— Աստծուն հավատում եմ և չեմ ուրանա նրան։ Ինձ հարկավոր չէ քո գինին։ Ես ինքս կարող եմ գինի բերել տալ։
Վերջապես նրան անկողին դրին։ Բայց քնելուց առաջ ձեռքը երդվողի պես վեր բարձրացնելով, նա հանդիսավոր, քերպով հայտարարեց.
— Հավատում եմ հայր աստծուն, որդուն և սուրբ հոգուն։ Տվեք ինձ աղոթագիրքը։
Շվեյկը նրա ձեռքը խոթեց Օտտո Կացի գիշերասեղանի վրայից վերցրած առաջին իսկ պատահած գիրքը, և աստվածավախ ֆելդկուրատը, վերջապես, քնեց Բոկկաչչոյի «Դեկամերոնը» ձեռքին։
Շվեյկը գնում է վերջին օծում տալու
Ֆելդկուրատ Օտտո Կացը մտախոհ նստած կարդում էր զորանոցից հենց նոր բերված գրությունը։ Դա զինվորական մինիստրության հետևյալ հրամանն էր․
«Սույնով ռազմական մինիստրությունը պատերազմական գործողությունների ընթացքում չեղյալ է համարում զինվորներին վերջին օծում տալու վերաբերյալ մինչ այժմ գործող բոլոր հրամանները։ Ի կատարումն և ի գիտություն զինվորական հոգևորականության սահմանվում են սույն կանոնները.
§ 1. Ռազմաճակատում վերջին օծումը վերացված է։
§ 2. Ծանր հիվանդներին և վիրավորներին չի թույլատրվում վերջին օծում ստանալու համար տեղափոխվել թիկունք։ Զինվորական հոգևոր պաշտոնյաների վրա պարտավորություն է դրվում սույն կանոնը խախտողներին անհապաղ հանձնել համապատասխան զինվորական հիմնարկներին՝ հետագայում նրանց պատժելու համար։
§ 3. Թիկունքային զինվորական հոսպիտալներում վերջին օծում կարելի է կատարել խմբական կարգով, ըստ զինվորական բժիշկների եզրակացության, թե որքանով նշյալ ծեսը չի խախտում հիշյալ հիմնարկների աշխատանքը։
§ 4. Բացառիկ դեպքերում թիկունքային զինվորական հոսպիտալների վարչությունը առանձին անձանց կարող է թույլ տալ թիկունքում վերջին օծում ստանալ։
§ 5. Զինվորական հոգևոր պաշտոնյաները պարտավոր են Զինվորական հոսպիտալների վարչության հրավերով վերջին օծում տալ նրանց, ում որ Վարչությունն առաջարկում է վերջին օծում ընդունել»։
Ֆելդկուրատը մի անգամ էլ կարդաց զինվորական հոսպիտալի այն գրությունը, որով նրան առաջարկվում էր վաղը գնալ Կառլի հրապարակի hոսպիտալը՝ ծանր վիրավորներին վերջին օծում տալու։
― Լսեցեք, Շվեյկ,— ձայն ավեց ֆելդկուրատը,— մի՞թե սա խոզություն չի։ Կարծես ամբողջ Պրագայում միայն մի ֆելդկուրատ կա, և դա ես եմ։ Ինչո՞ւ այնտեղ չեն ուղարկում այն աստվածավախ ֆելդկուրատին, որ վերջերս գիշերեց մեզ մոտ։ Ստիպված ենք գնալ Կառլի հրապարակ վերջին օծում տալու։ Ես նույնիսկ մոռացել եմ, թե դա ինչպես է արվում։
— Ինչ կա որ, մի կատեխիզիս կառնեք, պարոն ֆելդկուրատ։ Մեջը այդ մասին գրված է,— ասաց Շվեյկը։— Կատեխիզիսը հոգևոր հովիվների համար նույնն է, ինչ ուղեցույցը օտարերկրացիների համար… Ա՛յ, օրինակ, Էմաուզի վանքում մի մարդ կար, որ աշխատում էր որպես այգեպանի օգնական։ Նա մտքում դրել էր մոնթ դառնալ, որպեսզի փարաջա ստանա և իր հագուստը չքրքրի։ Դրա համար ստիպված էր կատեխիզիս առնել, և սովորել, թե ինչպես պետք է խաչ հանել երեսին, թե ով մինակս զերծ մնաց առաջին մեղքից, թե ինչ է նշանակում մաքուր խիղճ ունենալ և այդպիսի ուրիշ մանր-մունր բաներ։ Իսկ հետո վերցրել ու թաքուն ծախել էր վանքի բանջարանոցից ստացված վարունգի բերքի կեսը և խայտառակ կերպով վռնդվել վանքից։ Երբ մենք իրար հանդիպում էինք, նա ինձ ասում էր. «Ախր ես այդ վարունգն առանց կատեխիզիսի էլ կարող էի ծախել»։
ՇՎեյկը կատեխիզիս գնեց և բերեց-տվեց ֆելդկուրատին, վերջինս, գիրքը թերթելով, ասաց․
— Ահա՛. վերջին օծում կարող է տալ միայն քահանան և միայն եպիսկոպոսի օրհնած ձիթայուղով։ Ուրեմն, Շվե՛յկ, դուք ինքներդ չեք կարող վերջին օծում տալ։ Հապա կարդացեք լսեմ, թե ինչպես է կատարվում վերջին օծումը։
Շվեյկը կարդաց.
— «…կատարվում է այսպես. քահանան օծում է հիվանդի զգայարանները, միաժամանակ արտասանելով այս աղոթքը. «Այս սուրբ օծման շնորհիվ և իր ամենաբարի ողորմածությամբ թող աստված թողություն տա մեղքերիդ, որ դու գործել ես քո լսողությամբ, տեսողությամբ, հոտառությամբ, ճաշակելիքով, խոսողությամբ, շոշափելիքով և քայլվածքով»։»
— Կուզեի իմանալ,— ասաց ֆելդկուրատը,— թե մարդ ինչպես կարող է մեղք գործել շոշափելիքով։
— Ամեն կերպ, պարոն ֆելդկուրատ։ Ջեռքը կխոթի, օրինակ, ուրիշի գրպանը կամ պարերեկույթներում… Ինքներդ գիտեք, թե այնտեղ ինչ օյիններ են խաղում։
— Իսկ քայլվածքո՞վ, Շվեյկ։
— Եթե, օրինակ, մարդ սկսում է ստից կաղալ, որպեսզի մարդիկ իրեն խղճան։
— Իսկ հոտոտելիքո՞վ։
— Եթե գարշահոտությունից քիթը մի կողմ է դարձնում։
— Լա՛վ, իսկ ճաշակելիքո՞վ։
— Եթե աղջիկների համար բերանի ջուրը գնում է։
— Իսկ խոսվածքո՞վ։
— Դա արդեն լսողության հետ միասին է լինում, պարոն ֆելդկուրատ, երբ մեկը դատարկ-մատարկ դուրս է տալիս, իսկ մյուսը նրան լսում է…
Այդ փիլիսոփայական խորհրդածություններից հետո ֆելդկուրատը լռեց։ Ապա նա նորից դիմեց Շվեյկին.
— Ուրեմն, մեզ եպիսկոպոսի օրհնած ձիթայուղ է հարկավոր։ Ահա ձեզ քսան կրոն, մի շիշ գնեցեք։ Ինտենդանտությունում, երևի այդպիսի ձիթայուղ չկա։
Շվեյկը ճանապարհ ընկավ եպիսկոպոսի օրհնած ձիթայուղ գնելու։ Այդ ձիթայուղն ավելի դժվար էր գտնել, քան Բոժենա Նեմցովայի հեքիաթների անմահական քարը։