Выбрать главу

Аўтандзіл сардэчным словам спачуваў цару з пашанай.

І сказалі ўсе: «Даволі, хай журба пакіне нас!

Леў адбіў у цемры сонца, зло навекі пакарана,

Хай жа зменіць холад жалю буйнай радасці вясна!»

І яны, мінуўшы браму, увайшлі ў Мульгазанзары.

Зазвінелі тут кімвалы, загудзела трубаў медзь,

Загрымелі барабаны. Пазбягаліся з базару

Гандляры і гараджане на прыйшоўшых паглядзець.

Перапоўнілі натоўпы плошчу, вуліцы, завулкі,

Варта стрымлівала націск, стаўшы ў шчыльныя рады;

Над людскім імклівым морам разлягаўся гоман гулкі —

Кожны мкнуўся кінуць позірк на герояў маладых.

Вось прыйшлі. Палац Прыдонаў лашчыў вока прыгажосцю,

У залочаных папругах сталі слугі ля варот,

Дыванамі шлях услалі, і па іх ступалі госці,

Грошы жменяй раскідалі, іх падхопліваў народ.

ВЯСЕЛЛЕ ТАРЫЭЛЯ І НЕСТАН-ДАРАДЖАН У ПАЛАЦЫ НУРАДЗІН-ПРЫДОНА

Для заручаных адменны трон стаяў чырвона-белы,

Дзе пунсова-жоўтай стужкай самацветаў бляск ірдзеў.

Аўтандзілу ж чорна-жоўты побач з тронам Тарыэля

Быў пастаўлен. Ад здзіўлення люд прыдворны загудзеў.

Спевакі прыйшлі, і з вуснаў палілася гукаў слодыч,

І адорваў ва вяселлі пышным шоўкам цар гасцей,

І раскошны баль наладзіў, шчасця зычыў ён і згоды,

Ад нявесцінай усмешкі ўсім рабілася святлей.

Дар паднёс шчаслівай пары цар уласнымі рукамі:

Дзевяць перлаў, кожны з яйка, са скарбніц сваіх дастаў,

І ў дадатак, нібы сонца, самацвет — чароўны камень,

Ён свяціўся так, што ноччу маляваць бы мог мастак.

Падарыў яшчэ той пары ён багатыя каралі,

Іх рубінавыя грані пунсавелі, як пажар;

Залаты паднос, што слугі ледзь ад важкасці трымалі,

Аўтандзілу ў знак пашаны цар паднёс як пышны дар.

На падносе тым блішчастым груда жэмчугу ўзнялася,

Цар аддаў яго герою разам з ласкай цёплых слоў.

Быў палац увесь у шоўку, ў хвалях мяккага атласу.

Тарыэль за ўсіх аддзячыў красамоўнейшай з прамоў.

Восем дзён вяселле гэта на хвіліну не сціхала,

Дар падносілі за дарам госцям юным, дарагім,

І ліліся мілагучна гукі арфаў і кімвалаў,—

Так з'яднаўся з дзевай віцязь, дзева — з віцязем сваім.

Тарыэль сказаў аднойчы так з пашанаю Прыдону:

«Сэрцам братнім і адданым ты прагнаў маю тугу.

Ідучы на смерць, вярнуў ты да жыцця мяне з прадоння;

Чым, якім учынкам добрым адплаціць табе змагу?

Аўтандзілавы ахвяры аказалі мне паслугу,

За праяву дружбы гэткай я аддаць усё гатоў.

Ты дазнайся асцярожна, як нам выратаваць друга,

Што, маю бяду згасіўшы, сам гарыць бядою той.

Ты скажы яму, як брату: «Як цябе бяды пазбавіць?

Міласэрны бог паможа сваёй ласкаю табе.

Калі ж я цябе забуду, хай мой лёс мяне зняславіць,

Хай бадзягаю прытулку не знайду нідзе сабе.

Чым карысны быць магу я, ты скажы мне, дружа мілы,

Калі трэба, да арабаў ехаць я з табой гатоў.

Мы сваё здабудзем пэўна ці то ласкай, ці то сілай,—

Не жаню цябе, дык сам я нежанатым стану зноў».

Аўтандзіл, пачуўшы гэта, ўвесь усмешкай засвяціўся

І з удзячнасцю сардэчнай так Прыдону адказаў:

«Мне не трэба дапамога, друг дарэмна клапаціўся,—

Кадж пракляты маёй любай свет няволяй не звязаў.

З ласкі божае жывая, трон займае свой царыца,

Ад людзей пашану мае і не ведае абраз,

Ні вядзьмар ёй не пагроза, ні каджэцкая цямніца.

Дык нашто мне дапамога, другі мілыя, ад вас?

Атрымаць павінен кожны, што каму наканавана

Воляй божаю. Палёгкі сам чакаю я ў цішы.

Ён падорыць сваю літасць — зноў жывы пад сонцам стану,

А датуль — дарэмна буду марнаваць агонь душы.

Вось адказ мой Тарыэлю, я даю яго ад сэрца:

«Цар, падзяк тваіх высокіх я не варты аніяк.

Я адданы твой паплечнік з нараджэння і да смерці,

Ты ўладар мой, загадаеш — прахам лягу ў ногі я!

Ты сказаў: «Табе жадаю я з каханаю сустрэчы».

Чулы голас сэрца друга ў гэтых словах я спаткаў!

Толькі меч там не патрэбен, красамоўства недарэчы,

Дзе кіруе нашым лёсам найвышэйшага рука!

Аднаго табе жадаю, каб вярнуўся на радзіму,

Каб у Індыі на троне зноў ты стаў уладаром,

Каб зіхцеў з табою поплеч бляск праменных воч адзінай,

Каб злачынцаў-супастатаў ты знішчаў, як грозны гром.

І калі я здзейсніў мэту, што душою заўладала,

У Аравію вярнуся сонца-любую спаткаць.

Хай яна патушыць ласкай жар сардэчнага запалу...

Вось і ўсе мае жаданні — не хачу аб іншым дбаць».

Словы гэтыя пачуўшы, Тарыэль сказаў Прыдону:

«Так зрабіць мяне не змусяць нават чары ведзьмака!

Ён мяне вярнуў да шчасця, вырваў з кіпцяў чорных скону,

Дык гатоў на ўсё для друга — вось у тым мая рука!

Перадай яму, будзь ласкаў, словы — сведчанне сумлення:

«Слуг, адданых Растэвану, я калісьці пакараў,

Дык хачу з табой паехаць, каб дабіцца прабачэння;

Супакоены душою, я паеду ў родны край».

Перадай: «Не трэба спрэчак, і дарэмны ўсе размовы.

Заўтра рушу ў край далёкі — Аравійскую зямлю.

Цар забудзецца пра крыўду, прыме дружбы шчырай слова —

Я прасіць яго з'яўлюся, каб на твой згадзіўся шлюб».