— Зямляк, ад чаго ў сёмым небе? — падаю голас.
— Збылося! Збылося! — хапаецца за голаў у радасным ап'яненні.
— Што збылося? — падказытваю.
Куптэль ачнуўся. Акінуўшы маю фізіяномію пагардлівым позіркам, скрыгатнуў зубамі і гыркнуў:
— Прынялі на службу.
— І белменаў прымаюць? — прыкідваюся наівам.
— Толькі мусульманскіх! — ганарыцца.
— Абмусульманеных? — удакладняю. — Праалбанскіх?
Маўчыць.
— Мо за „капцёвага” будзеш? — намякаю на вакантны чын.
Круціць асуджальна галавою. Яго, бач, не задавальняе такая пасада.
— Цяпер ты ў маіх руках, — нечакана Куптэль мяняе крэн, надаючы размове злавесны сэнс.
— Ведаю, — уздыхаю з сумам.
— Гаўно ты ведаеш! — узрываецца ён і, вытрымаўшы драматычную паўзу, заганяе мяне ў капкан:
— Гайнюшы я! — сказаў падкрэслена.
У гэтай інтанацыі было ўсё: гонар, слава, сіла.
— Дык ты сабакар? — брыдка здзіўляюся.
— Прэч з маіх вачэй, сербалюб цвёрдахрыбетны! — увайшоў зямляк у новую ролю. — Будзеш прыставаць, спушчу ўсю гайню, — паабяцаў. І, узняўшы ў неба рукі, з воклічам „Алах акбар!” жвавымі падскокамі пашыбаваў у горад.
Канец казкі. Выкінь, Сідар, з галавы дурную мрою, змірыся з думкай, што не быць табе блазнам Калысніка.
Брусельская вуліца
Як сказала ў блакітным акенцы белвытоцкага тэлека вяковая бабулька, чалавек такі дурны, што ўсім цікавіцца. Так было і са мною. Даследуючы ўрочышча Багна, што чаўкае на ўсходняй, свойскай, сцяне Вялікага горада Беластока, забрыў я ў засценную Грабаўку і пацікавіўся засценкам. Бы ўступіў у слынную песню Ніны Мушынскай пра вотчыну Хадкевічаў. Ні то горад, ні то вёска. Усё ўладкавана на той жа манер, няма толькі гербавых рэшткаў. І тым не менш сярмяжнае закуцце падкупляе шчырасцю памкненняў.
Гэта вуліцы. Ды якія: Adeńska, Afrykańska, Amerykańska, Berlińska, Brazylijska, Brukselska, Dakarska, Egipska, Europejska, Helsińska, Hiszpańska, Kairska, Londyńska, Madrycka, Ottawska, Paryska, Portugalska, Praska, Rzymska, Waszyngtońska.
Афрыка, Амерыка і Еўропа ў абхваце распасцёртых рук. У вас не закружылася галава? Не бяда, ачуняе галаву вуліца Bajeczna, верне настрой — Morelowa, уселіць дух гігантаў — Sekwojowa, дасць сілу — Hebanowa, голаў узвенчыць — Oliwkowa. Ці ж не казка?
Спружына разняволенай творчай свядомасці напружвае памяць, выпроствае разумовыя звіліны. Маланкавы пробліск інтэлекту высвечвае тайну. Вуліцы ў гонар землякоў!
Ху ёсць ху! Недзе на аравійскім паўвостраве абмусульманены на ўзор Куптэля грабаўчук падносіць мясцоваму шэйху рытуальныя шлёпанцы,— б'ём чалом! — вуліцу, на якой жыў, называем Адэнскай. Вашынгтонскаму чысцільшчыку гарадскіх прыбіральняў, які выйшаў у Новы Свет з Грабаўкі — ганаровая вуліца. Канцавой Маньцы, служанцы берлінскага бюргера, нізка кланяемся — трымай сваю вуліцу! І гэтак далей...
Таксама ўражвае. Колькі заслужаных для сусветнай супольнасці людзей выдала правінцыйная пустэльня! Тут аднак насцярожвае аднабаковы крэн. Дзе спрадвечнае балансаванне паміж Сцылай і Харыбдай вялікай палітыкі?
А можа гарабаўчукі ўхвалілі новую стратэгію ўваходу ў Еўрасаюз? Ці выпадкова не тут будзе сталіца гэтага стоўпатварэння? Ці ж Брусельская вуліца не тонкі намёк?
Разнявольце, чытачы, і вы сваю творчую свядомасць і разгадайце загадку: якія краіны і гарады мэтанакіравана не ўключылі ў засценную агламерацыю мройныя грабаўчукі?
Хто дасць правільны адказ, той паедзе на Каўказ. У самую гарачую кропку!
Патэнцыял немачы
Стратэгія — майстэрства вядзення буйных аперацый (ваенных, эканамічных). Надоечы стратэгію перабудовы Падляшша распрацоўваў у белавежскай Зуброўцы міжбугаодэрскі штаб навукоўцаў, палітыкаў і бізнесменаў. Асаблівы падыход да справы праявілі падляшскі маршал Згжыва і эканаміст Зялінскі. Першы, прывітаўшы стратэгаў, празорліва адасобіўся і да канца нарады плённа вывучаў духоўнае змесціва белавежскага рэстарана. Другі, пачуўшы слова „стратэгія”, выхапіў з-за пазухі пісталет і нацэліў агнястрэльную зброю на д-ра Анджэя Марыю Фалінскага, дырэктара ўправы Прамыслова-гандлёвай палаты загранічных інвестараў, які плёў з дуба вецце, накіроўваў увагу на вялікі капітал.
— Больш ні слова! — узарваўся эканаміст, кіруючы знішчальны позірк на дула зараджанай цацкі.
Калі штабісты гуртам абяззброілі гаспадарчага каўбоя, той апраўдваўся:
— Са мною гэтак заўсёды. Як толькі пачую слова „стратэгія”, адбяспечваю пісталет.
Рэфлекс Гебельса, — падумаў я. Той, трэцярэйхавы доктар словамётнасці, адбяспечваў свой пісталет на слова „культура”. І ўспомніліся іншыя словамётчыкі.