Выбрать главу

А Фацьма, сустрэўшы дзеву, пала ніц з рыданнем шчасным,

Рукі, ногі цалавала, слёзы беглі з-пад павек.

Гаварыла: «Дзякуй богу! Змрок святлом азоран ясным,

Зло мінае вокамгненна, а дабро пануе век!»

І, Фацьму абняўшы, дзева ёй сказала пранікнёна:

«Літасць бога абудзіла ў маім сэрцы шчасны след;

Я была, як цемра ночы, ззяю месяцам сягоння,

Так у сонечным праменні ажывае ружы цвет».

Цар спраўляў вяселле пышна, сам ва ўладзе весялосці;

У падзяку за Каджэці цэлы тыдзень баль грымеў;

Шмат раздаў ён падарункаў тым, хто быў ягоным госцем,

Па манетах там хадзілі — браць ніхто іх не хацеў.

Горы шоўку і атласу ў палацы там ляжалі,

Упрыгожыў Тарыэля цар цудоўнейшай з карон,

Лал, сапфір і дыяменты пераліўна ў ёй блішчалі,

Быў яшчэ для Тарыэля залаты пастаўлен трон.

Цар паднёс красе-нявесце ў дар раскошнае адзенне,

Біруза на ім блішчала, пунсавеў чароўны лал;

Селі побач маладыя — з воч лілося зор мігценне,

Выгляд іх прывабна-юны жарам сэрцы распаляў.

Аўтандзіла і Прыдона ашчаслівіў дар багаты:

Конь быў кожнаму падоран і раскошнае сядло,

І адзенне дарагое. І сказалі два сабраты:

«Перад шчодрасцю тваёю нізка хілім мы чало!»

Тарыэль цару марскому словам дзякаваў прыгожым:

«Ты прымі падзяку нашу, о вялікі ўладар!

Быў ты шчодры ў падарунках, ласкай болей мы дарожым,

Гэта шчасце, што сустрэцца нам з табою творца даў!»

Цар сказаў: «О леў адважны! Ты ўсеўладны і магутны,

Ты сустрэчай радасць дорыш, ты разлукай гора шлеш.

Дар мізэрны мой ці варты тваіх подзвігаў славутых?

Без цябе гібець у цемры, а з табой жыць у святле».

Тарыэль Фацьме прамовіў: «Стала ты маёй сястрою,

Маю доўг перад табою. Як табе яго вярну?

Тыя скарбы, што з Каджэці я прывёз сюды з сабою,

Ты вазьмі як майго доўгу толькі частачку адну».

Галаву Фацьма схіліла і з паклонам адказала:

«О ўладар мой! Без цябе я застануся як адна?

Я вар'яткаю зраблюся, патану ў шаленства хвалі;

Быць з табою — гэта шчасце, быць пакінутай — труна!»

І, ад шчасця прасвятлеўшы, так сказалі маладыя,—

Бы крышталь блішчэлі зубы, пунсавеў на вуснах лал:

«Хоць не ў радасць без цябе нам будуць гукі струн жывыя,

Ды з табою развітацца мусім мы, суняўшы жаль.

Ты наш бацька і заступнік, наша вера й спадзяванне,

Карабель і стырнавога мы ласкава просім даць».

Цар сказаў: «Я задаволіць мушу вашае жаданне,

Што ж, плывіце, хоць, папраўдзе, адпускаць мне вас шкада».

І па царскаму загаду карабель падрыхтавалі,

Паплылі на ім па моры госці ў край далёкі свой.

Людзі білі сябе ў грудзі, валасы свае ірвалі,

І ад слёз Фацьмы ўздымаўся мора сіняга прыбой.

Паплылі па моры сінім дружбай злучаныя шчырай,

Клятве верныя заўсёды тры названыя браты.

Жарты з песнямі гучалі ў прасторах морскай шыры

І святлом крыштальным ліўся з вуснаў промень пекнаты.

Да Асмат ганца з дарогі з добрай весткаю паслалі

І ў палац Прыдонаў людзям загадалі перадаць:

«Едзе сонца госцяй знатнай, што зацьміла зор каралі,

Мы, пазнаўшы ноч і сцюжу, рады цёплы дзень вітаць!»

Доўга ехалі ўзбярэжжам, ззяла сонца з паланкіна,

Весяліліся, як дзеці, знікла гора і бяда.

Вось нарэшце і ўступілі ў край цудоўны Нурадзіна;

Песняй славы прывітала іх людская грамада.

Знаць вяльможная ўрачыста іх на лузе сустракала,

І Асмат, прагнаўшы смутак, так царэўну абняла,

Што лязо сякеры вострай нават іх не раз'яднала б,

Бо яна сяброўкай вернай засталася, як была.

І Нестан сваю сяброўку цалавала несупынна:

«Колькі гора,— гаварыла,— напаткалі мы з табой!

Бог цяпер нам дорыць ласку. Чым аддзякаваць павінна

За адданасць твайго сэрца і за шчыры клопат твой?»

Ёй Асмат сказала: «Ружу не скаваў сцюдзёны вецер,

З ласкі божай тайна стала светлай яваю цвісці.

Я цябе шчаслівай бачу — значыць, зніклі здані смерці,

Бо любоў рабыні з паняй — наймацнейшая ў жыцці».

І, схіліўшыся ў пашане, гаварылі ім вяльможы:

«Бачым вас мы з перамогай — радасць гэту бог даў нам.

Згас пякучы боль пакуты, сэрца болей не трывожыць,—

Бог параніць можа сэрца, бог яго загоіць сам!»

Да асілкаў падышоўшы, шмат разоў іх цалавалі.

Тарыэль сказаў: «За справу нашу шмат лягло ахвяр.

Вечнай славаю над імі вее плынь нябёснай далі,

Богам душы іх з'яднаны і глядзяць на нас з-за хмар.

Іх заўчасная пагібель да жалобы ўсіх нас кліча,

Хоць над імі райскім крыллем распасцерта неба сінь».

І заплакаў ён: упала шэрань слёз на снег аблічча,

Астудзіў нарцысы студзень, ахапіла ружу стынь.

Тут жа ўслед прыдворных світа, як адзін, загаласіла,

Па забітых на чужыне плач і стогн гучалі скрозь;

А пасля яму сказалі: «Ты для ўсіх жывых — свяціла,

Дык павінен несці людзям радасць, а не рэкі слёз!

Хто тваёй гароты варты? Хто з табой не дзеліць болю?

Кожны з нас за шчасце лічыць за цябе жыццё аддаць».

Тут Прыдон сказаў: «Суцешся, цар, не трэба смутку болей,

Бог пашле ўцеху, радасць, і сплыве вадой бяда!»