Ճայերն անդադար ճախրում էին, երբեմնակի ուղղահայաց իջնում, նստում էին ջրերին, ճոճվում ալիքների վրա:
Ես խենթանում եմ նրա հանկարծակի նուրբ հպումից, թարթիչների տակից ինձ սևեռված ակնթարթային հայացքից, բուռն գրկախառնությունից: Ես շարունակում եմ գորովել նրան, շոյել ու համբուրել ողորկ ուսերը, ուր շողշողում էին ջրի թափանցիկ կաթիլները:
– Չէ՛, ասա՛, դու գիտե՞ս, որ դա այդպես է:
Ես հոժարակամ գլխով արեցի, ներողամիտ ժպիտով ասացի.
– Իհարկե, գիտեմ: Տղամարդու համար սերը իր ողջ կյանքն է, իսկ կնոջ համար իր կյանքի մի մասը միայն, որովհետև նա ունի բազում այլ գործեր. կարող է ծիծաղել, երբ իրականում ուզում է լաց լինել, ժպտալ, երբ սաստիկ վախեցած է հարևանի մի թզաչափ շնիկի տեսքից:
Ռենան կրկին խանդավառ խլրտաց, խայտաց իմ գրկում:
– Տե՛ս ոնց էլ հնարում, վերափոխում է իմ ասածը, բառ առ բառ կրկնում, – ծիծաղեց նա: – Խորամանկիս նայի՛ր, իսկ երբ ձեռնտու չէ, բողոքում է հիշողությունից, – ասաց ու հավելեց խանդաղատանքով, – ես շարունակ ուզում եմ քեզ հետ լինել, Լեո՛: Ամեն մի սեր կատարյալ է ու գեղեցիկ յուրովի, միայն թե այն սրտի մեջ լինի, բխի միայն սրտից: Այդպես էլ կա, ես շարունակ ուզում եմ տեսնել քեզ, վայրկյաններ եմ հաշվում մինչև հանդիպում: Բաժանումը խենթացնում է ինձ, ու երբ քեզ մոտ եմ, քեզ հետ, ամեն ինչ մոռանում եմ աշխարհում, սկսում եմ հավատալ լավ բաների հնարավորությանը: Եվ այդ կյանք ասածը չնչին ու ոչինչ է թվում` երջանկության հետ համեմատած, և որ այդ երջանկությամբ պարուրված` գույնզգույն թիթեռնիկներ են ճախրում հիմա իմ հոգում…
Ես միանգամից շրջեցի նրան դեպի ինձ` բուռն տենչանքով համբուրելով կամակոր շուրթերը, պարանոցը, աչքերը, կրկին ու դարձյալ հղկուն պարանոցն ու հրաբորբ շուրթերը… Հագենալ չէի կարողանում:
Հետո մենք ձեռք-ձեռքի լողալով հասանք ափից հեռու, ծովի խորքում շարունակ ճոճվող խարսխավոր լողակին, որից այն կողմ անցնելը խստիվ արգելվում էր: Հետո դանդաղորեն ալիքվող ծովի մակերեսին մեջքի պառկած` երկար ժամանակ լողում էինք, և ծովը` խորունկ, մուգ կապույտ ու անեզր, մեզ մեղմ օրորում էր, մեր գլխավերևում կապտաժեռ երկինքն էր ամպի հատուկենտ մալանչներով, և ճայերը, որ շարունակ ուղեկցում էին մեզ` երբեմն ետ ընկնելով, երբեմն կրկին հասնելով մեզ իրենց կանչ ու ճռվողյունով: Հետո Ռենան, ապավինած իմ թևերին, սահում էր կուրացուցիչ ջրերի վրայով: Հետո մենք զուգահեռ լողում էինք` իմ աջ ու իր ձախ ձեռքերի մատներն իրար միահյուսած: Հետո Ռենան ասաց. «Իմ սերը քո հանդեպ ամեն օր ու ամեն ժամ ավելի ու ավելի է ուժգնանում, երբեմն թվում է` առանց քեզ սիրտս կտոր-կտոր կլինի կարոտից», և այդ փաղաքուշ խոսքից հոգին իմ փառավորվում էր, սիրտս անկանոն բաբախում կրծքիս տակ: Հետո Ռոբերտը կանչեց ափից: Նա մեզ համար մոշ էր բերել…
