–
*ասիլ (ադրբ.) – իսկական, զտարյուն
իրենց երկրում: Ահա թե որտեղ է մեր երկրորդ խնդիրը, ազիզըմ* Հաֆիզ… Այո, մեծ ապագա է սպասում մեզ քսանմեկերորդ դարում: Մեծ ու լուսավոր ապագա: Առայժմ մեզ խանգարողը մանկուրտ հայերն են… մեր ժամանակավոր հարևանները:
– Ախ, մերոնց ի¯նչն ասեմ, – տնքաց Հաֆիզը, – տասնհինգ-քսան թվերին ինչո՞ւ դրանց վերջը լրիվ չտվին, որ էսօր նորից գլուխ են բարձրացրել… 1942-ի հոկտեմբերի տասնյոթին Թուրքիան պիտի մտներ Հայաստան, Իսմեթ Իմենյուն բանակն արդեն սահմանագլխին պատրաստ կանգնեցրել էր, բայց Ստալինգրադն
ամեն ինչ փչացրեց… Աթաղանըն ջանը, ես հենց առաջին հեռագրասյունից կկախեի Զորի Բալայանին, երկրորդ հեռագրասյունից՝ Աբել Աղանբեկյանին, հետո՝ Սերո Խանզադյանին, Սիլվա Կապուտիկյանին, Բրուտենցին, Շահնազարովին, Թոքմաջյանին, Սիթարյանին, Քըրքորյանին, Շառլ Ազնավուրին, Գյուլբենկյանին, Ալիխանյանին, Խաչատուրովին…
– Նրանց մեծամեծ մարդիկ այնքան շատ են, որ ձեր հեռագրասյուները չեն հերիքի, – խոսակցությանը խառնվեց թիվ երրորդ հիվանդը:
– Ա¯, վեր եք կացել արդեն,– ասաց Ալլահվերդին:– Մենք էլ կարծում էինք՝ քնած եք:
– Որ կարծում էիք քնած եմ՝ ինչո՞ւ էիք այդքան բարձր խոսում, – դիտողություն արեց Երրորդը:
– Կներեք, ճիշտ եք ասում, – համաձայնեց Հաֆիզը: – Աթաղանըն ջանը, վալլահ, շատ ճիշտ եք ասում:
– Անունս Միրալի մուալլիմ է: – Երրորդը քիչ դադար տվեց, ասաց, – Միրալի Սեիդով: Ակադեմիայում եմ աշխատում: Ձեր անուններն ինչպե՞ս են:
Հաֆիզն ու Ալլահվերդին ասացին իրենց անուն-ազգանունները: Պարզվեց, որ Հաֆիզը տաքսամոտորային հավաքակայանում է
–
*ազիզըմ (ադրբ.) – թանկագինս
աշխատում, իսկ Ալլահվերդին ինչ-որ հրատարակչությունում խմբագիր է:
– Երբ ինձ բերեցին, դուք քնած էիք, – ասաց Երրորդը հանդարտ ձայնով: – Վաղուց ե՞ք այստեղ:
– Մի երկու շաբաթ կլինի: Ես ու Հաֆիզը համարյա միասին ենք ընդունվել, երևի միասին էլ դուրս գրվենք, – լայն ժպտաց Ալլահվեր դին: – Ձանձրացել ենք արդեն, բուժումն էլ վերջանալու վրա է: Դեղեր են՝ տանն էլ կընդունենք:
– Իմը ճնշումս է, – բողոքեց Երրորդը՝ Միրալի մուալլիմը: – Պատահում է՝ երկու հարյուրից անցնում է: Սարսափելի բան է, վզիցս բռնում է, ա¯յ, էսպես գալիս, քիչ է մնում գլուխս տեղից պոկվի: Այս ընկերն ո՞վ է, – երևի իմ մասին հարցրեց: – Վիճակը վատ է երևում, շարունակ տնքում, զառանցում է:
– Ոնց որ թե ջուհուդ է: Նոր են բերել: Երկու օրվա մեջ այդ մահճակալին չորս հոգի գնացին էն աշխարհը: Բոլորն էլ հայեր, բոլորն էլ ծեծված, զզվելի կերպով այլանդակված: Մեկի անունը Վոլոդյա էր, ազգանունը Սարգիսյան, մեկի անունը՝ Միխայիլ Սարուխանյան, մեկն էլ լրիվ պառավ մարդ էր, փչեիր՝ քամին կտաներ, տվել աչքը տեղից հանել էին: Նրա անունն էլ Գալուստ էր, ազգանունն էլ Նալբանդյան: Մեկն էլ՝ Պյոտր Նալբանդյան էր: Անունները գրած մոտս կա, պիտի տամ տղերքին: