– Dlaczego trudne? – spytał Brus. – Do tej propozycji nie może być zastrzeżeń, jest najlepsza.
Hanusz kiwnął potakująco głową. Krzyżanowski zaczepił Sedlaka, jedynego dysydenta, który wciąż nie wyraził aprobaty:
– A pan, panie naczelniku? Czy to rozwiązanie razi pana?
– Nie, to dobry pomysł… Trzeba było od tego zacząć, a oszczędzilibyśmy sobie kupę nerwów i głupich słów, panie mecenasie.
– Więc proszę do stołu, spełnijmy formalność – dyrygował Krzyżanowski. – Będziemy głosować, proszę panów.
Radca, lekarz, jubiler oraz naczelnik poczty wrócili do stołu i usiedli.
– Będziemy głosować przez podniesienie rąk. Kto jest za…
Nim zdążyli unieść ręce, gospodarz przerwał Krzyżanowskiemu:
– Chwilka, panowie, zapomniałem poinformować panów o czymś ważnym. Chcę uprzedzić, że jeśli koncepcja pana radcy Malewicza zostanie przegłosowana, to ja ją wykonam na pewno. Powstrzymać mnie nie będzie już mogło nic!
– Przecież żaden z nas w to nie wątpi, panie hrabio – oznajmił Hanusz.
– Nie wiem, czy pan mnie dobrze zrozumiał, panie doktorze. Ja uprzedzam, że jeśli tę propozycję przegłosujemy, to zostanie ona bezwzględnie wykonana.
– Co to znaczy: bezwzględnie? – zaniepokoił się Brus.
– To znaczy, że bez względu na wszelkie późniejsze obiektywne zjawiska lub na deklaracje panów. Gdyby któryś spośród panów dla jakichś przyczyn cofnął potem swój glos – będzie za późno, bo ja wykonam to, co zostało przegłosowane.
– Dlaczego ktoś miałby cofać swój głos? -zapytał Brus, patrząc dookoła. – Jeżeli to się uda, ocalimy czterech ludzi nie świniąc swoich sumień – czyż może być coś lepszego w tej sytuacji, proszę panów? Byle tylko Muller się zgodził na to.
Godlewski poklepał dłonią kolano, pełen entuzjazmu:
– Kurka wodna, nie ma co się bać! Zgodziłby się nawet za połowę tej forsy!
– No to głosujemy, proszę panów! – obwieścił Krzyżanowski. – Kto akceptuje propozycję pana radcy Malewicza – niech podniesie rękę!
Trzynaście dłoni zawisło nad głowami. Krzyżanowski podziękował współuczestnikom i podsumował:
– A więc jest decyzja, proszę panów! Dzięki Bogu! Już wątpiłem w znalezienie wspólnej platformy…
– Kamień z serca! – rozradował się Kłos. -Trzeba to opić, panowie!
Godlewski i on chwycili karafki, napełnili wszystkie kieliszki i czekali aż hrabia lub mecenas wzniesie toast, a tymczasem Stańczak odezwał się minorowo:
– Jeśli mam jutro umierać…
Przerwał, by popatrzeć na swój zegarek i na zegar ścienny.
– … Oh, pardon, to już dzisiaj, proszę kolegów… No więc jeśli mam dzisiaj umrzeć – wypiję z przyjemnością, bo może to być ostatnia moja przyjemność w tym wcieleniu.
Bartnicki pierwszy zwerbalizował ogólną ciekawość:
– Dlaczego miałby pan umrzeć, panie profesorze?
– Bo każdy musi umrzeć, drogi waluciarzu, to jedyny pewnik człowieczej egzystencji.
– Ale dlaczego miałby pan umierać właśnie dzisiaj?
– Dlatego, że Muller istotnie może połasić się na tę górę dolarów bez dodatku, czyli bez czterech ofiar wskazanych w celu zamiany przez pana hrabiego. A to będzie oznaczało, że czterech spośród tu siedzących jeszcze dzisiaj pożegna się z życiem.
Znowu nieme pytanie zadało jedenaście par oczu, gdy dwunasty słuchacz, policjant, zapytał ustami:
– O czym pan mówi, panie profesorze?!
– Mówię o tym, gliniarzu, że pan hrabia spełni dużą część, ale nie całość żądań kapitana Mullera. Z wielkim prawdopodobieństwem można tedy sądzić, że Muller przez chciwość zaakceptuje to. Zaakceptuje klnąc w duchu, lecz zaakceptuje. I co nastąpi wówczas? Po sprzedaniu panu hrabiemu czterech zakładników Muller będzie miał bilans rozchrzaniony, vulgo: niedobór, będzie więc musiał aresztować czterech innych ludzi, żeby uzupełnić swoją dziesiątkę. I kogo wybierze? Znamy już jego kryteria wyboru – Muller sięga tylko po czołowe figury Rudnika. Zrobił tak wczoraj, i dzisiaj uzupełni dziesiątkę w ten sam sposób. A wszystkie jeszcze nie aresztowane figury Rudnika siedzą przy tym stole.
