Васіль быў спакойны, такі спакойны, якім мог быць, трымаючы ў кішэні па меншай меры дзве пяцёркі. Адказваў роўна, дзелавіта і бачыў, што яго адказ падабаецца экзаменатару. Урэшце, можа яму здалося, што падабаецца. Былі два дадатковыя пытанні — Васіль і на іх адказаў. Экзаменатар падсунуў да сябе ведамасць, узяў Васілёў экзаменацыйны ліст, зірнуў у яго, насупіўся: «А чаму тут у Вас?» Ён не сказаў, што «тут», але Васіль яго зразумеў. Адказаў: «Не так рашыў задачу» і адчуў сябе цецеруком, пад чорным дулам. Ведаў, што для паляўнічага наступіў самы ёмкі момант, каб націснуць на курок: раней было блізка, пазней — можа быць далёка.
— Значыць, не так рашылі... Ага, добра... Тады сфармуліруйце мне яшчэ... м-м-м... тэарэму Безу.
Цяпер яны пазіралі адзін аднаму ў вочы. Вочы ў экзаменатара былі нейкія рознакаліберныя: адно чыста блакітнае, другое — з карычневай кропкай ля зрэнкі. Кропка быццам плавала ля зрэнкі, зацяняла яе. «Абы-што лезе ў галаву»,— мільганула думка, а ўголас Васіль сказаў:
— Тэарэму Безу мы не праходзілі.— Ён ведаў, што некалі і недзе жыў такі матэматык і што яго тэарэма ёсць у канцы падручніка, але яны не праходзілі яе...
— Дарэмна вы не праходзілі. Доказ тэарэмы ведаць не абавязкова, па праграме не абавязкова, а фармуліровачку трэба было б... Ды і доказ таксама...— Экзаменатар узяў ручку, нешта напісаў на Васілёвым лістку, працягнуў яго Васілю.
Васіль узяў ліст, падышоў да дзвярэй, потым павярнуўся:
— Скажыце, калі будзе Ваша ласка...
Экзаменатар жвава павярнуўся да яго.
— А... што Вы паставілі ёй? — Васіль матануў галавой за дзверы.
— Каму — ёй? — не хацеў разумець экзаменатар.
— Ну, гэтай, што адказвала перада мной.— Васіль уважліва глядзеў на экзаменатара, яму цікава было глядзець на яго.
Экзаменатару стала мулка на крэсле;
— Што зарабіла, тое і паставіў.
Ага, што зарабіла,— успомніў ён. Цяпер ужо націск быў на слова «зарабіла», і недвухсэнсоўны намёк быў на гэтым слове. Васілю стала смешна:
— А зарабіла кусок сала...
— Якое сала? Не разумею...— Экзаменатар і праўда не разумеў, пры чым тут сала.
Васіль растлумачыў:
— Ёсць такая песенька, забаўлянка, ёю дзяцей забаўляюць. Каб не плакалі. «Ласачка, ласачка, дзе была, у бабкі, што рабіла, кросны ткала, што зарабіла, кусок сала, а дзе сала, кошка ўкрала».
— А-а-а, дык гэта забаўлянка! — засмяяўся і экзаменатар.— Усё можа быць, усё можа быць,— і павярнуўся назад, да стала.
Васіль выйшаў на калідор, адтуль — на двор, адтуль — на вуліцу. Стаў, няўцямна пазіраючы на людзей, што цяклі па вуліцы, абміналі яго, і не заўважаў іх.
— Часці праціўніка, панёсшы цяжкія страты, адкаціліся на зыходныя рубяжы...— словы гэтыя данесліся аднекуль здалёк, нехта гаварыў грубым вясёлым голасам, на ўсю вуліцу, але што Васілю да іх... У яго ёсць пра што думаць. На душы было так пагана, як яшчэ ніколі не было.
Васіль стаяў пасярод тратуара. За спіной была металічная агарожа, за ёй — зеляніна двара, праз якую прасвечваўся будынак. Будынак інстытута.
— Часці праціўніка, панёсшы цяжкія страты...— голас пачуўся над самым вухам, і Васіль павярнуў галаву. Гэта быў Валера Каждан, во чорт, гэта ж трэба...— Прывітанне вяскоўцам, якія наіўнымі лбамі стараюцца прабіць дзверы ў камяніцы навукі! — Валера смяяўся, ціскаючы Васіля ў абдымках. I Васіль узрадаваўся яму так, як, мусіць, не радаваўся нікому. Валера быў свой хлопец, яму нічога не трэба было тлумачыць.
— Зрэзаўся? — ужо сур’ёзна і са спачуваннем спытаў ён.
— Угадаў,— адказаў Васіль, з непрыемнасцю адчуўшы, як дрыжыць голас. Адвярнуўся.
— Тады шуруем да мяне,— яны ўжо ішлі па праспекце, віляючы ў людскім мурашніку.— Гэта проста шчасце, што мы з табой сустрэліся. Па-першае, я на канікулах і ў Мінску не павінен быць. Я ў будаўнічым атрадзе, а гэта кіламетраў за дзвесце адсюль. Будуем кароўнік саўгасу. Спецбрыгада... А па-другое, нават калі б я быў у Мінску, дык і тады шанцы на нашу сустрэчу можна лічыць нулявымі... I ўсё ж мы сустрэліся. Мяне хлопцы прыслалі, каб я атрымаў грошы, гэтая штука патрэбна ўсюды, і трэба ж было, каб ты выйшаў на вуліцу якраз тады, калі я сабраўся ісці адсюль. Прызнайся: ты стаў тут спецыяльна, каб я цябе ўбачыў?