La librejoj de Stokholmo kaj Lund vane proponis ĉi tiun revelacion. La nekredantoj konsideris ĝin "a priori" sensala kaj komplika ludo teologia; la teologoj ĝin disdegnis. Runeberg intuis, ke tiu ekumena indiferento entenis la preskaŭ miraklan konfirmon de liaj konkludoj. Dio trudis tian indiferenton; Dio ne volis, ke Lia terura sekreto diskoniĝu sur la tero. Runeberg komprenis, ke ankoraŭ ne sonis la ĝusta horo. Li sentis, ke antikvaj malbenoj Diaj konverĝis sur lin; memoris pri Elija kaj Moseo, kiuj en la monto kovris al si la vizaĝon por ne vidi Dion; pri Jesaja, kiu teruriĝis kiam liaj okuloj vidis Tiun, kies gloro plenigas la teron; pri Saul, kies okuloj blindiĝis sur la vojo al Damasko; pri la rabeno Simeono ben Azai, kiu vidis la Paradizon kaj mortis; pri la fama sorĉisto Johano de Viterbo, kiu freneziĝis kiam li povis vidi la Triunuon; pri la midraŝimoj, kiuj abomenas la malpiajn, ĉar ili prononcas la Ŝem Hameforaŝ, la Sekretan Nomon de Dio. Ĉu li ja ne kulpis je tiu obskura krimo? Ĉu tio ne estus la nepardonebla blasfemo kontraŭ la Spirito? (Mateo 12:31). Valerio Sorano mortis, ĉar li rivelis la sekretan nomon de Romo; kia senfina puno falus sur lin, ĉar li eltrovis kaj diskonigis la teruran nomon de Dio?
Ebria je nedormo kaj je kapturna dialektiko Nils Runeberg vagadis tra la stratoj de Malmö suplikante laŭte, ke oni donu al li la gracon dividi kun la Redemptoro la Inferon.
Li mortis pro rompiĝo de aneŭrismo la unuan de marto 1912. La herezologoj eble memoras lin; li aldonis al la koncepto Filo, kiu ŝajnis elĉerpita, la kompleksaĵojn de la malbono kaj la misfortuno.
1. Borelius ŝerce demandis: "Kial li ne rezignis rezigni? Kial ne rezigni rezignadon?"
2. Euclydes da Cunha en libro nekonata de Runeberg diras, ke por Antonio Conselheiro, herezulo el Canudos, la virto “estis preskaŭ sakrilegio”. La argentinaj legantoj eble memoras similajn konceptojn el la verkoj de Almafuerte. Runeberg publikigis en la simbola folio "Sju insegel" priskriban poemon titolitan "La akvo sekreta"; la unuaj strofoj rakontas la okazaĵojn de la eventoplena tago; la lastaj, la trovon de glacia baseno; la poeto sugestas, ke la daŭrado de tiu silenta akvo korektas nian vanan violenton kaj iel ĝin permesas kaj absolvas. La poemo finiĝas jene: “La akvo de la ĝangalo feliĉas; ni povas esti malicaj kaj dolorsentaj”.
3. Maurice Abramowicz rimarkigas: “Jésus d'aprês ce scandinave, a toujours le beau rôle; ses déboires, grâce à la science des typographes, jouissent d'une réputation polyglotte; sa résidence de trente-trois ans parmi les humains ne fut, en somme, qu'une villégiature”. Erfjord refutas tiun alineon en la tria apendico de "Christelige Dogmatik". Li skribas, ke la krucumo de Dio ne ĉesis, ĉar tio okazinta unufoje en la tempo ripetiĝas senhalte en la eterneco. Judaso “nun” plu ricevas arĝentajn monerojn en la templo, kaj plu faras maŝon al la ŝnuro sur la kampo el sango. (Erfjord por pravigi ĉi tiu aserton referencas la lastan ĉapitron de la unua volumo de Depostulo de la eterneco de Jaromir Hladík).
La Libro el Sablo
de Jorge Luis Borges,
tradukis Liven Dek
La linio konsistas el infinita nombro da punktoj; la ebeno, el infinita nombro da linioj; la volumeno, el infinita nombro da ebenoj; la hipervolumeno, el infinita nombro da volumenoj. . . Ne, certe ne estas tiu ĉi, geometria pluo, la plej bona maniero komenci mian rakonton. Aserti ke ĝi estas vera estas nun konvencio de ĉiu fantasta rakonto; la mia, tamen, estas vera.
