–Ես աչքերս կփակեմ, որ չտեսնեմ, թե ինչպես ե գնում ,– ասացի ես։-Որպեսզի ինձ թվա, թե չես գնացել։
Նա ժպտաց ։
–Արագ, արագ,– թափքի վրայից ասաց սերժանտը, նայելով մեր կողմը։
« Հիմարիկ,-մտքում ասացի ես սերժանտին,-ինչ ես քեզ երևակայում»։
–Կգրեմ։ Հենց որ տեղ հասանք՝ կգրեմ։-Բորյան ետ գնաց (նա շարունակ փորձում էր ժպտալ) և միանգամից շրջվելով, բարձրացավ թափք։
Բեռնատարը շարժվեց։ Մենք քիչ գնացինք մեքենայի ետևից, հետո կանգնեցինք և այդպես, փոշու մեջ կանգնած, երկար թափահարում էինք ձեռքներս, մինչև բեռնատարը գնաց, ծածկվեց բլրի ետևում։ Բեռնատարի փոշին դանդաղ հալվում էր ոլորանի վրա։
–Ինչո՞ւ հատկապես այսօր,– հանկարծ ասաց Ուլյան։– Ինչո՞ւ այսօր ավարտեցինք տասերորդը և ինչո՞ւ այսօր մեկնեցին տղաները։ Մի ուրիշ օր լիներ գոնե։
–Ի՞նչ տարբերություն,– ասացի ես։
–Չգիտեմ,– մտածկոտ ասաց Ուլյան։-Վատ օր է այսօր։ Անցյալ տարի նույն այս օրը սկսվեց պատերազմը։ Հունիսի քսաներկուսին։
Մենք լուռ քայլեցինք մինչև տուն։
Առանց տղաների, իրոք, դատարկ էր թվում Պերվմայկան։
Մայա։
Երկուշաբթի, 5 հուլիսի 42 թ․ Այսօր առավոտյան լսեցինք սովինֆորմբյուրոյի հաղորդագրությունը․ հուլիսի 4-ին, ինն ամսվա պաշարումից հետո, մեր զորքերը թողեցին Սևաստոպոլ քաղաքը․ Այնտեղ, Սևաստոպոլում էր կռվում մեր դասարանցի Նիկոլայ Ժուկովը։
Անտանելի շոգ օր էր։
Մայա։
Շաբաթ, 17 հուլիսի 42 թ․։ Արևը մայր է մտել։ Մութ է։ Դրսից կանչեցին։ Ես հոգնած բարձրացա տեղից, դուրս եկա պատշգամբ։
–Ուլյա՞,– զարմացա ես։
Ցանկապատից այն կողմ, բարձրակրունկ կոշիկներով, ծաղկավոր
շրջազգեստը հագին կանգնել էր Ուլյան։ «Ի՞նչ է պատահել»։
–Ներս արի, ի՞նչ ես կանգնել,– ասացի ես։
Մի ժամ չկար, ինչ դաշտից տուն էինք եկել․ ամբողջ օրը Կրասնյանկայի կոլտնտեսականների հետ կարտոֆիլ էինք փխրեցնում այնտեղ և ոչ դաշտում, ոչ էլ ճանապարհին, Ուլյան ինձ ոչինչ չէր ասել, ու հիմա․․․
–Դուրս եկ,– ցածրաձայն ասաց նա։ – Բան ունեմ ասելու։
Բարակ կածանը մարգերի միջով գնում էր դեպի այգու դռնակը։ Ես թեթևաքայլ հասա այգու դռնակին։
–Ի՞նչ է պատահել։
–Հասունության ատեստատները եկել են։ Գնում ենք դպրոց ստանալու։
–Ո՞վ ասաց։
–Իվան Արսենտևիչն ասաց՝ երեկ առավոտյան։
–Երեկ առավոտյա՞ն,– զարմացա ես։-Իսկ ինձ ինչո՞ւ ոչինչ չես ասել։
–Մոռացել էի։– Ուլյան ուզում էր անտարբեր ձևանալ, բայց չստացվեց․ նրա աչքերը մատնում էին։
–Ճիշտն ասա,– համառեցի ես։
–Սպասում էի տղաները գան՝ նոր ասեի։
–Ի՞նչ տղաներ։-Ես ոչինչ չէի հասկանում։
–Մեր տղաները՝ Բորյան, Տոլիկը, Դեմյան Ֆոմինը, մեր դասարանի մյուս տղաները։ Երեկ հեռագրել էի Վորոշիլովգրադ։
–Եվ հետո՞,– անհամբեր ասացի ես։
–Մի վախենա, եկել է,– գրկելով ինձ, ասաց Ուլյան։-Թող չպայթի քո փխրուն սրտիկը։ Դպրոցում քեզ է սպասում։ Առավոտյան նորից կգան։
–Ուլկա, դու․․․ ես չգիտեմ,– ես խոսք չգտա ասելու։ Ես ուզում էի նրան համբուրել այդ լուրի համար, գրկել ու երկար համբուրել, բայց դրա փոխարեն ես նրան ասացի․– Դու անխիղճ աղջիկ ես, Ուլյաշա, ես քեզ երբեք չեմ ների դրա համար․․․ Դու դեռ կտեսնես․․․
Ուլյան, իհարկե, ծիծաղեց իմ խոսքերի վրա, ասաց՝ չեմ հավատում, հետո մտանք տուն, ես փոխեցի շորերս, և մենք գնացինք դպրոց։
Բորյան, իրոք, սպասում էր։ Ասես մի տարի չէի տեսել, շփոթվեցի, երբ նա տղաների խմբից անջատվեց և եկավ իմ կողմը։
․․․Մինչև ուշ երեկո դպրոցում էինք։ Իվան Արսենտևիչը հանձնեց ատեստատները, հետո Տոլյան հարմոն նվագեց։ Նրա նվագի տավ պարեցինք։ Գենադի Պոչեպցովը ուզում էր պարի հրավիրել ինձ։ Թեկուզ Բորյայից բացի ոչ ոքի հետ չէի ուզում պարել, բայց անհարմար էր մերժել, բարձրացա տեղից և․․․ Բորյան բռնեց թևս։ Գենադին շփոթված ժպտաց․ «Ես խանդոտ չեմ,– պարի ժամանակ շշնջում էր Բորյան։– Ես բոլորովին խանդոտ չեմ, խանդի մեջ ավելի շատ եսասիրություն կա, քան սեր, ես դա հասկանում եմ, բայց չեմ կարող, չգիտեմ, սիրտս կպայթի, եթե մեկը ահա այսպես բռնի քո բաց թևը, ձեռքով գրկի մեջքդ, այդպես նայի աչքերիդ, շուրթերիդ, ահա խոսում եմ այդ մասին, և գլուխս պտտվում է, դու ներիր ինձ․․․»։ Հաճելի էր լսել։ Իսկ տուն գալիս նա դարձյալ խռովեց․ (Վիտյա Պրոկովինի համար)։ Վիտյան ինչ-որ բան էր ուզում ասել, խմբից քիչ ետ մնացինք։ Սկզբում ինձ թվում էր, թե նրան մայրիկն է ուղարկել իմ ետևից, բայց նա ասաց , որ բանակ է գնում , եկել է հրաժեշտ տալու։
Բորյան շարունակ մեր կողմն էր նայում, հետո հանկարծ թողեց, գնաց։ «Միևնույն է, առավոտյան շուտ է գալու»,– մտածեցի ես , ժպտալով նայելով նրա ետևից։
Մայա։
Մայան աչքերը բարձրացրեց, բաց լուսամուտից նայեց դուրս։ Անձրևը դադարել էր, ծառերի վրա՝ տերևիներից, կախվել էին անձրևաջրի թափանցիկ կաթիլները։
Իսկ աղջիկները չէին երևում դեռ։ Նա վերցրեց գրիչը, ավելացրեց․
P. S. Ամբողջ գիշերը ինչ-որ տեղ որոտում էին հրանոթները, իսկ առավոտյան Բորյան, իրոք, եկավ։
Արևը չէր ելել դեռ: Այդպես էլ գիտեի, որ կգա: «Ներիր ասաց, երեկոյան ճիշտ չվարվեցի»: Տղաները հեռվում կանգնած սպասում էին: