"9.50 mark inkluzinte la taxo po l'uzo di la vesteyo (dressing room)."
On pleas la kanto-maestri de Nuernberg da Richard Wagner.
Me preferas opero kam dramato e komedio kam tragedio.
La kurteno levesas. La ceneyo vidigas l'internajo di kirko.
Kantistino kantas per sonora voco. Anke la tenoro kantas ecelante.
L'orkestro-chefo direktas tre vivace (spiritedly).
Omna muzikisti di ca orkestro esas artisti. Pos singla akto eventas pauzo.
Aparte la 3. akto esas belega. On vidas la gaya Johannis-festo sur la prato.
Walter ganas per sua premio-kanto la filiino dil or-forjisto (goldsmith).
La kurteno (curtain) abasesas (is lowered). La audantaro (audience) aplaudas (applauds, claps) entuziasmigite (enthusiastically), la kantisti dankas joyoze. Wagner ne nur esis genio (genius) kom kompozisto ma anke bona poeto.
En 1825 Goethe dicis ad Eckermann:
"Ta, qua esas ne tote blazita (jaded/blase') e suficante yuna, ne facile trovas loko, ube lu povas esar tam bone sorgata kam en la teatro.
On postulas de vi tote nulo; vi ne bezonas apertar la boko, se vi ne volas.
Kontree vi sidas tote komfortoze (comfortably) quale rejo ed IGAS "(a) vi" komode (conveniently/suitably) REPREZENTAR omno (behave like a king), e REGALAR (treat) via spirito e sensi, quale vi nur povas dezirar to.
Yen poezio, pikt-arto, kant-arto e muziko, arto dramatala e mem plu multo.
Se omna ica arti e charmi di yuneso e beleso agas kune dum un vespero, sur alta nivelo dil arto, lore to esas festo nekomparebla ad irga altra."
Lektajo 15:- La Muso e la Leono (da Aesopos)
Leono dormis en sua kaverno (cave); cirkum lu trupo de gaya musi ludis.
Un/Una de li jus esis kliminta adsur salianta (protruding) rokaji, falis adinfre e vekigis la leono qua retenis (kept) lu per sua grandega pedo.
"Ho ve", la muso pregis, "esezjeneroza a me kompatinda, neimportanta kreuro! me ne volis ofensar tu, me nur facis mispazo e falis de la rokajo.
Quale mea morto utilesus a tu? Lasez vivar me /Lasez (a) me vivar/, e me volas esor/esur gratitudoza a tu dum mea tota vivo!, se me vivus."
"Forirez!", la leono dicisjeneroze e lasis forkurar la museto. Ma pose lu ridis e dicis: "Esor gratitudoza! Nu, ton me dezirus vidar, quale museto povus manifestar sua gratitudo a leono. To ne semblas esor posibla"
Pos kurta tempo la sama muso kuris tra la foresto e serchis nuci (nuts) por su. Subite (suddenly) lu audis la plendala mujado (roaring) di leono.
"Lu certe esas en danjero!" la muso parolis en su ed iris a la loko, de qua la mujado sonis. Ibe lu trovis lajeneroza (generous) leono cirkumplektita (intertwined) da forta reto (net) quan la chasisto pozabis injenioze por kaptar (capture) per to animali granda e forta.
La kordi (pieces of rope) tante kontraktesabis (shrank together) ke la leono povis uzar nek sua denti nek la forteso di sua pedi por lacerar (tear) li.
"Vartez, amiko," dicis la museto, "cakaze me povas helpar probable maxim bone." Lu adkuris, parrodis (gnawed completely) la kordi qui entravis (fettered) lua avana pedi, e fine divenis ke li (la pedi) esas libera. La leono laceris la cetera (remaining) reto e riatingis tale sua libereso per la helpo da la museto di qua vivon olim lu ipsa sparis sualatere.
Nobla esez la homo, helpema e bona, nam to distingas lu de omna enti quin ni konocas. (Johann Wolfgang von Goethe 1749-1832)
Lektajo 16:- Du Komercala Letri
Milano, 16. marto 1921.
Sioro Zahn e kompanio, mashin-fabrikerio Mannheim (Germania) Me dankas pro la sendo dil preco-listo.
Nuntempe agrokultivala (agricultural) mashini demandesas tante multe ke me mustas balde riplenigar (refill) mea magazino (warehouse).
Nia kompristo (buyer) vizitos vu pos kelka dii; ilu havas la promiso (=expekto - expectation) komendar (order) pasable (fairly) granda nombro de mashini, se vu grantos konvenanta rabato (discount) ed avantajoza pago-kondicioni.
Specale me bezonas motor-plugili (ploughs), semo-mashini (sowing- machines), falcho-mashini (mowing-machines), fen (hay)-rastili (rake) (haymaker) e drash-mashini (flail/threshing-machines).
Konsiderante la plucherigo (soaring) extraordinara pro la transporto- preco ed importaco-taxo, me nur povas komprar, se la preco kalkulesos ad/kom/ye la maxim basa [preco kam] posible.
Meja recevis avatajoza ofri da Angla firmi; tamen me havas l'espero agreabla, filigar (spin/ make into threads) per ica kompro la relati aferala qui existis ante la milito inter nia firmi, por la profito di la du parti.
Kun granda estimo, Giovanni Rienzi, Dante-strado 17, Milano (Italia) Mainz, 8. februaro 1921.
Sioro P. Thorbecke, Rembrandt-placo 11, Amsterdam (Nederlando).
Vua sendajo del 29.januaro arivis cadie.
La vari esas nereprochebla, pezo e nombro esis justa.
Me komisis (appointed) la Rhenana banko asignar a vu la sumo de
2864 florini.
Me pregas vu quik sendar a me la sequanta vari:
500 kilogrami de rizo, singla kg po 4 mark;
100 kg de kakao, maxim bona qualeso;
200 kg de saguto (sago); 220 kg de Braziliana kafeo;
90 kg de teo, mezvalora mixuro (mixture);
4000 buxi de lakto sukrizita (sugared); 360 kg de fromajo (cheese) de Edam;
50 litri de palm-oleo (palm oil); fine 5 kg de pipro (pepper) muelita.
Koncerne la preci me fidas a vu pro mea multyara experienco pri la loyaleso di vua firmo, e me supozas, ke la livrajo esos tam bona kam la lasta.
Kun respektoza saluti, vua devota (devoted), Walter Schutz La pasero e la kolombo
Puerulo kaptabis pasero (sparrow) e vidis pose kolombo (dove) sur la tekto.
"Ita esas plu bona", ilu pensis, lasis riflugar la pasero ed acensis la tekto, por kaptar vice (= instead of) lu la kolombo.
Ma ica ne vartis il, ma lu forflugis.
Sidante sur la tekto, sen pasero e sen kolombo, la puerulo memoris la proverbo: Plu bona (esas) pasero en la manuo kam kolombo sur la tekto.
Lektajo 17:- Linguala Stilo
La skopo di la linguo internaciona esas l'interkompreno adminime en Europa. Ne suficas havar internaciona vortaro e gramatiko inter lingui Europala, se la frazi ne esas omnaloke komprenebla (por diferanta nacionani). La vortordino esez naturala segun la reguli dil Ido- gramatiko. La maxim bona moyeno por komprenesar esas facar kurta frazi. Qua bone skribas, facas multa punti. Ne akumulez la subordinita frazi.
Anke en Ido existas bona e mala stilo. La naturala lingui havas multa idiomaji, quin on devas uzar, mem se li esas nelogikala. "Ido ne havas idiomaji*", singla nociono havas un vorto e singla vorto signifikas nur un nociono.
Do on evitez l'idiomaji dil naturala lingui; li ne komprenesas en omna landi. Skribez simple e klare, lore tu espereble skribos en bona stilo.
--- * Ma poke fanfaronanta reklamajo por Ido da olima Idisto Germana, nam omna lingui sur la tero havas plu o min idiomaji e ne- logikeso, quin tamen Ido adminime esforcas eskapar per sua anmo por facileso.
Lektajo 18:- Pri Idiomaji (idioms) e Propra Kustumo di Naturala Lingui
Lernar stranjera lingui esas multe desfacila por ordinara populi (=plebeyi).
Nam sempre restas/os nekonteble multa neregulozeso (irregularities) gramatikala ed anke en dicmanieri, idiomaji nacionala, pos "omna esforcado (endeavour)" bone lernar la linguo di irga intereso ed importo. Logikeso ne suficas ma la rezulton decidos nur suficanta tempo e pekunio por parlernar la linguo.
Quale onu povus facile memorar omna idiomaji di linguo lernata? Exemple: rain cats and dogs, fight like Kilkenny cats, let the cat out of the bag...
Quale onu povus facile dicernar per dicionario la korekta signifiko di frazo? Kande USAani dicas "I'm MAD about the event.", onu ne povas komprenar la vera signifiko per simple konsultar la dicionario; mad - fola Advere la frazo ne signifikas ke "Me esas FOLA pri l'evento" ma