На палетках ужо ракаталі трактары, і лепшаў настрой у людзей, занятых сяўбой, і тым больш дзіўна было, што ў такія вясёлыя перадвелікодныя дні Сцяпан Аліфер вяртаецца з вартаўніцтва цвярозы, як шкельца, без смярдзючага паху дэнатурату. Думала Марка, дзівілася Тафіля, а разгадка гэтай таямніцы была занадта простая. Камору, дзе стаялі кубельцы з асвежаваным перад Калядамі япруком, Марка цяпер прадбачліва зачыніла на замок, і бездапаможны эмтээсаўскі вартаўнік, носячы пад пахай пустую торбачку, ужо не мог так шчодра частаваць сваіх агаладалых дабрадзеек Шуцянку і Сяргееву. Няма сала і паляндвіцы - няма і дэнатурату. Аднак хітрыя і каварныя сабутэльніцы, не дачакаўшыся багатых гасцінцаў, адважыліся на рашучы і адчайны крок: паставілі на бухгалтарскі стол кварту, рыбную кансерву і, калі Сцяпан Аліфер нішто сабе захмялеў, нахабна выклянчылі ў яго па свіным кумпяку да свята.
Напярэдадні вербнай нядзелькі паслухмяны Франак Жывуцкі сеў за руль эмтээсаўскай «лятучкі», і вось па калюгах і ўхабах яны прабіваюцца ў Малое Сяло. Шуцянка і Сяргеева трасуцца ў цеснай будзе, таўкуць бокі аб жалезнае начынне, а багацей, які яшчэ мае нешта на продаж, ганарліва сядзіць у кабіне побач з кіроўцам, паказвае дарогу. На такім выдатным самаходзе ніколі не шыкаваў нават пан Абуховіч, і, набліжаючыся да свайго котлішча, Сцяпан Аліфер з трывогай паглядае на Тафіліну хату: хай бы пабачыла бесталач, у якім гонары і пашане едзе яе сусед! На шчасце, Тафіля корпалася з рыдлёўкай у агародзе, пачуўшы шум, падняла галаву, ды так і замёрла з разяўленым ротам.
- Ах, Божачка! Нявеж гэны халерны Сцяпан выбіўся ў начальнікі?
З ціхім вуркатаннем машына мінула драўляны калодзеж і бліскучы ў сонечных промнях валун, на якім надта ж зручна сяды-тады пасварыцца з Тафіляй, праехала паўз шарэнгу прысадзістых, не старых яшчэ вязаў і спынілася за мураванай варыўнёй, пад нягеглай, скасабочанай вярбой. Гэтыя вязы наўсцяж вуліцы Сцяпан Аліфер пасадзіў у далёкай маладосці, ведаючы, што чалавечы век доўгі і спатрэбіцца багата стаптаць лапцяў, а няхітры сялянскі абутак моцны і трывалы якраз з вязавага лыка. Вярба ў закутку двара знайшлася сама, вырасшы з сырога дубца, выпадкова заплеценага ў агароджу. Дрэвы яшчэ не распусціліся, толькі набрынялі і пачалі лопацца пупышкі, але навокал ужо стаіць саладжавы водар маладога лісця, з аселіцы ветрык гоніць прыемны пах травы, шчаўя, жоўтай лотаці. Па жалезных скобах Шуцянка і Сяргеева спусціліся з будкі на зямлю, стаяць і хапаюць ратамі свежае, празрыстае паветра, якое тут, у ваколіцах Малога Сяла, не патыхае саляркай, бензінам і салідолам.
Грашавітых пакупніц гаспадар з асцярогай павёў у хату, баючыся, што Марка не прыме іх як трэба, забудзе пра ветлівасць і гасціннасць - надоечы ён цэлы вечар угаворваў упартую старую, чырванеў ад злосці, нават грукнуў кулаком па стале. Вядома ж, неразумна ў галодны час раскідвацца скаромнінай, але, у рэшце рэшт, зірнуўшы на сваё жабрацкае адзенне, на дзіравыя атопкі, Марка згадзілася, таму што за выручаныя грошы можна будзе набраць добрай крамы на кофту і спадніцу, купіць на ранішнюю расу дзяшовенькія сандалеты. Потым яна ўсё ж адумалася, пашкадавала эмтээсаўскім галетніцам двух кумпякоў, і калі важныя госці заявіліся на парозе, моўчкі пайшла ў камору, доўга там не бавілася, прынесла і паклала на шкапчык свінячы сцягняк і лапатку.
Невыцерпны пах каляндры, кропу і часнаку разліўся па ўсёй хаце, б'е ў расшыраныя ноздры, ад гэтага ачмурэлага паху, далібог, можна звар'яцець, звіхнуцца з розуму. Не паспела Марка паважыць сцягняк на бязмене, як увішная і ўпраўная Сяргеева аберуч сарвала спакуслівы кавал мяса з кручка і бессаромна сунула ў сваю пакоўную цыратовую сумку. Марудлівая Шуцянка спазнілася на некалькі секунд, і ёй дасталася мокрая ад расолу лапатка, танчэйшая за сцягняк і не такая апетытная на выгляд. Ашалелыя ад хцівасці і прагнасці, яны слаба запомнілі, як плацілі грошы, як развітваліся з маўклівай гаспадыняй хаты.
- Дзякуй, цётачка, - весела сказала Сяргеева.
- Будзьце здаровы, - сумна буркнула Шуцянка.
Цяпер яны ўжо не ішлі ўпобачкі, як звычайна, цяпер яны былі зацятымі, непрымірымымі ворагамі, і, чуючы сваю віну, Сяргеева трошкі вытыркнулася ўперад, а Шуцянка наўмысна адстала, каб і блізка не бачыць шчаслівы твар нахабніцы. Ці ж прыбудзе на свеце справядлівасці, ці ж дачакаешся ад людзей дабра, калі нейкая амаль непісьменная, бязглуздая кладаўшчыца адхапіла сабе лепшы кус, а горшы выпаў ёй, адукаванаму і разумнаму эмтээсаўскаму бухгалтару? У сведкі сваёй вялікай крыўды Шуцянка заклікала шарэнгу панурых вязаў, падымала вочы на самотную вярбу, з надзеяй раз-пораз азіралася і на Сцяпана Аліфера, які ніякавата цялепкаў позаду. Ніхто, аднак, не паспачуваў зняважанай жанчыне, і яе крыўда ўраўнавалася з абразай, абраза перарасла ў шаленства, гнеў - у прагу помсты. Бедны кормнік, заколаты перад Калядамі, напэўна, сам здох бы ў хляве, калі б ведаў, што з-за яго тленнай плоці на гаспадаровым панадворку пачнецца сапраўднае пабоішча.