Каабындын мээсине шакардай кайнап катуу кастык туруп алды. Ал дөөгүрсүп күчүнө таянды. Акылы жок күч баары бир эмне кылат. Андай кем акыл ой адамды өлүмгө алып келиши ыктымал.
Күзгү күн ысып, малчылар тердеп-кургап кетти. Бирок жылыш керек, малды сатып, суук түшө электе, Ысык-Көлгө өз жерине барыш керек. Жолдо анда-мында сапар улаган салт атчан жолочулар. Ар кандай чоңдуктагы коңулдан чыгып алып, томураңдап чуркаган кемирүүчү жаныбарлар. Малчылар малын жай айдап кетип баратат. Малды катуу сүрдүктүрүп айдаса кызыл эт болуп калаары белгилүү эле. Тээ ободо жай каалгып сызган булуттар. Алар өз жашоосун өткөрүш үчүн кайсыдыр бир жакка ашыгып жаткансыйт. Алар ошентип шашпаса турмушу өтпөй калчудай.
Торгой атанын тукумдары кулдары болуп он бештей киши баратат. Бирин-экин каракчылар жолугуп калабы деп, кылыч, жаа, а түгүл бир атма мылтыктары да бар. Аларды коштоп күчтүү сак ажаан иттери келатат. Соодагерлер малын сатып пулдап кайра үйлөрүнө кайтышмак. Мал айдоочулар Жалгыз Булак деген жерге келип конуп калышты. Жалгыз Булак атына окшош жер экен. Булак жайкалып агып жатат. Жээгинде тал, жийде ар кандай бак дарактар. Жайкалып өскөн шибер чөптөр.
***
Турмуш, жашоо өтө жай жылат, ал эми жашоо жомок бат айтылып бат жылат эмеспи.
Түн ичинде бирөө аттарды кайтарса, бирөө уктап жаткан кишилерди кайтарат. Алар бири-бирин кайтарат. Ошол он беш киши кайсыдыр бир адамдан шектенет. Алар кимден шектенет. Эмне үчүн шектенет. Ушундай улуу жолдо, баратып баардыгы бир жаманчылыкты күтүп жаткансыйт. Алар эмнени күтүп жатат. Булардын арасында кимдир бирөө баарысынын душманы болуп жаткансыйт. Ошол душмандын элеси кайсы тараптан келет? Эмне үчүн келет? Ошол табышмак болуп жатпайбы. Баарынын элесинде буларга каршы бир душман келаткансыйт. Ал душман ким?
Түн ортосу болуп калган. Алыстагы улуу тоолор сүрдүү болуп көрүнөт. Ай жарыгы жерге күмүштү чачып ийгенсип кереметтүү көрүнүп жатат. Анын нуру жердеги чөптө, гүлдөрдө чачыла шаң таратып жүрөт. Бир караан туруп акырын эки жакты карап, баарына көз жүгүрттү. Эмнеге көз жүгүртү экен. Акырын туруп, ал аттарга карай уурдана басып баратты. Ат кайтаруучунун оюуна бир жаман нерселер келип, балакет болуп, аттарды айдап кетеби деди. Жылкыларды ылдам айдап, уктап жаткан адамдарга жакындатты. Калмак акырын келип, атын кармап аны токуп, ошондо Майназардын уулу бир балакет болоорун билип, уктап жаткан кишилерди карай чапты. Ал үнүн бийик чыгарып ашыга айтты:
– Жолчоро, Каабын кул атын токуп жатат.
Баардыгы оорундарынан жапырт турушту да аттарын карай чуркады. Майназардын уулу арыда турду эле Каабын кул атчан чаап келип аны шылк этме менен аттан оодара чапты. Ушул кезде жигиттер бат атма мылтык менен Каабынды атып калды. Ок калмактын үстүнөн кайып учуп өттү. Сестенген калмак атчан ары карай качты. Жигиттер шашып-буша калмакты карай чабуул коюп калышты.
– Каабын куралыңы ташта, биз сени эчтеке кылбайбыз. Сен биз мененсиң, караңгы түндө кайда барасың? Качпа! Атам сени дайым сыйлоочу, өз баласындай көрчү эле, атанын үмүтүн жерге таштаба! А кишиге шек келтирбе капа болуп калат.
Каабын сөз укпады, курал жарактарын шалдырата, түн аралй качып, анын артынан куугун калбай баратты. Торгой атанын тукумдары Каабындан такыр эч нерсени үмтөтө албай калды. Калмак Желгара аргымагы камчылана жүрүп кетти. Эки жигит чапкылап отуруп үч күндө айылга келип, Каабындын жоругун айтышты. Жигиттер ат минип сак болуп калышты. Караңгы түн келип, айдын шооласы жерге араң төгүлөт. Жолчоро баатыр эки жакты карап, айылды күзөтүп турат.
Адамдардын баардыгы бир жаманчылыкты күтүп жакткансыйт. Каабынга керек болсо, төрт жигиттин да алы жетпейт, ошол үчүн сактаныш керек болуп калды. Айрыкча Каабынды багып чоңойткон Беккулу ата шектенип турду.
Атанын ар бир тукуму Каабындан жаманчылык күтөт. Ал кимди жок кылат, кимге азап келет ушуларды ойлоп ар бири ойго батат. Караңгы түн келди, ай асманда жок, баардык тарап караңгы. Жел соккондо бадалдар гана шектүү шыбырт берет. Анда – мында уйкусунан ойгонгон куштар үн салат.
Жолчоро жакын жигитине:
– Алыста бир атчан келатат ким болду экен.
Жигиттер чуркап барып аттарын миништи. Тиги келаткан атчан бир нерседен шек алып калды. Атчан атын тык токтотуп, эки жакты абайлай карады. Ал аяр берилей боз үйгө карай жакындады. Ошол кезде Каабындын аты тык токтоп кишенеп жиберди. Жаныбардын үнү жай чыгып сызыла, анан басылды. Анын үнү Каабындын кара атынын үнүнө окшоду. Баардыгы ошол атчандын Каабын экенин билишти. Түн жарымында келип, боз үйлөрдү чаап, аттарды айдап, каалаганын иштеп кетмек болгон. Көп өтпөй жигиттердин аты кошкуруп, аны аңдып жаткан адамдар бар экенин сезип, жылкынын башын шарт артка буруп качып жөнөдү. Куугун анын артынан калбай баратат. Бир калмактын артынан беш жигит түштү. Качкын караңгыда из жазгырып, кетти. Ал бул аймакты коёндун жатагына чейин билчү. Негизги максат кандай да болсо аны жок кылуу болчу. Же болбосо кекенген калмак кыргыздарга дагы көп кырсыктарды алып келмек. Түн өтүп, жерге жарык төгүлө баштады. Чыгыш жактан кашкайып күн чыгып келүүгө камынды. Чаначка сүзмө жана эт алып алыптыр, аттан түшүп, тамактанышып анан качкынды издей башташты. Качкын дагы артынан куугун келатканын билди. Эч жакта шыбаа билинбейт, куйту калмак күндүз изин жашырып, түн ичинде акырын билинбей качып кетүүнү ойлогон окшойт. Каабындын артынан Жолчоро, Абат, Кичимолдо, Үсөнкул жана Шыгай келатат.