Але гэта я ляпнуў без канкрэтнага адрасу.
Рэквіем Леаніду
Было ў Рыме. Каб паказаць сенатарам, што яны нічога не значаць, тыран Калігула даў сенатарскае званне свайму каню і прыводзіў яго на пасяджэнні сената.
Быў час, былі тыраны! У нашага тырана нават задрыпанай казы няма. Пакалігуліў на ніўскім палетку і без дай прычыны акапаўся на Белавежскай градзе. Каб паказаць, што мае нас у азадку, аб'явіўся царом Леанідам і сціпла назваў граду Тэрмапіламі.
Заняў самазванец глухую абарону і чакае вераломнага Ксеркса. А той аятала не ідзе. Не смаліць на граду і падмога. Дзе твой дух, Спарта? Сакрат, першы прыбочны, адкалоўся, працуе на свой імідж. Старыя зубры, спасеныя на датэрмапільскіх пашах, толькі варочаюць асавелымі бельмамі:
— Куды нам на тую граду! Захацелася яму крыклівай славы, хай і выстаўляе сябе на смех персам. З намі не раіўся, — ухіляюцца.
Спадзяецца Леанід на маладняк і наёмнікаў? Зубраняты затаіліся ў кустах.
— Мы б ахвотна, але месцайка знайшлі добрае.
Чакаюць пампезнага гладыятарства. А наёмнікі за
Сцяною. Востраць мечы на Лукашэнку.
Ударыў мароз, а персаў няма. Стрымлівае паход Вялікі Брат (Сексаголік). Каб табе Монікай адрыгнулася, міратворац прытворны! Замерзне на праклятай вышыні наш герой. У імя чаго?
Куды ідзем?
Склікаў Сакрат на плошчу маладзёнаў і сарамаціць:
— Гляджу на вас і збірае мяне на ваніты. Смажыцеся ў роскашы, распанелі, а хамуты. Якія ў вас манеры, якія норавы! Ненавідзіце аўтарытэты, не паважаеце старэйшых, дапякаеце сваім настаўнікам, спрачаецеся з бацькамі, прагна глытаеце ежу — і на вуліцу. І гэта называеце „быць сабою”. Куды ідзем?
З „Czasopisa” спісаў? Дык патлумачу: прыведзенай мною гаворцы дзве з паловай тысячы год. І адрасавана была не нашым zajebestym бязбацькавічам, а маладым грэкам. І прапаведаваў вялікі мысляр, які „за ўвядзенне новых багоў і за разбэшчванне моладзі ў новым дусе” быў пакараны смерцю (прыняў атруту).
Той Сакрат шукаў адказу на пытанне, як трэба жыць: „Пазнаць самога сябе”.
Крыноцкі мысляр не толькі пазнаў самога сябе, але і Еўропу. З плённых назіранняў і вырасла ў Крынках, на ўзор Гедройцавай Maisons Lafitte, Villa Sokrates. Не думайце, што Еўропа абсыпала нашага мысляра грашыскамі — ажыццявіў ідэю коштам роднай хаты. Раскашэліўся Сакрат, пабудаваў не якую-небудзь нашаніўскую „Хатку”. Villa Sokrates — поступ часу. Гучыць!
А казаў, што стаміўся і думае толькі пра рыбу. Віншую, Сакрат! Не прыкідвайся, што не волат. Ты і вялікі стратэг. Дасі цяпер прыкурыць суседскаму Лукашу. І цемрастоцкай Лукашчысе наладзіш Тэрмапілы.
Веру, узнімеш дух у элітах. І zajebesty маладняк у рот твой глядзець будзе. І Мілаш будзе, і Быкаў будзе, і Акадэмія. Толькі навошта ўзнаўляць твор вучня цёзкі. Цёзка выкладаў на вуліцы. Меў клёк. Тады б і я падвучыўся. Табе відней.
А калі ў Акадэміі стане душна, калі надакучаць маладыя юрліўцы і элітарныя зануды, мо заглянеш і да мяне. Ведай, у табе і мая надзея. Толькі не каркай, грымець трэба! Цыкута выйшла з моды.
У ясны заранак!
Загуменне
Паэт ходзіць у пары з Лянотай. Заўсёды па сумежжы явы і сну. Пара сінтэзуе, акрыляецца, траціць пачуццё рэальнасці. І выдае радок:
„Колькі ў небе зор, цяжка палічыць”.
Услаўляе выснову гультаяватага героя. І эстрадныя пеўнікі тыражыруюць невуцтва:
— Цяжка! — стогнуць, лыпаючы ўвысь пакутнымі вачыма.
Вядома, заданне вам не пад сілу. А вучоныя асілілі
высь, назвалі дакладныя лікі. Выйшла: зорак у небе больш, чым пясчынак на ўсіх зямных пляжах. Карціну паяснілі: зоркай з'яўляецца і наша Сонца. У кожнай зоркі свае спадарожнікі. Адным з іх — Зямля, зацярушаны ў галактычным мроіве загуменны шарык.
Зоралічылынчыкі не пераканалі зямлян. З Зямлі не счэз заваёўніцкі дух. Нам, як таму паэту, усё здаецца, што мы — пуп усяго. І мы, у шале самаўлюбёнасці, хочам напоўніць сабою космас, і валодаць ім.
А там мясцовыя дэміургі стварылі незямныя гатункі насельнікаў. У іншым вымярэнні і мы іншыя. Дык тыя, убачыўшы лупатых Галавасцікаў на цыбатых канечнасцях, зачыняць перад намі ўваходныя дзверы:
— Дэгенератаў у нас сваіх хапае,— скажуць.— Марш за гарызонт падзей! — скамандуюць.
Бітвы пад выглядам уладкавання сусвету ім чужыя. У іх свае норавы, свая філасофія, свой парадак. Магчыма яны і не прыкмецяць зямнога дрангу, прымуць нас за аблупленых павіянаў і змесцяць у вальеры малпападобных. І наш паэт, замест пакаяння, абвінаваціць неба і панясе крыўду сваю ў глухую даль:
Колькі ў небе зор, не буду лічыць,