Ганцавічы, а тым болей Баранавічы, ад Малога Сяла за блізкім светам, ды і там, кажуць, ля хлебных крам таўкатня і гармідар, чэргі па вярсце, сюды ж, у Кругавіцкую МТС, хлеб завозяць тры разы на тыдзень, і з кожным прывозам багата каму то ашуканствам, то хітрасцю, то звычайным падхалімствам удаецца разжыцца на адну альбо нават на дзве важкія, кантовыя, як цагліны, буханкі. Свайго хлеба ў Малым Сяле даўно не пякуць, бо няма з чаго, а куплёны яшчэ і які няспорны: лусту Ядзюні, кусель сабе, і, глядзіш, на шкапчыку застаўся маленькі акрайчык. Тут ужо хочаш ці не хочаш, але будзеш лісой выдыгоўвацца перад непрыступнай Лізаветай Каятанаўнай, каб адшкадавала тую недапечаную, ацеслівую цагліну, і зноў жа ў кудасу і лівень, у летнюю спёку і вось у такую, як цяпер, асеннюю плюхоту на скрут галавы паджгаеш у фанабэрыстую эмтээсаўскую краму, калі ў хаце ні скарыначкі і, хоць парвіся, няма чаго даць змучанай Ядзюні на полудзень.
Хадзіць па тлумнай лясной дарозе Фядоры дужа падабаецца яшчэ і таму, што наводшыбе вёскі да яе абавязкова далучаецца ці Тадорка Дрозд, ці Луцэя Падгайская, а то і абедзве разам. Убачаць кабеты праз вокны, як наўпрост цераз глыбокія калюжыны бясстрашна шлёпаюць літыя гумовыя боты, і бягуць следам, таксама з палатнянымі торбачкамі і слодычнымі спадзяваннямі зноў, што б там ні было, ашукаць растлусцелую эмтээсаўскую крамшчыцу. У жанчын адна бяда, адно гора, дык па дарозе і гамонка адна: пра жыццё-быццё, пра пасляваенную нястачу, якая дзіўным чынам задоўжылася, і невядома, ці калі скончыцца. Раззяханую ад спорнай хадзьбы Фядору Чыркун, напэўна, знарок амаль кожны раз падпільноўвае старая Паляжанка, маці шалапутнага Ванькі Зайца, несусветная абібочына і пляткарка. Непрыкметна, цішком ды нішкам, прылепіцца да жаночага гурту, і ўсю дарогу, калі ласка, слухай яе бязглуздае плявузганне.
Кабеты паціху перамаўляюцца пра страчаных мужоў, пра сённяшнюю нішчымніцу, пра Аляксея Хамутовіча з яго жабрацкім калгасам, а гэтая кудлатая нэндза, хітра паглядаючы на Фядору Чыркун, да самай МТС бясконца балбоча пра свайго недаростка Ваньку. Бачыце, ён у яе такі паслухмяны, такі харошы і працавіты, што адзін з нямногіх узяты на поўнае дзяржаўнае забеспячэнне. Увесну Фядотаў выпісаў яму камбінезон з «чортавай скуры» - апранасе век зносу не будзе, выдаў моцныя кірзавыя боты - на тры гады хопіць, ды, апроч таго, загадаў паставіць Ваньку на льготную чаргу ў эмтээсаўскую краму. У яе, Паляжанкі, калі сказаць шчыра, дык і патрэбы няма хадзіць па крамны хлеб, таму што за сезон, на ворыве, на сяўбе і на жніве, Ванька зарабіў у навакольных калгасах ажно дзесяць пудоў жыта - можна намалоць мукі ды спячы свайго, духмянага, наздраватага.
Фядора Чыркун слухае пустую, неразумную пахвальбу славутай маласельскай пляткаркі і разумее, куды тая хіліць: ужо ж не раз чула ад людзей, што Паляжанчын Ванька заляцаецца да Ядзюні. І таму Фядоры ўдвая крыўдна: кавалер у дачкі, безумоўна, няздалы - крывароты, нізкарослы, балбатлівы, як маці, ды больш за ўсё дзіўна, за якую трасцу дзяржава проста па-бацькоўску клапоціцца пра гэтага набітага дурня? Яму і тое, і другое, а Ядзюні, хаця і працуе яна цяжэй за Ваньку Зайца, цягаючы тачку з сырой глінай, ніякай пашаны ад улады: выдадуць брызентавыя рукавіцы, адны на сезон, і больш нічога - ні камбінезона, ні ботаў, нават хлеба на цагельню ні разу не завезлі. Фядора Чыркун, распырскваючы ботамі гразь, хацела ўжо абурыцца плявузганнем расчырванелай Паляжанкі, і гэтае яе абурэнне было б па-сапраўднаму шчырым і справядлівым. Фядора надзімала губы, набіралася злосці, але, на здзіўленне, сваю сяброўку запярэдзіла порсткая і гарачая, як кіпецень, Луцэя Падгайская.
- Ачхніся ты, Зося кудлатая, са сваім мурзатым Ванькам. Слухаць моташна, - сказала яна на бягу, не павярнуўшыся да Паляжанкі. - Падумаеш, дзесяць пудоў жыта! Але ж чаму ты па казённы хлеб бяжыш, а свайго не напячэш? Бо, мусіць, не ўмееш, недалэнга.
- Хто, гэта я не ўмею? - аж спатыкнулася ад неспадзяванай абразы Паляжанка. - То прыйдзі ды паглядзі, якія ў мяне пульхныя хлябы ляжаць на шкапчыку. Уга, не ўмею! Жытцо ж я ашчаджаю, каб кормніка пудоў на дванаццаць заваліць. На весну, дасць Бог, Ванька жаніцца ўздумае, мо нават з Ядзюняю, дык трэба ж вяселле справіць багатае.
- Што мне, жані свайго хлопца, - набралася нарэшце злосці Фядора Чыркун. - Толькі ведай, Зося: няхай Ядзюня сама выбірае, за якога шалапута ёй замуж ісці.
- Мой Ванька ды шалапут? - запырскалася слінай Паляжанка. - А яму ж ніхто ганьбы не дае. Ён у мяне і трахтарыст хвайны, і хлопец упраўны. - Пляткарка забегла Фядоры наперад і з нянавісцю зазірнула ёй у вочы: - Ці не таму ты гэтак кажаш, што тваё рыжоцце перад Аляксеем Хамутовічам лісцікам сцелецца? Думаеш, людзі нічога не бачаць, нічога не ведаюць? Хаця тут усё ясна: калгасны старшыня, канечне, не трахтарыст.