Deubler (dojbler) Konrad, germano, telefonteknikisto ĉe la poŝto.. Nask. 30 okt. 1885 en Rosenheim. Politike kaj sindikate agas en la laborista movado. E-isto de 1911. Organizis post la milito la laboristan E movadon en Bavarujo. Kunfondinto de SAT. Red. de Arbeiter E-isten 1927–29. Post la skizmo en LEA li aniĝis al Socialista E Asocio, kie li estras grupon kaj regionon. Verkis lernolibron, (1927) kaj multajn artikolojn pri E en socialistaj gazetoj.
Deutsche Esperanto Buchhandlung estas fondita en 1908 kaj funkcias de tiu tempo en Leipzig, vendante E-librojn.
Deutsche Esperanto Centrale v. Friedrich Ellersiek G.m. b. H.
Dévay (devai) Leó, hungaro, hospitalkuratoro. En 1927 aperis de li la unua parto de detala H-E Vortaro.
Devjatnin Vasilij Nikolajeviĉ, ruso. Nask. en 1862 kaj pasigis siajn infanjarojn en la sovaĝa Orlova regiono. Fariĝis instruisto de la latina kaj rusa literaturoj en Kiew, poste en Vilna. Antaŭe li estis Volapükisto. En 1891 li ekkonis E-n. Post unu monata studado li jam tradukis la poemon de Lermontov: Anĝelo, presita en jul. n-ro de La E-isto. De nun li fariĝis korespondanto, poste amiko de Z. partoprenis la 1-an UK kaj iĝis LK. Ĉe la UK 1911 gajnis la unuan premion de lit. konkurso. El Antwerpen, laŭ la invito de Sebert, li iris Parizon, kie dum unu jaro vigle laboris por E; poste piediris (kun la turka E-isto Roman) dum 42 tagoj al la Krakova UK. Post ia kongreso laboris en München por la entrepreno Parkurbo Esperanto (v.), post kies fiasko li vojaĝis al Leipzig por labori en la E-a Instituto. Fine de jul. 1914 li ekveturis al Paris por la UK, sed nokte la vagonaro estis haltigata, ĉiuj al-Parizaj vojaĝantoj estis arestataj kaj per longaj flankvojoj oni resendis ilin al Leipzig. D. fariĝis militkaptito en urbeto Traunstein apud Leipzig ĝis 1918. Post la unua jaro D. povis daŭrigi sian E-istan agadon, donis E-lecionojn al germanaj suboficiroj, ricevis eĉ salajron. En 1918–22 li laboris en Leningrad, gvidis kursojn, estris societon ktp.; de tiam li vivas en Kiew. La literatura agado de D. estis ampleksa. De li aperis en Fund. Krestomatio versaĵoj originalaj kaj tradukitaj kaj la originala rakonto Arturo. Tradukis la poemon de Lermontov: Demono (1894, 57 p., la 73-a libro E-a); verkojn de Puŝkin: Boris Godunov, 1894–95; Poltava, 1906; Ruslano kaj Ludmila; kaj multajn aliajn poemojn rusajn kaj alilingvajn. Verkis la komedietojn originalajn: Edziĝo; Nefinita dramo; La instruita mimikisto; verkis la rakonton en versoj Nevola mortiginto, 1896; kaj Unuaj E-Satiroj, 1919. Kolekto de liaj lit. verkoj aperis en kvar volumoj de Plena Verkaro (1906–11, 584 p.). Aliaj verkoj: Prop. piedvojaĝo al la oka, 1913 (94 p.); Elementa E-a Sintakso, 1924; E-a Afiksaro, 1914; lernolibroj por rusoj. Kunlaboris al La E-isto, Ondo de E, ktp.
(Mallongigita laŭ la artikolo de D.V. Ĉeĥoviĉ, LM, 1931, p: 118.)
Devoj de la Homo. Penso kaj agado. Dio kaj Popolo. De G. Mazzini, el la itala trad. M. Arabeno. 1922, 164 p. Eldonita en 10 000 ekzempleroj per publika monkolektado kaj senpage dissendata. (Okaze de la kvindeka datreveno post morto de la fama batalanto por la libereco.)
Dia Regno. Organo de KELI, fond. en 1908; formato 28×22 cm. Red. Pau1 Hübner.
Diablidoj. Rakonto por la klasbatala junularo. Originale verkita de Barthelmess. 1928, 48 p. Aventuroj de la «ruĝaj pioniroj» dum ekskursoj. Facila stilo.
Diakonov P., ruso, d-ro, prof. de ĥirurgio ĉe la Moskva Univ. Nask. en 1855, mortis 21 dec. 1908. Dum junulaj jaroj malliberigita kaj ekzilita. En sia gazeto «Ĥirurgio» li faris resumojn en E. 26 sept. 1908 okazigis kunvenon de Moskvaj kuracistoj dediĉita al la prop. kaj praktika aplikado de E inter la kuracistoj.
Dibuk. Inter du mondoj. Teatraĵo de S. Anski, el la juda trad. Lejzerowicz. 1927, 96 p. «Hebreaj moroj, tradicioj, kredoj kaj eĉ superstiĉoj. La traduko estas tre bona». (G.S., E’ 1927, p: 162.)