Profesor skończył, wziął serwetkę i wytarł ślinę dookoła ust. Panowała cisza, gdyż słuchaczy sparaliżowało przemówienie pełne nieodpartej logiki. Mimo to Godlewski rzekł z nadzieją:
– Może tego nie zrobi, jak Boga kocham!…
– A co zrobi?! – krzyknął Brus.
– Może aresztuje pierwszych lepszych, na ulicy… – podsunął Kłos.
– Założy się pan, redaktorze? – spytał Krzyżanowski, gasząc papierosa.
– Mamy do czynienia z sadystą! – przypomniał Kortoń. -Ze zwyrodniałą bestią!
– Gówno prawda, mamy do czynienia z typowym gestapowskim służbistą, i z nietypowym, bo zbyt zachłannym łapownikiem, to wszystko! -sprzeciwił się Malewicz.
– Może jednak nie zrobi… – powtórzył Godlewski, ocierając czoło z potu.
– Zrobi! – uciął paplaninę Stańczak. – Zrobi to tym łacniej, że będzie wściekły, iż nie wypełniono jego drugiego żądania, proszę panów. Ergo – czterech spośród nas to już żywe trupy. Byłoby szczęściem w nieszczęściu, gdyby Muller zdecydował się na mnie i na księdza, bo tylko my dwaj nie mamy rodzin, żadnych żon, dzieci czy wnucząt, więc tylko po nas dwóch nie zostałyby wdowy i sieroty w Rudniku. Ale obawiam się, że kapitan Muller może nie brać tego pod uwagę. Radziłbym wszystkim tatusiom udać się teraz do domów dla odprawienia rytualnych ceremonii.
– Jakich ceremonii?! – spytał mokry z przerażenia Kłos.
– Pożegnalnych, redaktorki:. Wie pan – buziaki, testamenty, dobre rady życiowe dla synów i córek, etcetera. Aha, byłbym zapomniał – trzeba też wskazać połowicom lub potomstwu skrytki z twardymi i miękkimi. Niektórzy ujawnią te Sezamy niepotrzebnie, ale taka już jest natura loterii – ktoś wygrywa, a ktoś inny dostaje w dupsko… I radzę się spieszyć, bo za kilka godzin dla czterech będzie już zbyt późno, proszę panów.
Żadna wcześniejsza milcząca przerwa w dyskusji nie była tak głęboka. Kilku popatrzyło na Hawryłkę, ale ten opuścił głowę i znowu bezgłośnie się modlił.
– Nie radziłbym pryskać do krypty lub do zakrystii, raczej do knieji, proszę kolegów – poradził Stańczak, ziewając szeroko.
– Uciekać do lasu?! – zdumiał się lekarz.
– Woli pan do grobu? – spytał Kłos.
– O szpital nie musi się pan martwić, doktorze – pocieszył lekarza filozof. – Profesor Stasinka da sobie radę bez pana.
Malewicz złapał się za głowę, wzdychając:
– To wszystko nie ma sensu!
– Chyba, że… – chciał rozwinąć jakąś myśl Sedlak.
– Proponuję wrócić do dyskusji – uprzedził go Mertel. – Pan dyrektor Kortoń wspomniał o tym kłusowniku-bimbrowniku, jak mu tam?…
– Nie wiem, nie znam nazwiska tego faceta, panowie – rzekł Kortoń.
– Ja znam – mruknął Godlewski. – Basiniec… Basiniec Józef, proszę panów…
Na dworze grzmiały wichura i ulewa, niczym „fortissimo" trąb zwiastujących Sąd Ostateczny.
AKT VI
Gdy na dworze mroczna początkowo szarość stawała się coraz przejrzystsza, w sali jadalnej pałacu zostało tylko dwóch ludzi – hrabia i filozof. Stańczak miał już za sobą zmęczeniowy kryzys, a przed sobą drogę do pustego domu, więc wcale mu się tam nie spieszyło. Pomyślał, że spieszyć się winien Tarłowski:
– Musi pan stąd uciekać, panie hrabio.
– Czemu miałbym uciekać?
– Bo wkrótce wmaszerują tutaj Sowieci. Oni „panów" nie lubią. Powieszą pana na tym żyrandolu, i zdeklasują panu syna. Będzie czyścił buty władcom czerwonej Polszy, która nastanie jako gubernia sowiecka rządzona przez Sedlaków i innych bydlaków, czyli przez kolaborantów vulgo renegatów, co się tu rozmnożą jak szczury i będą pić krew tego narodu jak wszy nigdy nienasycone. W Rudniku carem będzie towarzysz Bronek, nasz ukochany poczmistrz… Da nam niezły wycisk…