Олуят эне буулугуп кудайга жалбара-жалынып туруп дагы бир жолу аттоого аракет кылды.
Карыялар:
– Касиеттүү Олуят ургаачы, жашыңды төкпөй кайраттуу бол, кудай да кайратты сүйөт. Жаратканым сенин абалаңжы көрүп турат.
Олуят эне ыйлаганын токтотуп, кайраттуу түрдө ичинен кобуранып,жаратканга жалынды.
Жел согуп ургаачынын ак жоолугунун учу шамалга желбиреп турду. Жоолугунун астынан чыгып турган чачы чубалжып, ургаачынын өңү санаага батып, пейпайда болот. Ал кайраттанып, күчүн жыйнап дагы бир жолу аттаганга камынды. Жараткандан үмүт кылып жалбарып аттады.
Аттары менен Жамангул баатыр жаны көзүнө көрүнүп, катуу кыңкыстап онтоп жиберди, ок кадалып турган жер жарылып, ириң аралаш кан атып чыкты, аны менен карарган коргошун ок кошо чыгып жерде жатты.
Жамангул кыңкыстап:
– Ох, жаным кудай ай, кичине эс ала түштүм, -деп оң колу менен чекесиндеги терин шыпыра кыңкыстаганын басты.
Ал жерде бозоруп турган адамдардын жаны денесине кирди. Олуят энеге аябай ыраазы болгон экен. Эгерде касиеттүү эне болбогондо ок чыкпай баатыр тиги дүйнөгө узап кетмек беле ким билет. Баатыр жана эл Олуят энеге батасын берип турду. Элдин бактысыбы ким билет Олуят ургаачы андан кийин бир нече эркек балалуу болуп анын бактысы ачылган дешет.
Баатыр бат тыңып кетейин деп жаш жылкынын сорпосун ичип, кайра баягы күчүнө келе баштады. Булчуңу кайратка толуп ал толук басканга жараганда айтты:
– Кыргыз жигиттери барсыңарбы?
– Баарбыз жоголбойбуз жоого каршы турабыз.
– Бар болсоңор биз калмактарга эмне кылдык эле алар эмне үчүн биздин жылкыбызга тийип катылат. Жигиттер чоң чабуулга күч топтошту. Үйлөрдүн жанында темирди эритип, алардан ар кандай куралдарды, мылтыктарга ок белендеп, жааларга саадак жасап жатышты. Баардык даярдыкты Кулкиши аткарып, ал эчен жоо капшабын башынан өткөргөн эле. Кулжа айында Жамангул баатырдын жигиттери калмактарга катуу чабуул жасап, жылкыларын айдап алып, боз үйлөрүн сындырып, адамдарын кул кылып жиберет. Антпесе калмактар кыргыздарга күн көрсөтпөй жатпайбы. Ушунда чабуулду көрүп калмактардын үрөйү учуп калды. Төрт түлүк малдан тогуздап, кымбат аң терилерин алып, кыргыздардын алдына түшүп, баш ийип беришти. Алар жыл сайын кыргыздарга алык-салык төлөп турушчу экен. Бул кезде калмактар ич ара ынтымагы жок болуп, бийлик талашып, бири-бири менен чабышып, айласы кеткенде чек ара кыргыздар менен ынтымакта жашагысы келген. Ошентип жыл сайын калмак менен кыргыздардын ортосунда мамиле жакшырып, эки элдин ортосунда кыз беришип алышмай достук жолу башталат.
Жайдын акыркы күндөрүнүн бири эле чөптөр саргыч тартып, айлана небак күзгө камына баштаган. Тоо тарап суук тартып, жаан-чачын жаабай булуттар сургулт тартып ката баштаган. Бат эле ыркыраган күз күнүнүн шамалы этек- жеңге кирип жатты. Анан дагы бир топ убакыт өттү. Ушул күз айы кышка чукулдап калганда, калмак байы Дорго Жамангулду сый-сыпат көрсүн деп конокко чакырып калды.
Жамангулдун аялы айтты:
– Күн суук болуп, айлана көңүлсүз тартып турат. Бат эле кыш келет окшойт, эки жакка чыкпай эле койсоңчу.
– Дорго келгин деп көптөн бери чакырып жүрөт, барбасам таарынат го,-деп болбой койду.
Аялы аны узатып жатып, улам-улам карагысы келет. Эмнегендир көзүнөн жаш келип ирмелип турду. Ал мурун мындай болчу эмес эле эмне болуп жатканын билбей турду. Кайра өзүн токтотуп, « Мен эмне болуп турам, өзүмчө эле кейий беремби»,– деп өзүн-өзү токтотуп, баардык ишти аманчылыкка жоруду. Ичинен « Барса барып келсин, калмактар менен катышпай жүрчү белек»– деди.
Ошентип беш жигит менен Жамангул баатыр жолго аттанды. Жол кара тартып, күз ортосу болуп калган маал эле. Эмнегендир быйыл кыш бат эле келгендей болду. Келгиндер эртелеп эле түштүккө кеткен. Быйыл дарактар жалбырагын эрте күбүдү. Бул суук эртелеп эле түшөт деген белги болчу. Алар бир топ убакытка жакшылап эле сый көрдү. Бир күнү Жамангул:
– Ардактуу байым, биз жакшы эле көңүл ачтык макул болсоңуз кайталы. Сапар карыды окшойт. Аялымдын боюунда бала калган эле анын жайы эмне болду экен? Бир жерге токтоно албай, санаам санга учуп турат.
– Ардактуу досум, сенин келишиң биздин үй-бүлө үчүн чоң кубаныч, бирок көрүп турасың, күн суук тартып, ашуу бөгөлүп калды бекен. Капа болбой эрте эле жазда кетсеңиз кандай болот.
– Ардактуу Дорго досум, мен кетүүгө аракет кылайын, аялымдын боюнда бар эле анын абалы эмне болду экен? Эки күндөн бери тынчым кетип жатат.
Дорго Жамангулду үйгө киргизип, эт жана кымыздан тартылган ичкилик менен сыйлайт. Атанын жан дүйнөсү тынчыбай анын кеткиси эле келе берди. Анан калмактар атага кымбат белектерди берип, кыргыздарды өз конушуна узатат. Эртең менен эртелей чыгып, артынчагы бар жигиттер ашууну карай ашыгышып келатышты. Улам ашууга жакындаган сайын, суук денеге жаба уруп, бүткөн бойду ичиркентип, көңүлдү уйгу-туйгу кылат. Дабандын башын ак кар, көк муз челип, шамал булуттарды удургута айдайт. Ар биринин оюнда: