dormi, kaj estis tute furioza en difinita okazo, kiam la bebo makulaĉis lian tunikon. Li plendis, ke li ne trovas spacon en sia propra lito, kaj mi kredas, ke pli ol unu fojon li preskaŭ volis postuli, ke mi forportu mian infanon kaj reiru al la dormejo. Ĝuinte de tiom da jaroj la privilegion de sia propra ĉambro, li verŝajne ofte demandis sin, kial li estis tiom malsaĝa proprainiciate ekdividi ĝin kun alia sklavo.
La printempo estis malvarma tiujare kun ofta pluvado, sed sufiĉe agrabla kiam la vento forblovis la nubojn dum kelkaj horoj kaj la suno aperis. Mi ĝuis unu tian momenton, sidante kun Oresto iun tagon sur la benko ekster la kuirejo, kiam Eŭtikia aliris min kun Fania . Konfuzite mi ekstaris kaj malkroĉis la bebon de mia cico, je kio elŝprucegis lakto en granda arko kaj pafis Fania nn rekte en la brusto. Ŝi aspektis ekstreme ĝenata – sendube ŝia robo estis tre multekosta – sed ŝi ne komentis.
“Jen, sinjorino, al ĉi tiu sklavino abundas lakto,” Eŭtikia diris kaj prenis Oreston el miaj brakoj. “Kaj vi vidas kiel ŝia infano kreskas.”
“Sed ŝi havas ruĝajn harojn,” Fania diris.
“Tio estas vera, sinjorino. Sed tamen, vi vidas, ke ŝia infano estas granda kaj sana.”
Mi aŭdis nenion plu ĝis mallonge antaŭ ol Petronila devis naski. Eŭtikia diris al mi, ke Fania superis siajn dubojn pri miaj ruĝaj haroj kaj decidis utiligi min kiel nutristinon. “Kompreneble, vi devos demamigi Oreston.”
“Demamigi lin?” mi kriis kun hororo. “Sed kiel mi povos fari tion? Estas tro frue.”
“Ne tiom,” ŝi diris senindulge. “Kaj tamen vi rajtas plu teni lin ĝis Petronila naskos. Poste, Areskuza prizorgos lin.”
“Sed mi kapablas nutri du infanojn,” mi kriis en senespero.
“Certe vi kapablas. Kaj la sklavo kiu progresas, estas tiu kiu obeas ordonojn.”
Ne eblas priskribi mian malĝojegon dum la postaj tagoj. Kiam mia infano ridis al mi, mi povis pensi nur pri la disigo kiu ŝvebas super ni ambaŭ, kaj kiam Petronila atingis la lastajn tagojn de sia gravedeco, mi ne povis alkroĉi lin al la mamo sen pensi, ke eble temas pri la lasta fojo. Vere timigis min ankaŭ la scio, ke li estos en serioza danĝero, kiam li estos senigita de mia lakto. Ĉiuj scias, ke eĉ tute bonfarta infano povas en la daŭro de malmultaj tagoj malsaniĝi, ricevante nur pankaĉon kaj kaprinan lakton. Eĉ la patrino mem de Petronila apenaŭ estus povinta atendi la naskon de ŝia infano kun pli maltrankvila koro ol mi. Mia ĉefa espero – mi ne hontas konfesi tion – estis, ke ĝi mortu je la nasko, tiel ke ŝi ne plu bezonos nutristinon.