– Касиеттү сынчым менин бир өтүнүчүм бар эле үч балам бар ошолордун келечегин сындап бериңиз,-деп кайрылат.
Сынчы бул ойду эчак эле баамдап турган. Ата сыртка чыгып, бир жигитке үч баланы ээрчитип келгин,-дейт.
Көп өтпөй жакшы кийинген үч бала кирип келип сынчыга салам айтып, иреге жакка тизилише отурушат. Алар чай ичип, бир азга турушат да.– Мына булар менин балам,-дейт.
– Буюрса жакшы экен уучуң узарып, бактылуу карыя болот окшойсуң.
– Эмесе сынчым ушулардан кандай жышаан көрүнөт ошону айтып бере аласызбы?
Сынчы балдардыкарап анан бир азга ойлонуп калат да, оң чөнтөгүнөн таза чүпөрөккө оролгон далыны алып чыгып, жана жерге чүкөлөрдү калчап кондурат. Төлгө таштарды алып аны ак чүпөрөккө жаят. Үчөөнүн колундагы бырыштарга көз жүгүртөт. Сынчы үч баланы толук карап бүтүп, анан,– Эми сыртка бара бергиле,-дейт. Үч бала ээрчишип сыртка чыгып кетет.
Анан бир аздан кийин сынчы далыны жана теспени бир карап сырдуу сүйлөй баштайт.
– Үч балаңан көптөгөн тукум тарайт тура. Балдарың жаратканымын талы колдоп, өзүнчө жер, сайлуу өзөндү конуштап, сенин атыңы чакырат экен. Улуу уулуң чатакчыл, ортончу уулуң токтоо, ал эми кичүү уулуң шумураак шок көйрөңүрөөк жагы болот. Маңдайында жазуу бар ат таптап, дубанга белгилүү атактуу болгусу келет экен. Бий болуп эл бийлегенге аракет кылат. Ал үмүтү да акырындык менен аткарылат окшойт. Маңдайында ошондой жазуу турат. Ортончу балаңын тукумдары токтоо тартып, андан дагы көптөгөн уулдары болот. Үчөөнөн тукумдар таралып көптөгөн жерди конуштайт. Тукумдарыңын арасынан жалпы элге белгилүү адамдар чыгат. Алардын аты башка журтка таралып кетет экен. Айрыкча кичүү уулуңдун даңазасы, бийликтеги ошонусу арбын жерге айтылат окшойт. Балдарыңан адамга моюн бербеген өткүр, бийликке умтулган далай адамдар чыгат. Үч балаң өзөн бойлоп конуп, андан көптөгөн билермандар таралат,– Касиеттү сынчы ушуну менен керемет сөзүн аяктайт. Беккулу ата сынчыны жылуу жүзү менен карап:
– Касиеттүү сынчым айткан сөзүңүз келсин, жакшы сөз сүйлөп менин жанымды эриттиңиз, балалуу болбой жүрүп балалуу болдум эле, сиздин айтканыңыздай уулдарым, неберелерим айыл-айыл болуп өзөн бойлоп конуп, менин наамымы чыгарса экен,– деп дагы көптөгөн сөздөрдү сүйлөп жаратканга жалбарып бата кыла жашып, кайра кайратын жыйды.
Колунда бар Беккулу ата сынчыны эки күнү жакшы коноктоп, сынчыга суусар тебетей кийгизип, үстүнө бейкасам чепкен жаап, бир ак боз жорго мингизип сыйлап узатты.
– Беккулу балам, тим эле койсоң болмок мынча ашык сыйдын эмне кереги бар эле,– деп касиеттүү адам тартынат.
– Антпеңиз жарыктык сизди тилинде мөөрү бар берекелүү адам дейт. Сиздин айтканыңыздын баардыгы келечекте келеер, анан мен сизди жөн эле кантип узатмак элем, ардактуум биз таанышып алдык ары-бери өткөндө тартынбай келип-кетип туруңуз. Үйдү көрүп алдыңыз,-деп сынчыны сылыктык түрдө узаткан экен.
Ошондон бери көптөгөн санат жеткис жылдар өткөн экен. Ал сынчынын айтканы кандай болуп аткарылды, кайсынысы аткарылган жок аны өзүңөр жыйынтыгын чыгарып тактап көргүлө.
***
Балдарынын ичинен кичүү уулу Шоңко эң эле берешен, эң эле эрке колу ачык болуп өстү. Ал кичүү бала болгондуктан каалаганын кылгысы келген эле. Узак жылы балалуу болбогон ата балдары өз эркинче койчу. Ошонун да негизи бардыр. Ошол кезде аш той көп өтүп, ал баланын делебесин козголуп, күлүк чаап баягынын күлүгү деп бүткүл дубанга белгилүү болгусу келген. Ал эмне болсо да бүткүл журтка күлүк чаап даңктуу болгусу келген. Беккулу атанын элге белгилүү үч күлүгү болгон алар дагы жалпы дубанга атагы чыккан. Алардын Айкашка күлүгү кереметтүү мал эле. Ал бүткүл дубанга белгилүү жаныбар болчу. Бул күлүктү атанын кичүү уулу Шоко өзү чабандес болуп чапчу. Ал күлүк таптоонун сырын да жакшы билип алган. Мүнөзү шар токтолбогон жагы бар болчу. Бир нерсени бат эле туура чечип алат. Анын эң эле асыл сапаты кайырчыларга, турмушу начарлар бир нерсе сураса алдындагы малын ата-энесинен сурабай эле кармата берген. Бир жолу бир короо койду айдап келатып, чоочун айылдын аягына келет. Ошол жерде үч жарды үй бүлөө болгон. Үй бүлөнүн балдары суунун жээгиде ойноп жаткан болот. Балдары арык буттары, чийдей болгон денеси, кийимдери жок жылаңач турганын көрүп, Шоңконун көңүлү ооруйт. Эмне кылып жардам береерин билбейт. Анан эле бир нерсе эсине кылт этип келе калат. Балдарды чакырып, он койду козусу менен бөлүп, балдарга айдатып боз үйдүн жанына барат да ал жердеги балдардын ата-энесине: