Эмнегендир көзүм көрбөй калыптыр.
Алып сызып өткөн тура мезгилим,
Ал деле мага келген карылыктыр.
Азыр кыш айланамды карасам,
Адырларда теп-текши кар жаткан
Учур жылды ак чач болуп баратам.
Мен үчүн чындыгында чоң бакыт,
Жердештерге китебмди арнасам.
***
1974-жылы РСФСР жазуучуларынын кыргызстандагы күндөрү болуп калды. Көп жазуучулар Кыргызтанды аралап, Балыкчы шаарына келип калды. Алардын арасын Россиянын аттуу, баштуу жазуучу, акындары алардын арасында Кайсын Кулиев жана башка көптөгөн адамдар бар эле. Кайсын Кулиев Кавказда жашаган балкардын улуу акыны. Анын атагы бүткүл дүйнөгө Чынгыздыкындай белгилүү. Дүйнөлүк көптөгөн сыйлыктарды алган адам. Улуу кеменгер акын.
Анда мен В.И.Ленин мектебинде мугалим болуп иштеп жаткам. Биз горкомдо ошол жазуучулардын кечесине катыштык. Кайсын Кулиев кашка баш шуулдаган ачык-айрым адам экен. Аны менен мугалимдер он мүнөттөй сүйлөштү. Ал атактуу «Тоо арасындагы» чыгарманы кыргыз тилинен орус тилине которгон адам экен. Он жылдай кыргызстанда жашап кеткен тура. Кыргыз тилин суудай билип, кадимки акын Алыкулдун көптөгөн чыгармаларын жана башкаларды орус тилине которгон акын экен. Биз анын билимине талантына, адамдык күч-кубатына ушунчалык суктандык. Ал учурга Союзда Кайсын Кулиевдин, Расул Гамзатовдун, Давид Кугултиновдун, Мустай Каримдин, Э.Межелайтистин… ысымдары баардык журтка белгилүү болуп, баарыбыз аларга сыймыктанчу элек. Аларды улуу адам катары көрчү элек.
Мен жыйындан тарап ооруканага барсам Айгүл эркек төрөптүр. Жолдошторум менен кубанып ала-күү болуп баланын атын ким коёлу деп калышты.Анын атын мен Азизхан койсомбу деп ойлонгом. Ошол күзүндө анда мугалимдер колхозго жардам катары чөп чапчу эле. Биз эркек мугалимдер Балыкчы шаарында саз жакетан чөп чаап жатканбыз. Ошондо бир филолог мугалим айтып калды:– Баланын атын Кайсын коёлу, сен ыр жазасың уулуң ага жетпесе да анын жарымынчалык адам болуп, аман жүрсө болду,– дешти. Мен күлүп: «Азизхан койсомбу» дедим «Андай койбо ал Толубай сынчыдагы терс каарман», деди. Ошентип уулумдун аты Кайсын болуп калды. Алардын айтканын кайдигер карап чансам болбойт го деп ойлондум.
Уулум Кайсын мектепте эң жакшы деген баалар менен бүтүп, борбордогу милициялык окуу жайын артыкчылык диплом менен Москвадагы Академияны окуп, ошол жактан кандидаттык дисертацияны жактап, юридика илимдеринин кандидаты, доцент жогорку окуу жайынын эмгектенип жатат.
Ошол кезде мен дагы ыр жазчумун, бул ырды ошондо жазып катып коюп, кийин жарыкка чыгарып жатам.
Уулумдун атын Кайсын койдум,
Үйүмдө болсун улуу адамдын ысымы.
Коюп жатып ушунчалык ойлондум,
Кор кылбай алып жүрсүн ысымды.
Улуу акындын атын алып жүрүү да,
Тоо көтөрүп жүргөн менен барабар.
Улуу ысымга эмгек менен шерденип,
Уулум балким чоң бакытка аттанаар.
АРНОО ЫРЛАРЫ
Өмүр деген кыйма-чийме кечмелик,
Биз өтөбүз коштошоорго кез келип.
Айылдаш ага-ини, курбу-курдашка,
Арноо ырлары болуп калсын эстелик.
Билинбей өтүп кеткен мезгилде,
Бир-бирибизди жүрөлүчү эскерип.
***
Кыт-кыт этип күлөт экен,
Кытыгыласа жаш баланы.
Бажырайып шаң төгүлөт,
Бактылуу кылып замананы.
Ыр менен баарын кытыгылайм,
Ыңаалап жапжаш баладай.
Күлө бергиле жылмайып,
Күлмүңдөп бакыт чачырай
Баягы боору ката элек
Бажырайып бала чагыңардай
Кулет уулу Темиркан атага
Көрүп калдым Темиркан атаны
Адам эле ак сакалы жайкалган.
Санжыраны сабалатып сайраган
Көп нерсени угуп алгам мен андан.
Бугу эненин уламышын тыңшагам.
Сөзмөр адам ушучалык жактыргам.
Куш агытып илбесинге көз салган,
Кум Кайкыга тору атын чаптырган.
Ачык айрым адам эле жарыктык
Айлыбызды көп жылы башкарып.
Айылдашты эстегенде бир-бирден,
Ал адамдын аты келет кайрылып.
Сүрөтчү, бедизчи, белгилүү педагог
Мусажан агама
Айтам десе жакшынакай сөзү бар,
Иштейм десе беш манжалуу колу бар.
Басам десе такыр талбас эки буту бар,
Карайм десе кап-кара эки көзү бар.
Күлөм десе жылмайган өңү бар
Алгылыктуу албан-албан иши бар,
Алыс жакка атак- даңкы дагы бар
Какшыктайм десе анысы да кошо бар,
Таланты менен болбогонду болтурган.
Тажабай эмгектен килем токуган
Төрт тарабы кыбыладай созулган.
Төп келишип баарысы тең чогулган
Төрө сындуу карааны тоодой агам бар.