Du mil Novaj Vortoj, ĉerpitaj el la verkaro de d-ro L. Zamenhof, netroveblaj en la Universala Vortaro (v.) kun tradukoj en franca, angla, germana, hispana, itala, rusa kaj pola Iingvoj. Kun referencoj montrantaj la lokon, kie ĉiu vorto troviĝas. Kompilis Boulet. 1908, XV kaj 72 p «Oni ne povas konsideri kiel oficiala, kiel »deviga« ĉiun vorton de d-ro Z, kaj nia majstro mem protestis kontraŭ tiu teorio.» (Th. C., L.I. 1908, p: 482)
Duobla akuzativo. Du rektaj komplementoj apud la sama verbo, ekz: «oni min sciigis gravan famon» Ĝi estas gramatika eraro. KALOCSAY.
Duoblaj literoj. Z en la Fundamenta Vortaro ne faris vortojn kun DL-oj samaj; anstataŭ kollego, intelligenta li prenis kolego, inteligenta. Sed ĉi tiu utilisma principo nenie estas deklarita kiel regulo kaj ankaŭ Z mem uzis poste DL-ojn en vortoj, kiuj transskribite unulitere estus samformaj kun vortoj jam ekzistantaj en la lingvo (brutto, netto, mokko, bullo, finno, villo).
Pri ĉi tiu demando okazis diskuto ankaŭ en la L.K. (Oficiala Gazeto, dec 1911), kie Esselin protestis kontraŭ la vortoj villo, regatto, bullo, enkondukitaj en la Marista Terminaro. LK-anoj Nylén, Ellis, Villanueva, Boirac, Mybs, Inglada, Cart samopiniis kun Esselin, sed ne povis proponi taŭgajn vortojn. Kontraŭe Christaller, Evstifejeff, Ĉefeĉ, Wackrill kaj Grabowski voĉdonis por la DL. Evstifejeff opiniis: la DL-oj saĝe evititaj en la komuna vortaro, ĝuste pro tio povas servi kiel distingiloj de int. homonimoj. Villo, villa, villano estas pli oportunaj, ol vilao, vilaa, vilaano. Wackrill same opiniis. Grabowski akcentis, ke pli bone estas sekvi la ekzemplon de Z, kiu en siaj vortaroj ne kripligis ĉi tiujn int. vortojn per la senmotiva elimino de la DL. — KALOCSAY.
Dupuis (dŭpŭi) Marcel, franco, inĝeniero de fervojoj. Nask. 25 febr. 1880 en Paris. Propagandas ĉefe sur la kampo de fervojoj kaj turismo per artikoloj, paroladoj, organizo de karavanoj, ktp. Vicprez de la Pariza grupo. Gen. sekr. de ISAE.
Dürer, Albrecht. Lia vivo kaj elekto el liaj verkoj. Verkis F. Nüchter, trad. el la germana de kelkaj. 1911, 95 p. kaj 54 tabuloj kaj bildol. Formato 33×26. Luksa, serioza eldonaĵo pri la fama mezepoka pentristo. Modela teksto. — Alia verko pri D. verkita de Koch, 1923 (?), 48 p. Dudekok bildoj pri liaj verkoj kun biografio kaj klarigo.
Durieux (dŭrjö) Firmin, franco, instruisto, lernejestro. Nask 21 jan. 1857 en Bruille (apud Lille). Interisiĝis ankaŭ pri pedagogio, stenografio, interhelpado. E-isto de 1898. Per senĉesa klopodo li sukcesis konvinki sian inspektoron kaj organizi instruadon de E ĉe unuagradaj lernejoj, kun ekzameno kaj diplomo. Tiu provo, kiu daŭris ses jarojn, ĝis la mondmilito, kaj tre bone sukcesis (vidu Gautherot, «La question de la langue int.») kredeble la plej grava iam farita, restas kiel valora pruvo de la profito, kiun povas alporti la enkonduko de E en la lernejojn. En 1907, D. fondis kun kolegoj la int. Asocion de Instruistoj kaj ĝian organon, la Int Pedagogian Revuon, kaj estis ilia sekr. Multaj artikoloj en E-istaj gazetoj.
Durrant Ernest Donald, anglo, asekuristo. Nask. 24 jul. 1907 en Woodbridge. Okupas sin aparte pri nacigazeta propagando. Pro liaj klopodoj la angla Unio por la Ligo de Nacioj nun instigas la Ligon rekonsideri la helplingvan demandon. Artikoloj en HDE.
Duval (düval) Maurice, franco, oficisto ĉe borsagento. Nask. 8 febr. 1904 en Paris. Propagandas precipe en la skoltaj kaj lernejaj medioj. Direktas la E-an fakon en la franca revuo por lernejoj «Les Heures Nouvelles». Gvidas plurajn kursojn en gravaj lernejoj, kaj la perkorespondajn kursojn de l’ «École Universelle.»
Duviard (düvjar) Ferdinand, franco, licea prof. Nask. 11 jun. 1889. Verkisto, romanisto. E-isto de 1905, skribis en multaj gazetoj: okupis sin pri junularo; kun Pichon fondis «Franca Federacio de junaj E-istoj» kaj redaktis: Juneco, 1909–10. Estis L. K, tuj post la milito eksiĝis.
