Янгу чамусьці зрабілася смешна, баяўся, каб з-за гэтага зноў не ўдыхнуць вады. Ухапіў паветра і нырнуў насустрач Судзіру, пад яго, прайшоў паўз самае дно. З балонамі Судзіру было не так паваротліва ў вадзе… Каля лесвічкі Янг імгненна пазрываў з ног ласты і ўбачыў, што на дне валяецца кінуты Бэлаю чарпак. А мо гэта быў не той? Сунуў пад дужку руку, ласты ў тую ж самую руку — туп-туп па папярэчках угору. Усплыў Судзір, пагразіў яму кулаком.
— Дзядзька Судзір! А вы будзьце там, адпраўляйце дэльфінаў з грузам, а я буду прымаць іх тут! — пракрычаў яму і ўзважыў у руках цяжкі, з жалезнае тоўстае бляхі савок.
Але Судзір не пачуў ці не захацеў пачуць, бо яшчэ раз пагразіў кулаком і жэстам загадаў кінуць яму савок. Янг размахнуўся — плясь! Наце, бярыце… І пайшоў да Тота.
«Калоціцца ад злосці… А чаго калаціцца? Удвух у два разы хутчэй выдрасіравалі б».
Сабачка млеў у асалодзе, ляжаў, выпрастаўшы ўбок усе чатыры нагі, патузваў спрасонку вухам, адганяў муху-назолу.
А Раджа яшчэ няма… Не папытаў, колькі часу займае кожная падводная прагулка. Схадзіць хіба на мыс Кіпцюра? Там падводнікі заходзяць у ваду, там пачатак маршрута. Патузаў за вуха Тота — «Пайшлі…»
«Эх, Абдула! Мала дзён прайшло, а я ўжо засумаваў без цябе… О, каб і ты быў тут! І Радж ужо са мною, і дэльфіны, і Тота, а ніхто цябе не заменіць. Ні з кім так не пагаворыш… Дзе ты цяпер, Абдула?»
Злева, дзе замест агароджы былі тыльныя сцены прыстанскіх пакгаузаў і складаў, разрасліся кусты, зараснікі плюшчу і ліян забіраліся на сцены і стрэхі. І вось, калі Янг усклікнуў у думках — «Дзе ты цяпер, Абдула?», на адным пляската-нахіленым даху з зеляніны высунулася даўно не стрыжаная галава хлапчука на доўгай шыі, паказаліся голыя плечы. Янг яшчэ не пазнаваў яго, а хлапчук ужо свіснуў па-разбойніцку, угору ўзляцелі, як крылы, дзве рукі.
— Гэ-гэ-эй!!! — залямантаваў, затанцаваў на месцы. — Хо-хо, Янг!
Гэта быў Абдула — узнік, нібы ў казцы. А кажуць, што цудаў не бывае!
Абдула патануў у гушчэчы зараснікаў, пачаў спускацца ўніз.
Хвіліна, другая — і вось ён, увесь абдрапаны, са свежымі пісягамі на голых руках, грудзях, жываце. У адных старых штанах, босы. Янг кінуўся насустрач, і яны моцна абняліся.
— Ты з неба зваліўся? Я толькі-толькі падумаў…
— Не з неба — са страхі! — рот Абдулы на худым твары ўсміхаўся да вушэй. — Адтуль, зверху, так зручна наглядаць за ўсімі! Там і спаць можна, толькі чаго пад бок падаслаць.
— Як гэта табе ўдалося? На Рай як трапіў?
— Упрасіўся на грузавоз… Дык усю дарогу машыну драіў у труме, а на прыстані разгружацца памагаў. Не вельмі за так прывязуць.
— Дзядзьку пакінуў, значыць…
— Ён мяне пакінуў — фіюць! — Абдула крутнуў указальным пальцам, нібы хацеў прасвідраваць неба. — Лёг спаць і не прачнуўся… А мяне на другі дзень пасля пахавання за шкірку і на вуліцу… Новага ліфцёра ўзялі і каморку дзядзькаву пад лесвіцай аддалі другому. Цяпер я вольны як вецер, хоць у піраты наймайся.
— Не трэба ў піраты… Бачыў я іх — піх-пах, і няма чалавека. На маіх вачах аднаго чалавека забілі, а цётку паранілі. Рабавалі нас, як плылі на Рай.
— Ну-у?!
— Вось табе і ну… Раскажу потым.
— А я бачыў твайго брата і яшчэ двух з ім. Вунь там заходзілі ў мора, з балонамі жоўтымі… Самі чорныя, у масках — бр-р-р, як марсіяне якія. Я чакаў, пакуль павылазяць, каб пра цябе папытаць.
— А тут і сам я.
— А тут і ты! Ды яшчэ з сабакам… Такога я ўжо недзе бачыў.
— Памятаеш тую італьянку? Што папрасіла была пранесці сабачку?
— Ну.
— Дык от з таго часу і забаўляюся з ім. Тэрэзай італьянку зваць… Ой — слухай! Я ж цябе магу ўсватаць на сваё месца! Бо я ўжо ў дэльфінарыі працую, у мяне работы — во! — чыркнуў вялікім пальцам пад барадою.
— Не гаджуся я ў сабачыя пастухі. Ды я зразу прадам яго турыстам!
— Абдулок! Абдулячка-скулячка! Ты ж не ведаеш, што гэта такое — за пастуха. У гатэлі будзеш жыць першакласным, у адным нумары разам з ёю і сабакам. Жратвы — ад пуза і чаго толькі душа пажадае! А работы — усяго толькі сабачку прагульваць і часам крыху прыслугоўваць донне Тэрэзе.
— Рай на Раі?
— Ну!
— Дык чаго ж сам адмаўляешся?
— Сказана — у дэльфінарыі я! Мабыць, на пастаянную нават узялі. А з Тота мне трэба развязацца, а то замінае. Згаджайся, а?
— Гм…
— Ты не гмыкай, пан бо такі. Лепш і не прыдумаеш. Будзеш як сыр у масле плаваць, а там — бог бацька.
— Гм…
— А, каб цябе… Абдурак ты, а не Абдула. Вось дачакаемся Раджа, паможам яму касцюмы і аквалангі ўпарадкаваць, і я цябе павяду. Возьме донна! З маёю рэкамендацыяй — возьме.
— А цябе хто рэкамендаваў ёй?
— Ніхто. Сама напаткала мяне. Я ёй спадабаўся. Сумленне ў мяне на твары прачытала. Ясна? А ў цябе на твары…
— Ну-ну!
— Ты жулікаваты хлопец… — змякчыў Янг сваё вызначэнне. — У цябе ў кожным воку па чарцяняці скача, так і чакай, што якога коніка выкінеш.
— Хо-хо!
— Абдурахманчык, мне столькі ўсяго трэба табе расказаць!
— Вунь… вылазяць ужо!
Хлапчукі кінуліся навыперадкі да берага.
Радж сядзеў стомлены на лаўцы, абсыхаў пасля душа. Побач быў ускінуты на спінку вывернуты на левы бок гідракасцюм. Янг і Абдула плюхаліся ў душы, мыліся і самі і абмывалі знутры, прапалосквалі яшчэ два гідракасцюмы. Але больш, мабыць, дурэлі і пырскаліся, бо ажно даходзілі ад віску і смеху.
У руцэ Раджа была паперка, спісак жадаючых зрабіць падводную прагулку. Супраць кожнага прозвішча і імя стаяў памер касцюма, рост. Два першыя ўжо адплаваліся. Трэці і чацвёрты зараз прыйдуць.
Трэцім у спісе стаяў Пуол…
Раздзел пяты
1
У Пуола быў такі стан душы… Не ўзнёслы, не, хутчэй за ўсё яго паліла злое, д'ябальскае натхненне. Дасюль усё неяк абыходзілася. У розныя пераплёты трапляў, нават быў на валасок ад смерці — вылузваўся. І ў руках паліцыі двойчы пабываў — «Х-хэ!» — выкруціўся!
Выпусцілі яго з райскай паліцыі толькі назаўтра. Ішоў нага за нагу, пакуль зноў не апынуўся на плошчы з фантанам. У галаве было пуста, ніяк не мог прыдумаць, што рабіць далей, як прыступіцца да Раджа. Спыніўся каля зборнага шчыта-рэкламы, правільней, трох шчытоў, састаўленых трохкутнікам. На ўсіх трох шчытах віселі аднолькавыя плакаты. Праз дзесяць дзён марское свята, выбары «міс Рай». І партрэт мінулагодняй «міс Рай»: галава — фотаздымак, а тулава прымалявана мастаком, быццам сядзіць яна какетліва бокам на дэльфіне, а той імчыцца ў пырсках. Дзіва дзева «міс Рай» паказвае ва ўсмешцы ўсе трыццаць два зубы, тарашчыцца проста ў вочы таму, хто разглядвае яе, і памахвае ручкаю.
«Бетэль, бетэль! Каму бетэль? Лепшага бетэля не знойдзеце на ўсім архіпелагу!» — спыняецца каля плаката нейкі заўчасна зморшчаны невысокенькі латочнік-карабейнік. Спераду ў яго каляны, нібы з бляхі, фартух — ад самых пахаў і ледзь не да зямлі. Не фартух, а вітрына і латок адначасова, на ім нашыты сотні трохкутных кішэнек радамі, з кожнай кішэнькі тырчыць чаранок лісціка. Згорнуты лісток бетэля адмысловы, як цыгарка, у ім ёсць усе кампаненты — зерне арэкавай пальмы, кавалачак нягашанай вапны, а хвосцік пратыкнуты так, што нібы запліквае ўвесь згортачак, — бяры за хвосцік і ў рот. «Пакаштуй, малады чалавек! Ты такога яшчэ не каштаваў! — прыстаў і да яго прадавец і шапнуў: — Усяго два долары!» Мяркуючы па такой вялікай цане, у жвачку было нешта дабаўлена, ці не парашок гераіну. Пакуль Пуол вызбірваў у кішэнях манеты, каб набраць патрэбную суму дробяззю, той мармытнуў скрозь зубы: «Прывітанне ад Чжана… Цікавіцца поспехамі… Тэрмін працягваецца яшчэ на двое сутак, кончацца гэтыя двое ў дваццаць гадзін. Не зробіш што трэба — смерць… Бетэль! Каму бетэль? Пажуеш — і рай не трэба!»
Адышоў ад яго Пуол, адчуваючы, як палахліва трымцяць рукі, а ў жываце робіцца нядобра. Кантроль, аказваецца, ёсць, пра Пуола не забылі. Будзь пракляты той дзень, калі ён ступіў на сцежку гэтых гангстэраў! Будзьце яны ўсе праклятыя!