Дняпроўскі чарадзей

Гусем-лебедзем я стану,
Стану зноўку я жывы.
I, нарэшце, прынц паганы
Ужо не зносіць галавы!

...Знікла ноч. I сонца — вышай,
Узнімаецца ў зеніт,
Неба жарам-спёкай дыша,
Спёка душыць і ў цяні...

Можна толькі асвяжыцца,
Даўшы ў возера нырца.
З дна сцюдзёныя крыніцы
Б'юць, струменяць без канца..

Прынц чароўны меч знімае,
Распранаецца ў кустах,
Вось разгон ён набірае
I ў ваду з абрыву — гах!

— Ух, як здорава! Адменна!
I вада, нібы крышталь...
Шкода, што няма царэўны —
Паплылі б мы з ёй удаль...

I лілей парвалі б кветак,
I вяночак бы сплялі...
I расчуліўся прынц гэтак —
Слёзы нават пранялі...

Пад струмень такі лірычны,
Пад яго такі настрой
Бачыць — лебедзь экзатычны
Бы слізгае над вадой

Горда, велічна, па-панску,
Не інакш, персідскі шах!..
Чорпы лебедзь афрыканскі —
Рэдкі госць у іх краях.

Шыя выгнута чароўна,
Бы лілеі сцебялёк,
А на дзюбцы той чырвонай
Беласнежны абадок.

Прынц да лебедзя крадзецца,
Пад яго нырца дае.
Лебедзь дражніцца, здаецца,—
Падплыве і адплыве...

Прынца злосць апанавала,
Ён развагу ўсю згубіў,
Што царэўна наказала —
Ўсё да каліва забыў...

I тады ён спахапіўся,
Дрыжыкі тады ўзялі,
Як у неба лебедзь ўзвіўся,
Апусціўся на зямлі.

I не лебедзем, не птахам,
А салдатам-вусачом!
Ўздзеў ён прынца апранаху,
Замахаў яго мячом:

—   Гэй, вылазь! Час звесці квіты,
Час рахункі падлічыць...
Быў я два разы забіты —
Дык аддаць даўжок карціць!

Прынцу голаў ён знімае,
Укладае ў похвы меч,
Зёлку трэцюю глытае —
Атрасае годы з плеч:

Сілаю, красой наліўся —
Вусача і не пазнаць.
Малайцом такім зрабіўся,
Што пяром не апісаць...

У палац ідзе бадзёра,
А пасустрач — свет вачэй —
Пакаёвачка, каторай
Абавязан Партупей.

Ўсім жыццём сваім да скону:
—  Ах, галубка ты мая!
Усе багацці і ўсе троны
За цябе аддаў бы я...

Ты няхай не белай косці,
Не блакітнай ты крыві
I не царскай ягамосці,
Ды, аднак, тваёй любві,

I сардэчнае пяшчоты,
I спагады да бяды
Не заменіць пазалота
I царэўны твар бляды...

Потым ён цара, царыцу
Адпраўляе ў іншы свет...
I царэўну-чараўніцу
За яе бацькамі ўслед.

Аб'яўляе ён свабоду,
Волю вольную навек
Працавітаму народу,
Каб заўсёды чалавек

Лёс шчаслівы меў і долю,
Жыў сумленна, з мазаля,
I не знаў бяды ніколі,
Сонца — ўсім! Усім — й зямля!

А затым, у завяршэнне,
Быў наладжаны там баль.
...Атрымаў я запрашэнне,
Ды... спазніўся я, на жаль...
Покуль мыўся, чапурыўся,
Покуль лапці абуваў
Ды з аборамі вазіўся,
Покуль світку надзяваў,
Падпярэзваў рамянец —
Дык і балю быў канец!

...Тут паромшчык нетаропка
Выбіў люльку аб абцас... —
Ну, на сёння, хлопцы, кропка,
Заўтра будзе новы сказ...