ԿՈՐՍՎԱԾ ԲԱՐԴԻՆԵՐ

–Այդ էր պակաս, որ մոռանայի։

–Դու նրան հասարակ մարդ չկարծես, հա, նա հիմա Ռաֆայել Աղասիևիչ է, նավթաքիմիական պրոցեսների ուսումնասիրման ինստիտուտի դիրեկտոր ու դեպուտատ։

–Արժանի է, Ռաֆայելը հոյակապ տղա է։

–Իմիջիայլոց, այդ նա է բոլորին արգելել մտնել լաբորատորիա։

–Ինչ է, որոշել է խնայե՞լ երկուսի ինքնասիրությունը։ Ռաֆայելից դա սպասելի է։ Դե լավ է, Եվա, ես կզանգեմ։ Ցտեսություն։

–Ցտեսություն, Լյոնյա,– արձագանքեց Եվան, դրեց խոսափողը և ասես դեռևս զրուցում էր Լեոնիդի հետ, բարձրաձայն ասաց.– Գուցե և վաղը կամ մյուս օրն անցնեմ ինստիտուտ, վաղուց չեմ տեսել Ստեփանին։

Նա բարձրացավ տեղից ՝ քիչ առաջվա տարտամ ու անորոշ տագնապը հոգում, և գնաց խոհանոց։

Մարիամը գազօջախի վրա սուրճ էր պատրաստում. սուրճի բուրմունքը տարածվել էր ընդարձակ խոհանոցում։

–Խոսեցիր պրծա՞ր,-ասաց Մարիամը, սրճամանը դնելով սեղանին։-Էդ ո՞վ էր։

–Ինստիտուտում միասին ենք սովորել։-Եվան սառցարանից յուղ ու պանիր հանեց։– Մյուս տղաների պես՝ նա նույնպես սիրահարված էր ինձ։ Նույնիսկ մեր ընկերուհիներից մեկին՝ Ելենային, ասել էր՝ եթե Եվան մի քանի երեխա էլ ունենար և համաձայներ ինձ հետ ամուսնանալ, ես, առանց վայրկյան անգամ մտորելու, կառնեի նրան… Իսկ ես Ստեփանին էի սիրում։

–Գիտե՞ս ինչ կա, Եվա,– սկսեց Մարիամը, և Եվան հասկացավ, որ Մարիամը հիմա կսկսի քարոզ կարդալ իր գլխին։ Նա քմծիծաղեց և ասաց.

–Չգիտեմ, եթե ասեք, կիմանամ։

–Էն եմ ուզում ասել, որ, թող աստված ների, բայց ականջիս մի ծերովը լսեցի քու խոսակցությունն ու պիտի ասեմ քեզ, որ էդ զրուցը էնքան էլ իմ սրտովը չի։

–Օրինակ, ի՞նչը,– հարցրեց Եվան, իր շողշողուն, գեղեցիկ աչքերը հառելով նրան։

–Էն, որ էդ Ստեփանին պիտի հանես մտքիցդ։

–Իսկ եթե չե՞մ կարող։

–Պիտի կարաս։ Մարդ ունես ու էն էլ հասարակ մարդ չի, այլ անունավոր, հարգված մարդ։ Չի խմում, ման չի գալիս։ Է՞լ ինչ ես ուզում։

–Չգիտեմ, Մարիամ,– ուսերը թոթվեց Եվան։– Ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչ եմ ուզում ու չգիտեմ, թե ինչ անեմ։

–Ի՞նչ պիտի անես։ Ոչ մի բան էլ չպիտի անես, օրինավոր կնկան վայել պիտի պահես քեզ։ Բա ոնց… Քանի որ մարդու ես գնացել, նրա անունը բարձր պիտի պահես։ իսկ ինչ մնում է նրան, որ ծեր է, ժամանակին պիտի մտածեիր, հո աչքերդ փակած չի՞ եղել։

–Փակած է եղել,– հառաչանքով արտաբերեց Եվան, մոտ քաշելով կավե գավաթիկը։– Նոր եմ խելքի գալիս։

–Մարդու արածը գետնով չեն տա,– գլուխն օրորեց Մարիամը։– Չի կարելի։ Քեզ համար ինչ ասես, անում է, ոչ մի բան չի ափսոսում։ Շորերն ինչ է, էն էլ չի տալիս լվանալու։ Բա էդպիսի մարդուց անգոհ կլինե՞ն։ Խաղ ու պարով ապրիր քեզ համար և ոչ մի բանի մասին մի մտածիր։ Մի ուրիշը քո տեղ գիտե՞ս ինչ կաներ. մեկը կուտեր, մեկն էլ մտաղ կտար էդ տեսակ բախտավորության համար։ Բա որ Դավիթ Ավետովիչը ողորմածիկ հորս նման լիներ, աստված արքայություն տա նրան, էն ժամանակ ի՞նչ կանեիր, հը՞։

–Վա՞տն էր։

–Էնքան վատն էր, որ մերս երեսուն տարի ապրեց հետը ու էդ երեսուն տարվա մեջ օր չկար, որ անեծք չտար կամ նրան, կամ էլ իրեն։ Իր բախտն էդ էր, ի՞նչ կարող էր անել։

–Ծեծո՞ւմ էր նրան։

–Բա ինչ, ծեծում էր։ Ու մենակ էդ չէր, էնպիսի խոսքեր էր ասում, որ ծեծից վատ էր։

–Բա էլ ինչո՞ւ էր ապրում հետը։

–Բա ի՞նչ աներ,– զարմացավ Մարիամը։– Հո չէ՞ր գնալու բողոքի։ Շուն-գել՝ իրա մարդն էր, ընկել էր, պիտի կրեր իր ծանր խաչը։ Նամուսի հարց կա մեջը։

–Կյանքը մի անգամ է, ախր, տրվում, Մարիամ,– հոգոց հանեց Եվան։

–Մի անգամ է տրվում, ճիշտ է, բայց էդ մի անգամը էնպես պիտի ապրես, որ բարեկամ ու թշնամի չծիծաղեն վրադ։

Եվան լուսամուտից նայեց դուրս։ Դրսում շարունակում էր նույն մանր, մելամաղձոտ անձրևը։ Լուսաֆորի մոտ, թաց ասֆալտի վրա, մերդ ընդ մերթ արտացոլվում էին մեքենաների շողշողուն նիկելները։

–Չեմ հասկանում, Մարիամ, ոչինչ չեմ հասկանում,– գլուխը անզոր ցնցեց Եվան։– Արժե՞ր, որ նա, հանուն ինչ-որ պայմանականությունների, խավարեր իր ամբողջ կյանքը։

–Գուցե և չարժեր, ես էդ բանը նրա համար եմ ասում, որ Դավիթ Ավետովիչը միանգամայն ուրիշ մարդ է։ Էնպես որ, էդ ախմախ մտքերը հանիր գլխիցդ։

Դռան մեջ փափուկ չրխկաց փականքը, հետո բացվեց դուռը, և Դավիթ Ավետովիչը՝ փոստարկղից հանելով թերթերը, մտավ ներս։ ''Դավիթ Ավետովիչն է,– ցածր ձայնով ասաց Մարիամը տեղից ելնելով։– Ինչո՞ւ էսքան շուտ է վերադարձել''։

–Բարև, Եվա,– ասաց Դավիթ Ավետովիչը։ Ձեռքին ինչ-որ փաթեթ կար, նա այդ փաթեթն ու թերթերը դրեց հեռախոսասեղանին և, հանելով վերարկուն, տվեց Մարիամին։– Դու այսօր ոնց որ մի տեսակ ես, որևէ բա՞ն է պատահել։

Եվան ժխտողաբար տարուբերեց գլուխը։

–Դե, ես գնամ, հետո կգամ,– ասաց Մարիամը։

Անցավ մի քանի վայրկյան, և դուռը անաղմուկ ծածկվեց նրա ետևից։

–Մի թաքցրու, գուցե մի բա՞ն է պատահել։

–Ոչ, իսկ ի՞նչ պիտի պատահի,– ուսերը թոթվեց Եվան։

–Դե, լավ է։ Մի տես ինչ եմ բերել։– Դավիթ Ավետովիչը փաթեթը բաց արեց և Նեֆերտիտիի արձանիկը դրեց սեղանին։– Գեղեցիկ ընդօրինակություն է, չէ՞։ Մի հնահավաքից առա, այն էլ սարսափելի թանկ գնով։ Դո՞ւր է գալիս քեզ։