Птушыныя клопаты, безумоўна, нічога не варты супраць клопатаў чалавечых. Ванька Заяц ужо думаць забыў і пра ненавіснага Хамутовіча, і пра шальмаватую Ядзюню: з цеснай, наскрозь прадзьмутай скавышом кабіны хлопец да рэзі ў вачах углядаецца ў палетак, пільна асочвае шэры папар перад гусеніцамі «націка». Палетак спрэс усыпаны і большымі, і меншымі камянямі, а дзе-нідзе з зямлі вытыркваюцца агромністыя валуны, і іх трэба абмінаць, каб, сабе ж на бяду, не зачапіцца плугамі і не абламаць вострыя нарогі.
- Падымай плугі - камень! - раз-пораз крычыць у задняе разбітае акенца сярдзіты, устрывожаны Ванька.
- Падыму - не бойся вельмі! - адклікаецца заклапочаны, увішны Збышак.
Пакуль што ім шанцуе: дабіты, латаны-пералатаны трактар не заглох у баразне, грувасткія плугі ўсімі пяццю лемяхамі не наскочылі на вялікі валун. Ванька Заяц то сцішыць ход, каб абмінуць перашкоду, то прыбавіць абаротаў матору, і тады слабасільны «націк» ажно становіцца на дыбкі, з цяжкасцю дзеручы ўтрамбаваны быдлам, задзірванелы атор. Жарты жартамі, але палетак загадана ўзараць да раніцы, бо сапраўды заўтра сюды можа наляцець куслівы, як шэршань, начальнік палітаддзела. За любую, нават малую, віну з маладымі трактарыстамі ён не дужа цырымоніцца: калі з гарачкі не дасць поўху, то абзаве бедакоў і «ёлупнямі», і «боўдзіламі», і яшчэ горшымі брыдкімі словамі, хаця і сам носіць не менш абразлівае мяно - Бальшавік.
У яго, гэтага несусветнага даўгайлы, на якім, быццам на калу, матляецца заношаны ўшчэнт афіцэрскі шынелак, ёсць і сваё законнае прозвішча - ці то Козераў, ці то Козыраў, аднак прозвішча ідэйнага важака механізатары даўно забылі. Кажуць, прычынай такой непачцівасці стаў эмтээсаўскі вартаўнік Сцяпан Аліфер. Першы раз заступаючы на старажоўства, ён з будкі ўбачыў высознага начальніка і з захапленнем, маючы на ўвазе яго рост, выдыхнуў: «О, Езус Марыя, які спраўны бальшавік!» І начальнік палітаддзела, даведаўшыся пра сваё мяно, цяпер помсціцца языкатаму старому: сярод ночы правярае, як той нясе службу, бэсціць за што папала, а гэтай восенню ў палітаддзельскай газетцы нават сурова пакрытыкаваў Сцяпана Аліфера за непамернае спажыванне казённага дэнатурату.
Але што даруецца старому, тое не даруецца маладому. Калі сказаць шчыра, дык Ванька Заяц не баіцца ні Бога, ні чорта, а вось Бальшавіка баіцца як агню. Да заўтрашняга дня, чаго б яно ні каштавала, палетак трэба ўзараць, і таму старэнькі «націк» выбіваецца з апошніх сіл, раве на ўсе абароты, страляючы з выхлапной трубы сінімі колцамі дыму. Пакуль апусціўся вячэрні змрок з густым сейвам ці то імжы, ці то мокрага снегу, укарчанелыя трактарысты паспелі ўспароць добры кавал поля, далёка збоку пакінуўшы ўскраек яловага лесу. На чарговым павароце дрыготкае святло фараў выхапіла з пагусцелай цемры сялібу Марціна Палазка - пахілы плот, марны садок, старэнькую хатку з прыземістым хляўцом і спарахнелай варыўнёй. Цяпер, з надыходам ранняга лістападаўскага вечара, ворыва пайшло марудней - можна нарабіць процьму агрэхаў, можна лёгка ўспароцца на валун, затоены ў зямлі, ды, апроч таго, трэба раз-пораз крычаць у задняе акенца, каб гэты малавопытны ахламоністы прычэпшчык чаго добрага не задрамаў і не зваліўся пад плугі.
- Глядзі ж, не засні, не зваліся ў разору, а то растапчу, як жабу!
- Уга! Заснеш на гэтым холадзе.
Няхай што хоча думае Збышак, няхай крыўдуе ці злуецца, але перасцярога зусім не лішняя. Новы час, эпоха жалезных матораў, пасадзіўшы маладых неспрактыкаваных сялян на трактары і машыны, запатрабавалі ўжо і першых ахвяр. На памяці ў маласельцаў яшчэ свежы выпадак, калі, працуючы ў начную, трактарыст насмерць пераехаў свайго напарніка, якому захацелася падрамаць на пожні. Начную змену прыдумаў і ўвёў у практыку сам дырэктар МТС Фядотаў і за гэтую ідэю праславіўся ў раёне як смелы наватар калгасна-саўгаснай вытворчасці. Начную змену, калі ад бяссонніцы пухне галава і зліпаюцца вочы, не любіць Ванька Заяц, густую цемру ненавідзіць стомлены ўжо Збышак, але яшчэ больш гулкі рокат «націка» не ўпадабаў Марцін Палазок.