Mi loĝas sola, en apartamento kvaretaĝa de domo en la strato Belgrano. Antaŭ kelkaj monatoj, ĉe la tagiĝo, mi aŭdis frapon je la pordo. Mi malfermis kaj eniris nekonato, Li estis alta viro, kun stompitaj trajtoj. Eble tra mia miopeco mi vidis ilin tiaj. Lia tuta aspekto estis digne malriĉa. Li vestis grize kaj kunportis grizan valizeton mane. Tuj mi eksentis, ke li estas eksterlandano. Komence mi opiniis lin maljuna; poste mi rimarkis ke min trompis lia kurta hararo blinda, preskaŭ blanka, laŭ la skandinava tipo. En la daŭro de nia konversacio, ne pli ol unuhora, mi ekscii ke li devenas de Orkadoj.
Mi montris al li seĝon. Nur post momento la viro ekparolis. Li dronis en melankolio, kiel mi nun.
— Mi vendas bibliojn — li diris.
Ne sen pedanteco, mi respondis:
Ĉi-hejme estas kelkai anglaj biblioj, eĉ la unua, tiu de John Wiclif. Mi havas ankaŭ tiu de Cipriano de Valera, tiun de Lutero, kiu literature estas la plej malbona, kaj latinan ekzempleron de Vulgato. Kiel vi vidas, ne estas precize biblioj, kio mankas al mi.
Post silento, li respondis:
— Ne nur bibliojn mi vendas. Mi povas montri al vi sanktan libron, kiu verŝajne interesos vin. Mi akiris ĝin en la plej foraj limoj de Bikanir’.
Li malfermis la valizeton kaj elmetis la libron sur la tablon. Estis ĝi oktava volumo, tole bindita. Sendube ĝi faladis en multajn manojn. Mi ekzamenis ĝin; ĝia nekutima pezo min surprizis. En la dorso legeblis Holy Writ kaj sube Bombajo.
— Ĉu eble estas de la deknaŭa jarcento — mi rimarkigis.
— Mi ne scias. Neniam mi tion sciis — estis la respondo.
Mi malfermis ĝin laŭhazarde. La skribsignoj fremdis al mi. La pagoj, kiuj ŝajnis al mi eluzitaj kaj tipografie malriĉaj, estis presitaj en du kolonoj laŭ la maniero de biblio. La teksto estis densa kaj aranĝita laŭ versegoj. En la supra angulo de la paĝoj estis arabaj ciferoj. Altiris mian atenton la fakto, ke para paĝo estis signita per la numero (ni diru) 40.514 kaj la nepara, la sekvanta, 999. Mi turnis ĝin; la dorso estis numerita per ok ciferoj . Ĝi enhavis malgrandan desegnaĵon, kiel tiuj uzataj en vortaroj: ankro plume desegnita kvazaŭ de mallerta mano de infano.
Estis tiam, kiam la nekonato diris:
— Rigardu ĝin bone. Neniam plu vi revidos ĝin.
Estis io minaca en la aserto, sed ne en la voĉo.
Mi notis mense la lokon kaj fermis la volumon. Tuj mi ĝin apertis. Vane mi traserĉis la figuron do la ankro, folion post folio. Por kaŝi mian konfuzitecon, mi diris:
— Temas pri speco de skribaĵo de ia hindo-ĉinia lingvo, ĉu ne?
— Ne — li replikis.
Poste li mallaŭtigis la voĉon kvazaŭ por fidi al mi sekreton:
— Mi akiris ĝin en vilaĝo de la ebenaĵo, interŝanĝe por kelkaj rupioj3 kaj biblio. Ĝia posedanto ne sciis legi. Mi suspektas, ke en la Libro el la Libroj li vidis amuleton. Li apartenis al la plej malsupra kasto; la homoj ne povis surpasi lian ombron sen malpuriĝi. Li diris al mi, ke lia libro nomatas la Libro el Sablo, ĉar kaj la libro kaj la sablo havas nek komencon nek finon.
Li petis min serĉi la unuan folion.
Apoginte la maldekstran manon sur la kovrilon, mi malfernris la libron per la polekso kiel eble plej proksime al la indekso. Ĉio estis senutila: ĉiam troviĝis kelkaj folioj inter la kovrilo kaj la mano. Estis kvazaŭ ili elkreskus el la libro mem.
— Nun serĉu la finon.
Mi ankaŭ fiaskis; mi apenaŭ povis balbuti per voĉo kiu ne similis la mian:
— Tio ne povas esti.
Ĉiam softe la vendisto de biblioj diris:
— Tio ne povas esti, sed estas. La nombro de paĝoj de ĉi libro estas ĝuste infinita. Neniu estas to unua; neniu, la lasta. Mi ne scias kial ili estas numeritaj en tiu arbitra maniero. Eble por komprenigi, ke la termoj de senfina vico allasas ajnan ciferon.