Dickinson (dikinsn) George, skoto, ekspoŝtoficisto. Nask. 10 junio 1865 en Haddington. E-istiĝis en 1910. 14 jarojn prez. kaj nun hon. rez. de grupo Leith.
Dietl (ditl) Wilhelm Ernst, aŭstro-germano, d-ro, ĉefstaba kuracisto en pensio. Nask. 23 dec. 1852 en Bosing ĉe Pressburg (tiam en Hungarujo). En 1887 ellernis Volapükon kaj estis sekr. de V. Asocio en Wien. E-isto de 1908. Estis prez. de EG en Graz kaj en 1926 prez. de Aŭ. E Kongreso.
Dietterle (diterle) Johannes, germano, d-ro fil., prof., supera studkonsilisto en studejo por fraŭlinoj. Nask. 7 aŭg. 1866 en Chemnitz. Estis direktoro de la Saksa E Instituto. Fondis la E Instituton por la G Respubliko kaj estis ties direktoro LK, estis vicprez. de la Akademio; komitatano de UEA; prez. de la UK en Nürnberg, 1923; prez. de la Interfoira Komisiono; gvidanto de la kunlaborado kun IALA; kunlaboranto de la firmo Hirt; gvidis E kursojn ĉe la radio-sendstacio en Leipzig ktp. Organizis tutmondan statistskon pri la E-istoj en 1928. Kunlaboranto de diversaj gazetoj. Verkoj. Goldschmidt-Thora: Bildotabuloj por la instruado de E, 1921; La Vendreda Klubo, 1921; Originala Verkaro de Z, 1929 (unu el la plej gravaj verkoj pri E-ismo); kelkaj prop. kaj gram. verkoj.
Diez Felikso, hispano, instr., prof. ĉe komerca universitato. Nask. 29 ju1. 1889 en Villaviudas. Publikigis hispane diversajn lernolibrojn kaj multajn verkojn trad. el germana, rusa, franca kaj angla lingvoj. E-isto de 1906, L.K. de 1921. Instruis E-n en publikaj lernejoj, gvidis ĉiutagan E-an fakon en hispana ĵurnalo kaj «praktikan metodon» de E. Kunlaboris je L.M. kaj aliaj revuoj.
Disertacioj (por akiri doktoran gradon). Ili povas esti trispecaj: a, disertacio kun resumo de l’ enhavo en E ĉe la fino de la kajero; b, la temo mem estas pri E, ekz. la lingvo kiel objekto de l’ studo, ĝia utilo, socia signifo; c, la detaloj de la studobjekto estas ricevitaj per enketo dank’ al E, per delegitoj de UEA, ktp. En UEA-Jarlibro 1930, p: 40, estas troveblaj aŭtoroj kaj titoloj de 6 tiaj disertacioj.
Diservoj. Katolikaj. La unua kat. diservo en E okazis dum la unua UK en 1905 en Boulogne sur Mer, en la preĝejo de S. Nikolao, al kiu estis invititaj ĉiuj kongresanoj, ankaŭ Z ĝin ĉeestis. Sed la episkopo de B. s. M. ankoraŭ ne permesis prediki E-lingve. Dum la 2-a UK en Genčve, pastro Peltier ricevis de Papo Pio X-a la aprobon al sia laboro, kaj dum la kat. diservo li la unuan fojon predikis E-lingve. Depost tiam ĉe ĉiu UK la katolikoj okazigis regule siajn diservojn, dum kiuj predikis en E diversnaciaj pastroj. En 1907 Richardson, belga, Frohns, germana; 1908 Kanoniko Pichot el Monaco; 1909 Bazilio kaj Sacher, hisp. Post la kongreso en Barcelona, 15 sept. 1909 Pro Marko Lliro en Montserrat. Hisp. predikis tre elokvente, post kio Pro Richardson per solena beno inaŭguris la standardon de IKUE. En 1911 Richardson kaj Parker, angla; 1912 J. Szurek, pola, 1913 J. Lajos, hung. Certe tre grava kat. diservo okazis 26 aŭg. 1913 en Bern, kiu estis funebra diservo pro la subita morto de Richardson, prez. de IKUE. Ankaŭ ĉi tiun diservon ĉeestis Z kun sia familio. En 1925 predikis Pro Carolfi, itala, 1927 Pro Cseh hung., 1928 Font Giralt, hisp., 1929 Pro Holik, hung., 1930 Pro Gaffey, Irlando, 1931 d-ro Kukulko, pola, 1932 d-ro Christanell, Aŭstrujo, 1933 la ĉina franciskana monaĥo J.B. Kao.
Depost 1910 la kat. E-istoj dum siaj int. kongresoj ĉiam okazigis diservojn. Predikis i.a.: 1910 Richardson, 1911 Richardson kaj Parker, 1912 Parker kaj Bianchini, itala, 1913 Bianchini kaj Carolfi, 1920 (Hago) Pro Lutkie kaj Poell, ned. 1922 Meŝtan, Aŭstrujo, 1923 Mons. Giesswein, hung., 1924 Carolfi, 1926 Ramboux, franca kaj Carolfi 1927 Font Giralt kaj Carolfi, 1928 F. Giralt kaj Verschure, ned, 1929 prof. Schmalbaug, Aŭstr., Poell, Ramboux, kaj F. Giralt, 1930 Ramboux kaj Kiglits (Ákos., hung).