Дзядзька Джон сказаў:
— Калі б яна не памерла тады…
— А ты жыві сённяшнім днём. Не развярэджвай сябе.
— Там у нас, можа, добры ўраджай будзе наступным летам, — сказаў бацька.
Маці страпянулася:
— Ш-ш… Слухайце!
На сходках пачуліся чыесці асцярожлівыя крокі, і з-за полага выступіў Эл.
— Вітанне, — сказаў ён. — А я думаў, вы даўно ўжо спіце.
— Эл, — сказала маці, — мы тут гутарым. Пасядзі з намі.
— Добра. Мне таксама трэба пагаварыць. Я хутка пайду ад вас.
— Табе нельга. Ты нам тут патрэбен. Чаму ты надумаў ісці?
— Ну, мы з Эгі Ўэйнрайт вырашылі пажаніцца, я буду працаваць у гаражы, ноймем домік і… — Ён люта глянуў на бацькоў. — Вось так, і ніхто нас не спыніць!
Усе моўчкі ўтаропіліся на яго.
— Эл, — нарэшце сказала маці, — мы радыя гэтаму. Мы вельмі радыя.
— Сапраўды?
— Ну вядома! Ты ўжо дарослы. Табе пара жаніцца. Толькі так адразу, Эл, не ідзі ад нас.
— Я ўжо абяцаў Эгі, — сказаў Эл. — Не, мы пойдзем адсюль. Мы больш не можам усё гэта цярпець.
— Пачакай да вясны, — упрошвала маці. — Толькі да вясны. Няўжо да вясны не застанешся з намі? Хто грузавік павядзе?
— Ну…
Раптам з-за брызенту высунулася галава місіс Уэйнрайт.
— Вы ўжо ведаеце? — запыталася яна.
— Так. Толькі што даведаліся.
— Ах ты, божачкі! Цяпер… цяпер каб пірог спячы… Вось каб цяпер… пірог ці што-небудзь такое…
— Я звару кавы і спяку аладак, — сказала маці. — А да іх у нас ёсць сіроп.
— Ах ты, божачкі! Вось я… ага, слухайце, я цукру прынясу. Будуць салодкія аладкі.
Маці наламала сухога голля, усунула ў печку, і яно хутка загарэлася ад гарачага вуголля, што засталося пасля гатавання вячэры. Руці і Ўінфілд выпаўзлі з-пад коўдры, як ракі-самотнікі са сваіх шкарлупін. Першыя хвіліны яны паводзілі сябе сціпла, стараючыся разведаць, даравалі ім іхнія правіннасці ці не. Пераканаўшыся, што ніхто не звяртае на іх ніякай увагі, яны асмялелі. Руці праскакала на адной назе да дзвярэй і назад, не дакранаючыся да сценкі.
Маці сыпала ў міску муку, калі Ружа Сарона паднялася па сходках у вагон. Яна выпрасталася ў дзвярах і насцярожана пайшла да маці.
— Што здарылася? — запыталася яна.
— У нас навіна! — усклікнула маці. — Зараз мы наладзім маленькі банкецік з выпадку заручын Эла і Эгі Ўэйнрайт.
Ружа Сарона застыла на месцы. Яна паволі перавяла позірк на Эла, які стаяў разгублены, усхваляваны.
Місіс Уэйнрайт крыкнула з другога канца вагона:
— Я памагаю Эгі надзець свежую сукенку. Мы зараз.
Ружа Сарона паволі павярнулася, падышла да шырокіх дзвярэй вагона і асцярожна спусцілася па сходках. Ступіўшы на зямлю, яна паволі пабрыла да рэчкі, а там пайшла сцежкай, што цягнулася па беразе. Яна ішла туды, куды незадоўга перад тым хадзіла маці, — у густы вярбняк. Вецер дзьмуў цяпер амаль без парываў, і вецце роўна шапацела. Ружа Сарона апусцілася на калені і на карачках палезла ў самы гушчар. Галінкі драпалі ёй твар, чапляліся за валасы, але яна не зважала на гэта. Яна спынілася толькі тады, калі вецце апляло яе з усіх бакоў. Ружа Сарона легла на спіну і адчула цяжар дзіцяці ў сваім улонні.
У цёмным вагоне заварушылася на сваім матрацы маці, потым адкінула коўдру і паднялася. Праз расчыненыя дзверы ў вагон слаба цадзілася шараватае святло зорак. Маці падышла да дзвярэй, спынілася ў праёме і абвяла позіркам наваколле. На ўсходзе зоркі пачалі ўжо бляднець. Слабы ветрык шастаў у густым вербалоззі, ціхі гоман вады даносіўся з рэчкі. Амаль увесь лагер спаў, толькі каля адной палаткі разгаралася невялікае вогнішча, і вакол яго стаялі людзі. Маці бачыла іх твары, асветленыя слабым яшчэ, няроўным полымем. Людзі паціралі азяблыя рукі, потым павярнуліся спінай да вогнішча і выставілі рукі назад, да цяпла. Вецер раз-пораз налятаў парывамі, у паветры адчувалася набліжэнне першых замаразкаў. Маці зябка пакурчылася і таксама пацерла рукі. Яна ціхенька вярнулася ў вагон і каля ліхтара намацала запалкі. Віскнуў шчыток. Маці запаліла кнот і, калі разгарэўся сіні агеньчык, крыху падкруціла кнот, і ў ліхтары засвяціўся жоўты круглаваты язычок агню. Маці панесла ліхтар да печкі, паставіла на пліту і, наламаўшы сухіх вярбовых галінак, усунула іх у топку. Праз момант гучна загуў у трубе агонь.
Ружа Сарона цяжка перавярнулася на бок і села на матрацы.
— Зараз я ўстану, — сказала яна.
— Паляжала б яшчэ крышачку, пакуль не сагрэецца, — параіла маці.
— Не, я ўстану.
Маці наліла з вядра вады ў кафейнік і паставіла яго на пліту, потым паставіла на агонь патэльню, шчодра змазаную салам, каб яна добра нагрэлася пад цеста для кукурузных праснакоў.