За дзічынай мы блукалі,
Чорт яе кудысь прыбраў...
Рукі, ногі пазбівалі,
Ты ж, брыда, адпачываў!
— Што вы, я усёй душою...
I стараўся ўжо, як мог,
Ды учадзеў над плітою,
Не сканаў я ледзь, дальбог.
Сам паціху маракуе:
«Я ж не доўбня, не цурбан,
Хай другога «пачастуе»
Галавешкай велікан...»
— Захварэў, учадзеў, кажаш?!
Значыць, кухар ты благі...
Значыць, сам галодны ляжаш,
Будзе кухарам другі!
А назаўтра — зноў прыгода:
З палявання як прыйшлі —
Новы кухар, бы калода,
Не ўзнімаецца з зямлі...
— Ў чым жа справа, што з табою,
Ці таксама ўчадзеў ты?
Ён матляе галавою,
Нібы ў рот набраў вады...
— Раз вы млееце, што мухі,—
Так гаворыць Партупей,—
Сам я заўтра буду кухар,
I ніякіх тут чарцей!
Закусілі ўсухамятку,
На падлозе леглі спаць.
Партупей тае «загадкі»
Быў не ў сілах адгадаць...
Развіднела. Ўстала сонца.
Прапаршчык крычыць: — Пад'ём!
Досыць граць насамі, хлонцы,
Спаць нягожа, хлопцы, днём!
I паўцарства і царэўну
Праспіцё вы, далібог.
Вось вазьму ў руку палена —
Выпру хутка за парог!
Можа, царскую дзяўчыну
Адшукаеце, панкі,
Я ж кулеш звару з вяндлінай —
Пракаўтнеце языкі!
— Ой, мужыча, не хваліся! —
Панічы яму ў адказ.—
Лепей сам пасцеражыся,
Каб пе ўчадзеў ты якраз...
Пасмяяліся, пакпілі,
Стрэльбы, сумкі узялі
I парог пераступілі,
Неахвотна ў лес пайшлі.
Партупей адзін застаўся,
Пасядзеў ён, пакурыў...
I за справу спрытна ўзяўся —
На ўсе рукі майстар быў!
Бач, агонь ужо шугае,
Булькаціць ужо ў гаршку,
Смачны пах у нос шыбае,
Лыжку хоць бяры ў руку,
Місу тую, хлеба лусту
I гарачы еш кулеш.
Ён запраўлены па густу,
Страў няма у свеце лепш!
Пробу Партупей здымае,
Вус пакручвае ён свой.
Раптам — дзверы адчыняе
Хтось без стуку ў «церам» той...
— Добры дзень, служывы, ў хату!
Накармі мяне, браток,
Дай віна якую кварту,
Хлеба крыху на зубок,—
Кажа велікан з-пад столі,
Аж калоціцца ўвесь дом...
Не інакш, як бура ў полі,
Не інакш, ракоча гром!
Сам, як дуб, ён здаравенны,
Кулакі, што валуны.
З губ яго сцякае пена,
Бы ў самога сатаны...
Нос, што бот. Як сподкі, вочы.
Бы пячора, страшны рот.
Хочаш ты таго, не хочаш —
З пераляку кіне ў пот.
Быў хоць прапаршчык адважны,
Ды збянтэжыўся і ён...
Задрыжалі вусы ажна,
Аж прысеў ён на услон,
Бо скавала ногі млявасць
I язык адубянеў:
«Вось адгадка дзе праявы,
Вось хто кашу іх паеў!»
Ды прайшла якая хвіля,
Схамянуўся Партупей:
«Раз адразу не забілі —
Дык трымайся ты смялей!
Ці такі я недарэка,
Каб хавацца у кусты?
Накармлю перш чалавека
I дазнаюся — хто ты?..
Люты чалавек галодны.
А паесць — ураз, глядзіш,
Ён становіцца лагодны,
Хоць да болькі прыкладзі...
I віна не пашкадую,
Хай нап'ецца, што павук...
Я ж тым часам абмазгую,
Як прыбраць яго да рук!»
I, зрабіўшы жэст шырокі,
Кажа льсціва Партупей:
— Добры дзень, пан яснавокі,
Дом адчынен для гасцей!
Чым багаты — тым і рады
Падзяліцца заўсягды.
Пачастую добрым ладам,
Хопіць нам пітва, яды.
Велікан — на цвік апратку
I залазіць сам за стол:
— Дзякуй! Пе скупы ты, братка,
Гаспадар і хлебасол!
Партупей кулеш стаўляе,
Збан віна і рэжа хлеб
I насупраць сам сядае,
Каб разгледзець госця лепш.
Прышлы доўга не марудзіць,
Вось аблапіў поўны збан:
— Ну, здаровы-жывы будзем! —
Выпівае велікан.
Крэкнуў, абцірае губы,
Налягае на кулеш:
— Паднясі яшчэ мне кубак!
I чаго ты сам не п'еш?
Ці шкадуеш дрэні гэтай,
Называеш што віном?
Я адкрыю па сакрэту —
Ты сядзіш з чараўніком!