— Я пакажу вам любую дарогу, сэр Дэніэл, але толькі не тую, што вядзе да здрады, — бясстрашна адказаў Кліпсбі.
Сэр Дэніэл гучна зарагатаў.
— Нядрэнна сказана! — усклікнуў ён. — Язык у цябе добра падвешаны, чорт цябе вазьмі! Дарую табе твой жарт. Сэлдэн, накармі людзей і коней.
І рыцар вярнуўся ў харчэўню.
— Ну, дружа Дзік, пачынай, — сказаў ён. — Вось слаўны эль, вось свініна. Еш, а я пакуль пачытаю.
Ён разарваў пакет, прачытаў ліст і нахмурыўся. Некалькі хвілін ён сядзеў, раздумваючы. Потым Уважліва паглядзеў на свайго выхаванца.
— Дзік, — спытаў ён, — ты чытаў гэтыя паскудныя вершыкі?
Хлопчык адказаў, што чытаў.
— У іх згадваюць твайго бацьку, — сказаў рыцар, — і якісьці вар'ят абвінавачвае нашага няшчаснага балбатуна-свяшчэнніка ў тым, што ён забіў яго.
— Сэр Олівер з гэтым не згодны, — адказаў Дзік.
— Не згодны? — усклікнуў рыцар рэзка. — А ты не слухай яго! У яго язык без касцей, балбоча, нібы сарока. Я калі-небудзь у вольную хвілінку ўсё сам табе раскажу, Дзік. У забойстве твайго бацькі падазравалі нейкага Дэкуорта; але час быў смутны, і дамагчыся правасуддзя нам не ўдалося.
— Бацьку забілі ў замку Мот? — спытаў Дзік, і сэрца ў яго страпянулася.
— Паміж замкам Мот і Халівудам, — адказаў сэр Дэніэл спакойным голасам, аднак кінуў на Дзіка пахмуры, падазроны позірк. — Ну, еш хутчэй, — дадаў рыцар, — і павязеш маё пісьмо ў Тэнстол.
У Дзіка выцягнуўся твар.
— Прашу вас, сэр Дэніэл, — усклікнуў ён, — пашліце каго-небудзь з сялян! Дазвольце мне прыняць удзел у бітве. Я буду храбра змагацца!
— Не сумняваюся, — адказаў сэр Дэніэл і сеў пісаць ліст. — Але нас, Дзік, зусім не чакаюць воінскія ўшанаванні. Я буду сядзець тут, у Кэтлі, да таго часу, пакуль не стане зразумела, хто пераможа ў гэтай бітве, і тады далучуся да пераможцы. Не кажы, што гэта баязлівасць, Дзік; гэта — усяго толькі добры розум. Наша няшчасная дзяржава змучана бунтамі, кароль то на троне, то ў турме, і ніхто не можа ведаць, што будзе заўтра. Пустамелі і Ветрагоны змагаюцца на адным баку або на другім, а лорд Здаровы Сэнс сядзіць і чакае моманту.
З гэтымі словамі сэр Дэніэл павярнуўся да Дзіка спіной і, прысеўшы за другі канец стала, пачаў пісаць. Куточкі яго губ уздрыгвалі. Гісторыя з чорнай стралой вельмі затрывожыла яго.
Тым часам малады Шэлтан старанна еў. Раптам хтосьці крануў яго за руку, і над вухам у яго пачуўся шэпт.
— Не падавайце выгляду, што вы чуеце, прашу вас! — шаптаў чыйсьці голас. — Зрабіце мне паслугу, растлумачце, якой дарогай можна хутчэй даехаць да Халівуда. Малю вас, добры хлопчык, дапамажыце няшчаснаму, які трапіў у бяду, пакажыце мне шлях да выратавання.
— Ідзіце паўз ветраны млын, — адказаў Дзік таксама шэптам. — Сцяжынка давядзе вас да пераправы цераз Ціл. Там вам раскажуць, як ісці далей.
Ён нават галавы не павярнуў і зноў узяўся за ежу. Але куточкам вока ён заўважыў, як хлопчык, якога называлі «майстар Джон», асцярожна выслізнуў з пакоя.
«Ён ні трошкі не старэй за мяне, — падумаў Дзік. — І ён асмеліўся назваць мяне хлопчыкам! Ды калі б я ведаў, што са мной так размаўляе блазан, я б хутчэй павесіў яго, чым паказаў дарогу! Ну, ды я яго даганю дзе-небудзь у балоце і нацягаю за вушы!»
Праз паўгадзіны сэр Дэніэл уручыў Дзіку пісьмо і загадаў яму скакаць у замак Мот. А праз паўгадзіны пасля таго, як Дзік паехаў, у пакой уляцеў запыханы ганец мілорда Райзінгэма.
— Сэр Дэніэл, — сказаў ганец, — вы губляеце цудоўны выпадак заслужыць славу! Раніцай на світанні ўзнавілася бітва. Мы разбілі іх перадавыя часці і рассеялі правае крыло. Толькі цэнтр яшчэ трымаецца. У вас свежыя сілы, і вы можаце загнаць непрыяцеля ў раку. Што вы скажаце, сэр рыцар? Няўжо вы з'явіцеся апошнім? Гэта абняславіць вас.
— Я толькі што збіраўся выступіць! — закрычаў рыцар. — Сэлдэн, трубі паход! Сэр, я рухаюся за вамі. Большая частка майго атрада прыйшла сюды ўсяго дзве гадзіны назад, сэр. Што тут будзеш рабіць? Калі каня надта прышпорваць, ён здохне… Жыва, хлопцы!
У ранішнім паветры весела заспявала труба; воіны сэра Дэніэла збягаліся з усіх бакоў на галоўную вуліцу і строіліся перад харчэўняй. Яны спалі са зброяй у руках, не рассядлоўваючы коней, і праз дзесяць хвілін сто дзіданосцаў і лучнікаў, цудоўна аснашчаных і навучаных, стаялі ў страі гатовыя рушыць у бой. Амаль усе былі апрануты пад колер адзення сэра Дэніэла — цёмна-чырвоны з сінім, — і гэта надавала ім святочны выгляд. Тыя, хто быў лепш узброены, пастроіліся наперадзе, а ззаду ўсіх, у канцы калоны, размясцілася вартае жалю падмацаванне, што з'явілася напярэдадні вечарам. Сэр Дэніэл з гонарам агледзеў свой атрад.