— Зоя Аліеўна, далажыце пра мяне.
— Сяргей Паўлавіч сказаў: да дванаццаці — нікога.
— Пільная справа. У мяне сядзіць прадстаўнік фірмы.
Сакратарка пэўна ведала, што аб такіх сітуацыях трэба дакладваць. Пайшла да дзвярэй.
— Далажыце, Зоя Аліеўна, што і я чакаю,— сказаў Ліхач.
— Вам жа сказалі, што вас прыняць не могуць. Ідзіце да начальніка ўпраўлення.
— Я буду сядзець да вечара. І ўсю ноч. Магу легчы вось тут перад дзвярамі. Няхай міністр пераступіць цераз свайго дырэктара. Зняць мяне з работы яму нялёгка — выбраў калектыў.
У сакратаркі расшырыліся вочы — сталі што чарнаслівы ў ранішняй расе. У гэтых сценах розныя здараліся сцэны, аднак такім тонам рэдка гаварылі, ва ўсякім разе, падначаленыя.
Але нечакана весела засмяяўся маўклівы і суровы грузін. І як падагнаў жанчыну і адначасова настроіў на... перабудову — на змяненне даўно ўсталяванага стылю: начальніку сваёй думкі не выказваць, толькі голую інфармацыю.
Міністр на міг адарваўся ад паперы, зірнуў на сакратарку і зноў схіліўся.
Зою Аліеўну даўно здзіўляла і, бадай, захапляла нечаканае спалучэнне ў адным чалавеку і сталасці, блізкай да старасці, і маладосці — не толькі ў паводзінах, псіхалогіі, але ў знешнім абліччы: маршчыністы твар з чорнымі ўкрапінамі, як у вуглякопа, і цыганская капа чорных да глянцавага бляску кучаравых валасоў, без адзінай сівой пасмачкі.
Сакратарка пачціва стаяла, чакаючы, калі міністр зверне ўвагу, і разглядвала яго не вельмі акуратна прычасаныя валасы і маршчыністае чало.
«Што ён, фарбуе іх, ці што?» — падумала соты раз.
Сяргей Паўлавіч урэшце адкінуўся на спінку крэсла, працёр кулакамі вочы, чытаў ён без акуляраў — яшчэ адна загадка прыроды. Зоя Аліеўна далажыла пра таварыша са знешнегандлёвай фірмы.
— Няхай пачакае,— перагарнуў паперы, вымераў па іх час,— мінут пятнаццаць. Дачытаю пастанову ЦК. Тут моцна запісана ў наш адрас,— уздыхнуў.— Зоя Аліеўна, сур'ёзная гэта справа — перабудова.
І ўглыбіўся ў чытанне пастановы. Праз хвіліну здзівіўся, што сакратарка не выходзіць: нешта новае.
— Там яшчэ гэты... Ліхач.
— Хто?
— Я дакладвала. Дырэктар з Беларусі.
— Я ж сказаў: да начальніка ўпраўлення.
— А ён кажа: лягу перад дзвярамі і буду ляжаць, няхай міністр пераступіць цераз мяне. І знаеце... я веру: такі ляжа.
— Вы што? Так і сказаў? — Сяргей Паўлавіч засмяяўся.— Ён што — нахабнік ці жартаўнік? Ці таго...— крутнуў пальцам каля скроні.
— З выгляду — дзелавы чалавек. Месяц назад яго выбралі дырэктарам тайным галасаваннем.
Мяккі да таго, рыхлаваты твар высокага кіраўніка пачарсцвеў, ён стоена ўздыхнуў:
— Ох, гэтыя мне дзелавыя людзі! У час дэмакратыі з імі вельмі нялёгка.
— Нялёгка,— пацвердзіла Зоя Аліеўна.
Міністр падняўся з крэсла.
— Давайце яго сюды,— і пажартаваў ёй услед: — Ад Ліхачова да Ліхача. Усё вышэй і вышэй.— Як яго імя, імя па бацьку?
Яна здзівілася, што ён нагадаў пра тое, што ўваходзіць у яе абавязак і што яна зрабіла пры першым дакладзе — падала паперку.
Спрытны імпарцёр падскочыў з крэсла, убачыўшы сакратарку, гатовы кінуцца ў кабінет. І быў ашаломлены, калі яна павярнулася да чалавека, якога ён ніколі не бачыў тут.
— Таварыш Ліхач, вы... міністр чакае...
Міністр паглыблена чытаў. Ліхач спыніўся пасярод кабінета і пачціва пачакаў. Паўза зацягвалася. Такая няўвага да наведвальніка непрыемна кранула, і Васіль Васільевіч вайсковым голасам, без гумару, далажыў пра сябе, падкрэсліўшы «новы дырэктар».
Міністр здзіўлена глянуў на яго і, як бы ўспомніўшы, хутка падняўся, выйшаў з-за стала, прыветліва паціснуў руку.
— Ведаю, ведаю,— і сам сабе паверыў, што ведае, помніць гэтага чалавека па анкеце, хоць сакратарцы ўпачатку прызнаўся: «Першы раз чую пра такога дырэктара»; зацвярджэнне Ліхача адбылося на ўзроўні ўпраўлення, а загад падпісаў намеснік.— Сядайце,— і, калі дырэктар сеў, уважліва ўгледзеўся ў яго і застаўся задаволены: малады, з разумнымі вачамі, інтэлігентны, адным словам, сучасны кіраўнік — тое, што трэба.
— Ну, і з чаго вы рашылі пачаць?
— Дзе?
— На заводзе, канечне.
— З перабудовы.
— І па-вашаму, перабудова — гэта вось такі кавалерыйскі наскок на міністра?
— А па-вашаму, перабудова — гэта лёгкае жыццё для міністраў?
Сяргей Паўлавіч засмяяўся.
— А вы вясёлы чалавек. Рабочыя любяць вас?
— На ранейшым заводзе любілі. А тут больш скаргаў, чым прызнанняў у любові.