Robert Jordan
De komst van de Schaduw
De Schaduw zal boven de wereld opdoemen, ieder land tot in de verste uithoeken verduisterend, en er zal Licht noch veiligheid bestaan. En hij die in de dageraad werd geboren, gebaard door een maagd, zoals de Voorspellingen voorzegden, zal zijn handen uitstrekken om de Schaduw te vernietigen en de wereld zal het uitschreeuwen bij de pijn van de verlossing. Alle eer aan de Schepper, en aan het Licht, en aan hem die zal worden wedergeboren. Moge het Licht ons tegen hem beschermen.
1
Kruipende schaduwen
Het Rad des Tijds draait rond en rond. Eeuwen komen en gaan en laten herinneringen achter die legenden worden. Dan vervagen de legenden tot mythen, tot ook die reeds lang zijn vergeten bij de wederkomst van de Eeuw die deze verhalen schiep. In een Eeuw – door sommigen de Derde Eeuw genoemd, een Eeuw die nog zal komen, een Eeuw die reeds voorbij is – stak een wind op in de grote steppe die de Vlakte van Caralain genoemd wordt. De wind was niet het begin. Het Rad kent geen begin en de wenteling van het Rad kent geen einde. Maar het was een begin.
Onder een vroege ochtendzon joeg de noordwestenwind over eindeloze spannen grasland en wijdverspreide bosjes, over de snelstromende Luan, over de brokkelige spitsen van de Drakenberg, de legendarische berg die hoog boven de stille deining van de golvende vlakten oprees, zo hoog dat wolken hem reeds halverwege de rokende top omkransten. De Drakenberg, waar de Draak was gestorven – en met hem volgens sommigen de Eeuw der Legenden – en waar hij volgens de voorspellingen zou worden wedergeboren. Of wedergeboren was. Noord en west, over de dorpen Jualdhe, Darein en Alindaer, waar bruggen zich als stenen kantwerk uitstrekten naar de Glanzende Muren, de hoge, witte muren van wat volgens velen de grootste stad ter wereld was. Tar Valon. Een stad die elke avond nog net werd aangeraakt door de trage avondschaduw van de Drakenberg.
Binnen deze muren leken de door Ogier opgetrokken, tweeduizend jaar oude gebouwen meer gegroeid dan gebouwd, meer het werk van wind en water dan het fabelachtige handwerk van Ogierse steenvoegers. Sommige bouwwerken leken op opvliegende vogels of grote schelpen uit verre zeeën. Hoog oprijzende torens, gevlamd, gegroefd of met spiralen, waren op honderden voet hoogte verbonden door bruggen, vaak zonder borstweringen. Alleen mensen die allang in Tar Valon woonden, wisten zich te beheersen en stonden niet stomverbaasd te gapen zoals het plattelandsvolk dat nog nooit van hof en haard was weggeweest.
De grootste van die torens, de Witte Toren, beheerste de stad, als gepolijst ivoor glinsterend in de zon. ‘Het Rad des Tijds draait om Tar Valon,’ zeiden de mensen in de stad, en: ‘Tar Valon draait om de Toren.’ De eerste blik die de reizigers op Tar Valon wierpen voor hun paarden in het zicht van de bruggen kwamen of voordat hun rivierschippers het eiland zagen, gold de Toren die de zon als een baken weerkaatste. Geen wonder dat het grote plein rond het ommuurde gebied van de Toren onder het enorme aanzicht van het bouwwerk veel kleiner leek dan het in werkelijkheid was, en dat de mensen op het plein wel vliegen leken. Maar zelfs als de Witte Toren de kleinste op het eiland geweest was, zou hij nog steeds Tar Valon hebben beheerst, omdat hier het hart van de Aes Sedai-macht was gelegen. De enorme mensenmassa’s vulden op geen stukken na het plein. Aan de rand verdrongen de mensen zich in een krioelende massa, die haar dagelijkse gang ging, maar vlak bij het gebied van de Toren waren er steeds minder mensen, tot aan een kring van lege plavuizen van tenminste vijftig pas breed om de hoge witte muren heen. Natuurlijk werden de Aes Sedai in Tar Valon buitengewoon geëerbiedigd, en de Amyrlin Zetel heerste over de stad zoals ze over de Aes Sedai heerste, maar slechts weinigen wilden van nabij de macht van de Aes Sedai ervaren. Trots de grote schouw in je eigen vertrek bekijken, was geen reden om het vuur in te lopen.
