— Не! Я справу гэту не кіну так, я пайду к табе на працу, к дырэктару. Хай разбяруцца. Ты — амаральны тып! Як я гэта зразу не разгледзела? Дурная баба!
— Чалавек усё жыццё памыляецца, і толькі гэта прымушае яго шукаць ісціну, а ісціна адкрываецца толькі перад смерцю. Можа, і я памыляюся.
— Ты не круці хвастом. Я дала табе волю, я старалася ўсё зразумець. А цяпер я не хачу цябе слухаць! Так... — у яе надзіва хутка параўнеў голас. — Або заяву на развод — і тады ты можаш прыходзіць да нас... дачкі. Проці закона не папрэш. Або вымятайся — і ні кроку сюды.
Я дасюль не магу зразумець, што мяне падбіла выбраць другі варыянт. Можа, няўпэўненасць у тым, што намысліў? А можа, наадварот — упэўненасць! Я быў сляпы і бязглузды, як кацяня. Са мною ніколі такога яшчэ не было, каб я кідаўся безразважна ў нейкую крайнасць. Няўжо так хутка сасмыкваюцца на нішто ў чалавека нервы?
Праз два дні, сказаўшы на працы, што, можа, буду звальняцца, я зноў паехаў у Зялёнае. Можна ўявіць, якою доўгаю, быццам у ад, неймаверна пакутліваю здалася мне дарога...
— Ты зноў? О, божа!.. — прастагнала Зіна, адчыніўшы мне дзверы, і апусціла сашчэпленыя ў пальцах рукі. У хаце была і маці — Галіна Сямёнаўна: сядзела пры акне і правярала сшыткі. Здаецца, з твару яна не змянілася, а калі змянілася, то на лепшае — як бы пагладчэлі, расправіліся шчокі; нешта новае, насцярога, ці што, была ў мяккіх, шэрых вачах.
Сутнасць маёй блытанай гаворкі Зіна ўлавіла па першых сказах, вочы яе сталі адчужацца, і яна заматала галавою.
— Ты што, не кахаеш мяне? — я ўжо вымушаны быў пайсці на абразлівую адкрытасць.
Зіна задумалася.
— А чаму мы не пажаніліся? — пытаннем на пытанне адказала яна.
— Па маладосці ўсё бывае. Галава ходзіць кругам, а сэрца рвецца ўдалеч. Вось і разлучыліся.
— У цябе сям’я, Коля. Ты што? Прачніся...
— Бывае, што і не адну сям’ю чалавек заводзіць,— сказала Галіна Сямёнаўна, якая дасюль маўчала, і мне здалося, што яна падтрымлівае мяне, а не дачку.
— Не і не! — Зіна заўсягды была да тупасці ўпартая, але надзіва спакойная, у роўным настроі. — Нам нечага з табою папраўляць, Коля... Мы нічога не разбуралі...
«Што цяпер рабіць? — думаў я, ушчэнт разгублены. — Няўжо ў яе душы нічога не засталося ад нашых сустрэч?»
— І няпраўду кажаш. Я пастаянна думаю пра цябе. А хіба можа так быць, калі між намі пустата? Можа, мы, маладыя-дурныя, нешта не разгледзелі ці нешта нас стрымала. Не анёлы ж мы. Галоўнае — не зацінацца, а выпраўляць памылкі.
— У цябе дачка, Коля...
«Усё!.. Яна не саступіць. І чаму я не падумаў пра гэту яе ўпартасць? Што ўсё-ткі яе стрымлівае: ці боязь да смерці іграць незайздросную ролю разлучніцы, ці чаканне таго, свайго Адзінага?»
Я выйшаў з хаты, бы з туману, і позірк мой зразу чамусьці ўпаў на грэцкі арэх. На маленечкіх чорных, бы вугаліны, арэхах слупкамі стаяў снег. Я доўга глядзеў на арэхі і на снег: вузельчыкі арэхаў былі зморшчаныя, неразвітыя, і ў душы ў мяне прачнуўся і зноў зашчымеў з новай сілаю даўні боль. Мне так хацелася шчырасці, спагады, чысціні...
Па сцежцы да раз’езду мяне праводзіў Босы: ішоў адзаду, пята ў пяту. Я пачуў далёкі свісток дызеля і спыніўся: «А куды мне ехаць?» Хутар адсюль, дзе я спыніўся, быў яшчэ відаць. Да Мінска намнога-намнога далей, ды не адлегласць мяне палохала.