Выбрать главу

- Дзінатуру хай бы якую кроплю, га?

- То ж атрута, Сцяпан Васільевіч! - шкадуе свайго прыяцеля і дабрадзея Шуцянка. - Там чорт ведае чаго накідана, каб выпівохі не спакушаліся. Ого, яд!

- Піў жа, і халера не бярэ.

- Добра, увалью кубачак, - згаджаецца на вялікае злачынства Сяргеева. - Але калі што якое, калі, не дай Бог, памрэш, то каб не казаў, што я вінаватая.

Драўляны флігель з прамым калідорам і асобнымі пакоямі, з узорыстымі вокнамі і высокім ганкам тыя разы, калі ў ім жыў Аліфераў зяць Язэп Невяроўскі з сям'ёй, меў чым прыняць гасцей, і напоі тут смакаваліся намнога лепшыя, чым гэты смярдзючы падсінены дэнатурат. Разведзены вадой, сярдзіты трунак бялее, шыпіць, пускае пухіры, і такі, ачалавечаны, ён ужо амаль прыдатны да ўжытку, хаця ядавітасці ў ім наўрад ці паменела. З жахам, з крэктам, выпучваючы, як жаба, вочы, Сцяпан Аліфер каўтае атруту, і, счакаўшы некалькі хвілін, твар яго набывае выраз найвышэйшай асалоды. Вочы вяртаюцца ў свае арбіты, жоўтыя, пракураныя вусы тапырацца, як іголкі ў вожыка, і на злінялых сініх губах расплываецца боская ўсмешка. Найвышэйшая асалода трымаецца на твары знарок як даўжэй, каб спакусіць смярдзючым пітвом агаладалых эмтээсаўскіх службовак. Маючы выдатны дар красамоўства, Сцяпан Аліфер блытана, аднаго за адным, згадвае знаёмых трактарыстаў, якія без меры жлукцяць дэнатурат, і, дзякуй Богу, ніякі карбунец іх не бярэ. Але, бадай што, лепш за ўсялякія красамоўныя словы на кабет зрабіў вялікае ўражанне пераканаўчы прыклад уласнай неўміручасці.

Спачатку баязліва, потым смялей, потым ужо і зусім смела Шуцянка з Сяргеевай пачалі каштаваць тэхнічны спірт, смакавалі яго не адзін раз на тыдзень, а позняю восенню, калі занудзілі слотныя, зацяжныя дажджы, абедзве прывучыліся выпіваць ужо нароўні са сваім вусатым змеем-спакушальнікам. Пры такой злагадзе, пры такой вар'яцкай дружбе было б проста не па-сяброўску праглынуць і сала, і паляндвіцу насухама, і канчаецца звычайна полудзень тым, што Шуцянка і Сяргеева ўвачавідкі ружавеюць, сядзяць наетыя і напітыя, з асавелымі, лагоднымі вачыма. Цяпер бы паплявузгаць уволю, памянташыць языкамі, але абедзенны перапынак, на жаль, кароткі, як заечы хвосцік. За службовыя сталы пачынаюць вяртацца розныя пісцы і падлікоўцы ды іншы вучаны канцылярскі люд, і захмялелы Сцяпан Аліфер пакідае эмтээсаўскую кантору.

- Тут, у гэтым флігелі, калісьці жыла мая дачка Стэфка, - расчулена кажа ён на развітанне. - Калі тое было, а, здаецца, і сённячы яе дух чуваць.

- Не трэба браць на матор, Сцяпан Васільевіч, - праводзячы старога да дзвярэй, паспачувала Шуцянка. - Усё ж добра абышлося, а матор, іць, не жалезны.

- Але, чаго нервавацца? - падхапіла Сяргеева. - Жывая дачка, здаровенькая і пісьмы, баюць, сардэчныя шле.

- Ага, шле з літаннямі ды з паклонамі, - выцер слязу ўзрушаны вусаты змей-спакушальнік.

З высокага ганка флігеля, убачыўшы між кустоў мажную фігуру самога Фядотава, усе трое разбягаюцца хто куды. Шуцянка вяртаецца за бухгалтарскі стол з мноствам папер і парэпанымі лічыльнікамі, Сяргеева бяжыць на склад, абсталяваны ў былой панскай малітоўні, а Сцяпан Аліфер, сярдзіта выкідваючы перад сабой кавеньку, бегма шыбуе на сваю варту. Калі на дварэ лупіць слотны асенні дождж, што ажно бурбалкі лопаюцца на лужынах, можна асабліва і не рупіцца за дзяржаўную маёмасць, бо які дурань, скажыце, палезе красці мокрае жалеза. І, супакоены такой мудрай думкай, Сцяпан Аліфер нахабна, без павагі да ўласнай працы мінае вартаўнічую будку і цераз увесь загрувашчаны тэхнікай пляц прастуе адразу ў рамонтную майстэрню, цесна застаўленую трактарамі з паздыманымі коламі і вывернутымі жалезнымі вантробамі.