Finfine la tondra voĉo eksilentis, kaj mi ĵetis ŝtelan rigardon en la skribejon, por vidi ĉu ili finis. Filono estis formetinta la grifelon por streĉi siajn nun rigidajn fingrojn. Tiam li laŭte elspiris kaj prenis sian tason. Li ĝis tiam ne havis eblecon trinki la vinon.
Nur nun la viro finfine sidiĝis. Li apogis sian dorson kontraŭ la muro, etendis siajn krurojn antaŭ sin kaj fermis la okulojn. Li aspektis preskaŭ same elĉerpita, kvazaŭ li skribis la tutan leteron propramane. Li neniel ŝajnis honti pri la katenoj aŭ la cikatroj sur la haŭto, ĉar li tute ne provis kaŝi ilin. Liaj brakoj pendis libere, tiel ke lia tuniko fortiriĝis de liaj flankoj kiam li kliniĝis malantaŭen sur la tabureto, kaj mi klare vidis la kruelajn striojn sur lia korpo. Estis evidente, ke li suferis teruran skurĝadon. Sed ne lastatempe: tiuj vundoj resaniĝis antaŭ longe. Li levis momentete sian kapon, kaj mi iom konfuziĝis, sed li nur direktis al mi etan kapklinon kaj refermis siajn okulojn. Li ne ŝanĝis sian pozicion; fakte laŭ mia impreso li konsciis, ke mi rigardas liajn cikatrojn, kaj elmontris ilin al mi, ĝuste kiel soldato kvazaŭ preterintence vidigas malnovan vundon, kiun li honore gajnis en batalo.
Iom ĝenate, mi reiris al la interna ĉambro kaj prenis mian ŝpinilon. Mi estus preferinta sidi en la enirejo, sed mi ne volis tion fari dum ankoraŭ ĉeestis la soldato. Mi aŭdis Filonon kaj lian klienton, kiuj interŝanĝis de tempo al tempo kelkajn malkonsekvencajn komentojn, kiel homoj kiuj estas elĉerpitaj post tago da postula laboro. Sed finfine aŭdiĝis skrapado de taburetoj sur la ŝtona pavimo, kaj la viro ekstaris por foriri.
“Venu, Rufo!” li vokis, parolante la unuan fojon per la roma lingvo, kaj la soldato ekstaris, precize kiel bone trejnita sklavo, kiu atendas la ordonon de sia mastro.
Kiam ili estis for, mi venis en la skribejon por repreni la tasojn. Filono intertempe formetis la taburetojn kun eta rideto al si mem. Li aspektis tre memkontenta. Ne ĉiutage alvenas kliento, kiu diktas kvin-ses tabuletojn en rapida sinsekvo.
“Kiu estis tiu sinjoro?” mi demandis.
“Li estas unu el la nazaretanoj. Mi sciis, ke li estas en Romo, sed mi efektive neniam atendis vidi lin ĉi tie en mia butiko. Sed nu, mi tute ne plendas pri tio. Li petis min pretigi tri kopiojn de tiu letero, kaj cetere sur papiruso. Ŝajne ili estas sendotaj al la fratoj en Grekujo kaj Azia Provinco.”
“Sed kial venis tiu soldato? Kial li estas katenita?”
Filono ridetis. Li estis en nekutime bona humoro. “Laŭdire li atendas ĝis lia proceso estos juĝata de la imperiestro. Oni akuzis lin pri incito al tumulto en Jerusalemo, kaj mi facile povas imagi kial. Necesas nur aŭdi kelkajn el la aferoj, kiujn li diris en tiu letero.”
“Sed kial li ne estas en malliberejo? Mi volas diri, ĉu li rajtas eliri?”
Filono levis siajn ŝultrojn indiferente. “Li pagas mem sian loĝadon. Supozeble li havas monon aŭ ian influon.”
Kiam Oresto revenis de la lernejo pli malfrue en la tago, li tuj komencis serĉi sub la barilo, laŭ sia ofta kutimo, por malkovri, ĉu iu alportis interesaĵon dum la mateno.
“Kio estas ĉi tio?” li demandis. Li eltiris la monton da tabuletoj kaj rigardis la plej supran kun scivolo.
“Ne tuŝu tiujn,” Filono diris senpacience. “Mi ankoraŭ ne kopiis ilin.”
Sed Oresto jam trarigardis la unuan tabuleton kun esprimo de surprizo. “Ĉi tiu estas de Paŭlo,” li diris. “Ĉu li venis ĉi tien, al nia skribejo?”
“Li venis ĉi-matene,” Filono respondis. “Kaj nun remetu tiujn, kaj atentu, ke vi ne malordigu ilin.” Oresto obeeme formetis la tabuletojn kaj pasis tra la skribejo al la malantaŭa ĉambreto. Elvisa ĉiam estis kontentega vidi lin; ŝi ekbabiletis kaj etendis al li la brakojn. Li prenis ŝin kun kiso, kaj komencis flugigi ŝin supren-malsupren dum ŝi ĝoje ridis.
“Ĉu iu venis al la butiko ĉi-matene?” li finfine demandis, turnante sin al mi.
“Vi scivolas pri tiu sinjoro, kiu diktis tiun longan leteron. Ĉu vi scias, kiu li estas?”
“Li nomiĝas Paŭlo, el Cilicio. Ĉu vi vidis lin? Kia li estas?”
Mi rakontis al li ĉion, kion mi memoris, kun aparta mencio pri la soldato, la katenoj, kaj la vipospuroj. “Sed kiu estas tiu homo?” mi finis. “Ĉu vi scias ion pri li?”
“Mi aŭdis la fratojn paroli pri li. Ili diras, ke li estas tre brila homo, sed li estas tro disputema. Li nomas sin sekvanto de Jesuo, kaj li vojaĝas tra la tuta imperio por konvinki homojn aliĝi al la nazaretanoj, sed tiam li diras al ili, ke ne necesas obei la ordonojn de Dio. Li restis dum jaroj en malliberejo en Judujo, antaŭ ol li venis ĉi tien. Mi vere ŝatus vidi tiun leteron, kiun li diktis.”
“Tamen mi ne kredas, ke via patro permesos al vi kopii ĝin. Ĝi estas farota sur papiruso. Nu, formetu viajn lernejan aĵojn. Nun ni manĝas.”
* * *
Mi estis sola en la butiko, kiam Paŭlo revenis por preni siajn kopiojn. La pordo estis duone fermita, sed li metis sian kapon internen kaj vokis, “Ĉu iu ĉeestas?” Mi estis surprizita vidi lin, kaj ne tre kontenta. Certe li devus scii, ke tiu estas la tago, kiam Filono iras al la templo.
“Mia edzo iris al la sinagogo,” mi diris, nomante ĝin per la vorto, kiun Filono kutime uzis. “Hodiaŭ la butiko estas fermita.”
“Ĉu la kopioj estas pretaj, laŭ via scio?”
“Nu jes, ili estas faritaj. Ĉu vi volas preni ilin?” Mi aldonis tion iom malcerte, ĉar mi sciis, ke sabate la judoj ne okupiĝas pri komercaj aferoj. Sed ĉi tiu homo ŝajnis iom malsimila al la aliaj nazaretanoj: interalie li evidente ne estis ĉe la templo kun ĉiuj aliaj fratoj.
“Kiam via edzo kutime revenas?” li demandis.
“Li devus alveni baldaŭ.”
“Bone, do mi atendos. Portu al mi la kopiojn, kaj intertempe mi trarigardos ilin.”
Li larĝe malfermis la pordon kaj venis internen. Mi estis tute konsternita, kiam post li sekvis la sama soldato, kiun mi jam vidis la antaŭan fojon. Mi portis al Paŭlo faldeblan tabureton, kaj turnis min al la barilo por trovi la kopiojn. “Ĉu vi havas alian tabureton?” la soldato demandis. Mi portis ĝin al li kun malbona volo.
En tiu momento mi aŭdis Elvisa n krieti en la alia ĉambro, kaj iris por preni ŝin. “Ĉu tiu estas via infano?” Paŭlo demandis, kiam mi revenis al la skribejo. “Mi tenos lin por vi, dum vi serĉos la kopiojn.”
Antaŭ ol mi povis respondi, li prenis Elvisa n el miaj brakoj, kaj subite direktis al ŝi tute ĉarman rideton, varman, amikan kaj absolute neatenditan. Elvisa ne ŝatis iri al nekonatoj, kaj mi supozis ke ŝi protestos, sed ŝi nur fiksrigardis kvazaŭ sorĉite, dum li babilis al ŝi en la greka. “Ĉu ĝi estas knabo?” li demandis.
“Knabino. Jen la kopioj.”
Dum mi reprenis la bebon, la soldato la unuan fojon ekparolis. “Vi ne estas de ĉi tie. De kie vi venas?”
“Britujo.”
“Ha, Britujo. Mi havas fraton, kiu postenas tie.”
Mi pensis malafable, ke ĝuste ion tian mi supozis, kaj iris enfermi min en la interna ĉambro.
Iom poste Filono alvenis, akompanate de kvar-kvin el la fratoj. Li aspektis iom ĝenate, kiam li trovis Paŭlon en la kopiejo, sed li ridetis ĝentile kaj komencis prezenti lin al la aliaj.
“Bonvolu paroli latine,” Paŭlo interrompis lin. “Bedaŭrinde mia akompananto Rufo ne komprenas la grekan.” Kelkaj el la fratoj aspektis iom konfuzite, kaj Paŭlo klarigis, “Vidu, de kiam Rufo estas mia gardisto, li iĝis kredanto. Mi dankas Dion, kiu donis al mi la privilegion esti la unua, kiu portis al li la mesaĝon de Kristo. Tial li estas nun ne nur mia gardisto, sed ankaŭ mia frato.”