Выбрать главу

- Дык я ж і ноччу бачу, як кошка, - заганарылася сваімі зоркімі вачыма Ядзюня. - Ніякі доктар не прыдзярэцца. А што ўжо чую!

- Думаеш, я няўдаліца якая? - быццам пакрыўдзілася Лёдзя Гаўрылава. - Тэж добрыя ў мяне і вочы, і вушы - чаго тае медкамісіі баяцца?

- Кіньце дурное. Хто нас будзе правяраць? - супакоіла сябровак, засмяяўшыся, разважлівая Манька Тадорчына. - Вунь Ванька Заяц, мне здаецца, зусім падслепаваты, а ніхто яго з трактара не праганяе.

Наогул каб стаць трактарысткамі, у дзяўчат, як высветлілася, хапае і спрыту, і здароўя, застаецца толькі выбраць час ды скокнуць у МТС да начальства - разведаць там, што і як, бо шалапутны Ванька мог і нахлусіць на падпітку. Адлучыцца ў Кругавічы можна было б у любы дзень, калі б пра задуму баламутных дачок не даведаліся мацяркі - хутчэй за ўсё тыя ж самі і прабалбаталіся. Першай на дыбкі паднялася Фядора Чыркун, паабяцаўшы, калі не паразумнее, спусціць з Ядзюні сем шкур, пасля за сваю Маньку з пенай на губах узялася старая Тадорка, ды і Лёдзя, самая ціхмяная ў дзявоцкім гурце, не абышлася без мацярынскіх пагроз. Затаіўшы крыўду, тры ашуканкі больш не заікаліся пра курсы трактарыстаў, а самі толькі і чакалі зручнага моманту, калі дома нікога не будзе. На агледзіны да эмтээсаўскага начальства ў зашмальцаванай світцы і парваных ботах не пойдзеш - трэба апрануцца як след, каб Фядотаў і Бальшавік нават і не падумалі, што прыблыталіся дзяўчаты з нейкага жабрацкага краю. Ну, а як пашанцуе, дык сапраўды пашанцуе, быццам наканаванне якое.

Акурат на Вадохрышча прачнулася Ядзюня - у хаце пуста і ціха, маці з нагоды вялікага прастольнага свята, мабыць, падалася ці ў царкву, ці ў краму, ці, яшчэ лепш, да суседак. Ядзюня тады, не помнячы сябе ад радасці, ускінула на плечы нядаўна пашытую ясёнку, сунула ногі ў бліскучыя снягоўцы і - шморг за парог. Вернецца Фядора, кінецца да адзежнай шафы, зразумее нахабнае ашуканства, закіпіць, загневаецца, але будзе позна: з Кругавіч Ядзюня прыйдзе законнай трактарысткай і, можа, нават прынясе новенькі камбінезон, выпісаны на эмтээсаўскім складзе. Ванька казаў, што спецадзенне адразу выпісваюць усім маладым курсантам.

І дзень як не трэба лепш пасаваў дзёрзкаму дзявочаму ашуканству. Усю ноч гула завіруха, вецер стагнаў у коміне, кідаў у шыбы ашмоцце снегу, а пад раніцу выпагадзілася, раніца на Вадохрышча надышла ясная, ядраная, марозная, і гэта, баюць людзі, добрая прыкмета: лета выдасца ні засушлівым, ні дажджлівым - жыта вырасце густое, высокае, як чарот. І вы падумайце: хто гэтае жыта сажне, абмалоціць, і не старасвецкім сярпом, а чырвоным аграмадным камбайнам - Ядзюня! Калі размова ідзе пра збажыну, вырашчаную сваімі рукамі, то тут ні маці, ні сам Усявышні Ядзюні не ўказ. Загадзя ведаючы пра несусветную буру ў роднай хаце, усе апошнія дні дзяўчына шукала сабе адважных і самаахвярных саюзніц, і яна іх знайшла.

Праз заснежаны лес, па яшчэ не прабітым, закіданым сумётамі зімніку з Малога Сяла ў Кругавічы, амаль след у след, за Ядзюняй прадзіраюцца расчырванелыя ад марозу Лёдзя Гаўрылава і Манька Тадорчына. Саюзніцам таксама абрыдла смярдзючая цагельня, ім надакучыла кожнае лета цягаць да знямогі грувасткія тачкі з сырой глінай, маючы за цяжкую працу жабрацкія рублі, і яны адважна і самаахвярна, удала падмануўшы пільных мацярок, кінуліся насустрач відавочным і, безумоўна, шчаслівым пераменам у сваім жыцці. Дзяўчаты спяшаюцца, дзяўчаты баяцца спазніцца хоць на хвіліну, таму ўсю дарогу маўчаць, толькі зрэдку перакідваючыся нязначнымі словамі, а тыя ж эмтээсаўскія начальнікі, здаравенны Фядотаў і даўжэзны Бальшавік, пэўна, і не здагадваюцца, якое апантанае і надзейнае падмацаванне на курсы трактарыстаў прарываецца праз сыпучы снег, праз глыбокія сумёты.

Ядзюня, расчырванелая ад марозу, шырока сцібае па снежных наспах паперадзе, і для таго каб увесь час быць на вачах у сябровак, у яе, бадай што, ёсць не адна прычына. Калі ўжо на тое пайшло, то ў Ядзюні і гумовыя снягоўцы, і махрыстая кашміроўка новенькія, амаль няношаныя - чаму ж не пахваліцца? Але з такімі звычайнымі рэчамі, як сельпоўскія снягоўцы і кашміроўка, нават і блізка нельга параўнаць шыкоўны каўнер, які, шчыльна зашпілены на аплік, дае багата цяпла шыі і галаве, не прапускаючы да цела холаду. Шалевы каўнер на Ядзюнінай ясёнцы з бабрынага футра - густы, ільсністы, з чорным адлівам, хоць увогуле нельга сказаць, што нехта з трох дзяўчат да дрыжыкаў мерзне на гэтай заваленай гурбамі лясной дарозе. У Лёдзі каўнер на паліто таксама з бабра, праўда, сям-там злямчаны, светла-бурага колеру, у Манькі каўнер намнога горшы - лісіны, рыжа-чырвоны з жоўтым адценнем, ды і ліс той быў заморкам: шкуркі не хапіла нават, каб прыкрыць грудзі.