Duyos Sedö (dujos) Rafael, hispano, infanteria kolonelo. Nask. 27 apr. 1879, mortis antaŭnelonge. Malnova E-isto, gvidis kursojn, verkis bonan gramatikon. Aŭtoro de Prozo kaj Verso (kun Inglada.)
Dzika 9. en Warszawa. 21 jarojn (1895–1916) loĝis tie Z kaj ĝi estis pilgrim-revo de ĉiuj E-istoj. Nuntempe la strato portas la nomon: «Ulica Dr. Ludwika Zamenhofa». En tiu domo Z havis du loĝejojn. Sur la dua etaĝo estis lia privata loĝejo kaj sur la unua (identa) estis lia laborejo, kliniko. De ambaŭ loĝejoj la fenestroj eliras al la strato Pawia (la domo staras angule de Pawia). En la angulo de l’ fronto ĉe Pawia flanko, apud la strata tabuleto, estas videbla bela marmora tabulo (100×70 cm.) kun kvinpintaj steloj kaj surskribo (pollingve): «En tiu domo loĝis d-ro Ludwik Zamenhof, nask. 1859, mortis 1917, kreinto de la int. lingvo Esperanto.»(E-lingve): Internacia Esperanta Postkongreso. Varsovio 9. VIII. 1931. Nuntempe la privata loĝejo — ekde 1916 — estas translokigita al str. Krolewska 41, sed la kliniko funkcias ankoraŭ ĝis nun. Dum longa tempo la klinika loĝejo servis kiel kunvenejo kaj adreso de l’ Varsovia ES Konkordo.
E. WIESENFELD.
E
EANA: E-a Asosio de Norda Ameriko, v. Usono.
Eberler Otto, germano, advokato. Nask. 9 marto 1891 en Altusried. Komponisto de moderna dancmuziko. Propagandisto en G kaj eksterlando.
EBI: E-a Biblioteko Int. (v)
Eblogo: E-Blindulligo de Germanujo, v. Blinduloj kaj Germanujo.
Ebner Adolf, germano, d-ro med., kuracisto por kirurgio kaj ginekologio. Nask. 17 jan. 1875 en Königsberg. Fariĝis E-isto en 1897 per okaza legado de verketo de Trompeter pri E. Fondis grupon en K.
Edelmann-Banendregt (A.H. de Ruyter) estas en Amsterdam librejo, instalinta E-fakon, ĉiam plivastiĝantan.
Edinburgh. Ĉefurbo de Skotlando, 428 000 loĝantoj. -18-a UK 1–7 aŭg. 1926, 960 kongresanoj el 36 landoj; solena dediĉado de la E-a Biblio en katedralo. altnivelaj koncertoj.
Edmonds A.J., anglo, anglikana pastro. Mortis 71-jara 19 jun. 1914 en Great Gransden. Pioniro en Britujo. Trad. Hiawatha de Longfellow, multon el Homeros, k.a., kaj partoprenis la tradukon de la Nova Testamento.
Ege Christian Ringstrup, dano, policestro en Hobro Nask. 16 apr. 1886. Membro de la ĉefestraro de la dana pacfederacio. Vigle laboris por int. infaninterŝango, partoprenis en packongresoj en London, Genčve kaj Budapest, en kiuj li konvinkiĝis pri int. helplingvo. Fondis en 1932 klubojn en Hobro kaj Andrup, gvidante multajn kursojn. Vigle kaj tre efike laboras por E en ĉiuj pacifistaj grupoj.
Egiptujo. La unuaj pioniroj estis: A. Piotet en Ismailia, Robert Laussae kaj Rene Japiot en Alexandria en 1901. La lasta en 1903 presis artikolojn en «La Correspondance Egyptienne illustrée.» En 1908 Fadie en Chartum gvidis E kursojn. En 1922 aperis prop. gazeto Egipta E-isto. Laŭ la Dietterle-statistiko en 1928 E-istoj estis en 6 urboj. Pri la progresado en la lastaj jaroj informas nin la ICK-raportoj. «La movado pli kaj pli atingas palpeblan formon, kiel i.a. pruvas la regule aperanta) prop. artikoloj en la enlanda gazetaro, precipe araba» (1929). «La grupo de Port Said, konsilita de C.M. Cather, faris bonegan laboron. Pli kaj pli montriĝas la fruktoj dekoresponda kurso en araba lingvo». (1930). «Valoran instigon ricevis la laboro per la vizito de Scherer kaj kelkaj paroladoj. La apero de araba lernolibro de Amin-El-Mofti en Aleksandrio faciligis la instruadon.» (1932). «La ekzisto de araba lernolibro, de arabaj ŝlosiloj kaj flugfolioj faciligis senteble la laboron. Specialan meriton pro sia senlaca laboro akiris Tadros Migalli en Fayoum, kiu fariĝis la efektiva gvidanto nuntempa. Ĉiama helpemo de Nassif Marus. Lastatempe la grupo de Kairo tre vigliĝis dank’ al la kunlaboro de L.N. Newell, kiu organizis kurson laŭ Cseh-metodo.» (1933). UEA-del. en 1933 en Alexandria, (ankaŭ EG), Fayoum, Ismailia kaj Kafr Ghannam.