Slechts enkelen kwamen dichterbij en liepen de brede trap op naar de Toren zelf, naar de deuren met het prachtige houtsnijwerk, die breed genoeg waren om minstens tien mensen naast elkaar binnen te laten. Die deuren stonden uitnodigend open. Er waren altijd wel mensen die hulp nodig hadden of op iets antwoord wilden hebben, dat volgens hen alleen de Aes Sedai konden geven, en ze kwamen van heinde en verre, uit Arafel en Geldan, uit Saldea en Illian. Velen zouden daarbinnen hulp of goede raad krijgen, hoewel vaak niet de vermoede raad of verwachte hulp.
Min hield de brede kap van haar mantel opgeslagen, zodat haar gezicht in schaduw was gehuld. Ondanks de warme dag was het kledingstuk zo licht dat een vrouw die ogenschijnlijk verlegen was, niet de aandacht trok. En er waren vrij veel mensen die verlegen naar de Toren stapten. Ze trok inderdaad weinig aandacht. Haar donkere haar was langer dan bij haar vorige bezoek aan de Toren, hoewel het nog steeds niet tot haar schouders reikte. Haar jurk was van eenvoudige blauwe stof, met smalle stroken witte Jaerecuz-kant om haar hals en polsen. Het zou een rijke boerendochter in haar mooiste jurk niet misstaan en evenmin de andere vrouwen die de brede trappen naderden. Min hoopte tenminste dat ze er hetzelfde uitzag. Ze moest zichzelf ervan weerhouden naar de anderen te gluren om te zien of die er anders bij liepen of zich anders gedroegen. Ik kan het best, zei ze tegen zichzelf.
Ze had haar lange reis zeker niet gemaakt om het nu op te geven. De jurk was een goede vermomming. De vrouwen in de Toren herinnerden zich een jonge vrouw met kortgeknipte haren, altijd in jongens-kleren en nooit in een jurk. Het moest een goede vermomming zijn. Ze kon eigenlijk niet anders. Niet echt.
Haar maag speelde op toen ze dichter bij de Toren kwam en ze klemde het bundeltje dat ze tegen haar borst gedrukt hield, steviger vast. Daarin zaten haar gewone kleren, haar goede laarzen en al haar bezittingen. Haar paard had ze bij een herberg in de buurt achtergelaten. Met een beetje geluk zou ze over een paar uur weer op de rug van de ruin zitten, op weg naar de Ostreinbrug en de weg naar het zuiden. Het vooruitzicht om al zo snel weer op de rug van een paard te klimmen trok haar niet bepaald aan, niet nadat ze weken onafgebroken in het zadel had gezeten, maar ze wilde hier zo snel mogelijk weg. Ze had de Witte Toren nooit gastvrij gevonden, en nu leek hij net zo afstotelijk als de kerker van de Duistere bij Shayol Gul. Ze huiverde en wenste dat ze niet aan de Duistere- gedacht had. Ik vraag me af of Moiraine denkt dat ik alleen maar ben gegaan omdat ze het me vroeg. Het Licht helpe me! Ik gedraag me als een stom kind, dat iets stoms doet vanwege een stomme man!
Ze besteeg de treden niet zonder moeite – elk ervan was zo breed dat ze twee passen moest doen voor de volgende trede – maar waar anderen zich aan de ijle hoogte van de Toren vergaapten, liep zij gewoon door. Ze wilde er zo snel mogelijk vanaf zijn.
Binnen omsloten doorgangsbogen bijna geheel een grote, ronde voorzaal, maar de bezoekers zaten dicht bij elkaar in het midden van de zaal, onder de halfronde koepel. Door de eeuwen heen hadden ontelbare zenuwachtige voeten de witstenen vloer gesleten en glad geschuifeld. Niemand dacht aan iets anders dan aan deze plek en de reden van hun bezoek. Een boers echtpaar in ruwe wollen kledij dat eikaars eeltige handen omklemd hield, stond vlak naast een koopvrouw in zijde en fluweel, met een dienares vlak achter haar, die een klein met zilver bewerkt kistje vasthield; ongetwijfeld het geschenk van haar meesteres voor de Toren. Overal elders zou de koopvrouw hooghartig hebben neergekeken op boerenvolk dat zich verstoutte zo dichtbij te komen, en zij zouden hun voorhoofd hebben aangeraakt en zich verontschuldigend hebben teruggetrokken. Nu echter niet. Hier echter niet.