* * * * *
Ծովից վերադարձանք, երբ արևն իջել, նստել էր անտառների վրա և ծառերի բարձր կատարները վառվում, հուրհրատում էին հրացոլքի շերտավոր լույսից:
– Ի¯նչ սքանչելի տեղեր են, Լեո, – ինչպես մինչև ծով մտնելը, երբ դեռևս կանգնած էինք խճուղուց այն կողմ, դարձյալ ասաց Ռենան, երախտագետ հայացքով նայելով ինձ: – Կյանքում երբեք չեմ մոռանա… Մի՞թե այսպիսի վայրեր կան մեր հանրապետությունում՝ չգիտեի:
– Իսկ եթե Բելոկանում լինես կամ Լերիկում, Լենքորանից հիսունհինգ կիլոմետր դեպի լեռները: Գիտե՞ս ինչ տեղեր են: Հրա¯շք:
Մենք գնացինք խանութի կողմը՝ հաց առնելու: Ռենան ու Ռոբերտը մնացին դրսում, ես մտա ներս: Այստեղ ամեն ինչ կար, խառն ապրանքի խանութ էր՝ ներծծված գյուղական խանութներին յուրահատուկ նամշահոտով: Գնեցի հացը, աչքի անցկացրի մյուս իրերը: Եվ այստեղ, ցուցափեղկին ֆրանսիական օծանելիքներ տեսա՝ «Շանել № 5»: Ինչքան ժամանակ էր՝ որոնում էի Էսմիրայի համար: Ռենայի համար «Քլիմա» գնեցի. դա նրա սիրելի օծանելիքն էր, քաղաքում դժվար էր ճարվում: Եվ, ո¯վ զարմանք, գործակատարուհին գեղեցիկ մի կուլոն ցույց տվեց ինձ: Ոսկյա կուլոն էր՝ կենտրոնում ասեղի գնդիկի մեծության կապուտաչյա ադամանդ: Շատ նուրբ աշխատանք էր, ես նույնիսկ չկարողացա թաքցնել հիացմունքս, որովհետև Ռենայի համար ծանոթ ոսկերչի մոտ հատուկ պատվերով «Լյուչիա» գործվածքի ոսկյա շղթայիկ վաղուց էի գնել, բայց կուլոն չէր հաջողվում գտնել: Առա և բարձր տրամադրությամբ դուրս եկա: Ռենան, հայացքը խանութի դռանը, սպասում էր, ինձ տեսնելով, լայն ժպիտը ծաղկելով տարածվեց դեմքին, ասես երկար ժամանակ ինձ չէր տեսել:
– Հացի հե՞րթ էր, ինչ է, – զարմացավ Ռոբերտը:
– Ռենա, տես քեզ համար ինչ եմ գնել, – մանրանրբին տուփը բացելով, ուրախ ասացի ես: – Տես ինչ սիրուն է: Սիրուն է, չէ՞:
– Սիրուն է, – շնչահատ հիացմունքով գովեց Ռենան և, ամռան արևի պայծառ ցոլքը կապույտ աչքերում, նայեց ինձ: – Շնորհակալ եմ, սա ես կպահեմ որպես թալիսման, – ասաց նա և, կուլոնը ձեռքի մեջ սեղմած, աչքերը փակ, աղոթքի պես կամացուկ արտասանեց.
Храни меня, мой талисман,
Храни меня во дни гоненья,
Во дни раскаянья, волненья,
Ты в день печали будь со мной…*
Ռենան բաց արեց աչքերը՝ լուսապայծառ, ջինջ, նայեց ինձ բերկրալի ծիծաղկոտ հայացքով: