Выбрать главу

Sed longe magis possunt virtutes coelorum et species eorum et stellarum fortes imprimere in corpus et organa, quibus vehementer alteratis excitabitur homo fortiter ad actus de quibus non curavit prius, salvo suae libertatis arbitrio; quoniam virtutes coelorum fortiores sunt quam istorum inferiorum visibilium et audibilium et multorum aliorum sensibilium, et possunt mutare substantiam non solum accidentia, et corrumpere et destruere res omnes inferiores; quoniam secundum allationem solis sub obliquo circulo accidunt generatio et corruptio in rebus, ut Aristoteles dicit. Et non solum haec allatio solis absolute considerata, sed cum virtutibus aliorum planetarum et stellarum; et ideo valida est alteratio corporum nostrorum per virtutes coelestes, et per consequens animus fortiter excitatur ad actus suos licet non cogatur, et secundum hoc currit iudicium astronomi, et non per infallibilitatem et necessitatem. Et astronomus in hoc multum iuvatur, quod videt homines in actibus suis sequi multum suas complexiones quas habent, ut cholericus moventur de facili ad iram, nec potest refraenare primos motus omnes, et sic de aliis, secundum quod homines diversificantur in complexionibus. Et ideo astronomus, cum videt homines sequi suas complexiones, quae oriuntur a coelesti operatione, sicut et tota generatio, non est mirum si se extendat ad considerationem actuum humanorum.

Но куда большим могуществом по отношению к телам и органам обладают мощные силы и species небес и звезд, и человек, подвергшийся благодаря им более ощутимому изменению, более сильно склоняется к действию, о котором ранее и не помышлял, сохраняя [однако] свою свободу выбора. [Это происходит потому], что силы небес более мощные, нежели силы этих видимых и слышимых вещей, а также многих других чувственно воспринимаемых объектов подлунного мира, и могут изменять не только акциденции, но и субстанции, а также уничтожать и разрушать все вещи подлунного мира, поскольку возникновение и уничтожение в вещах происходит из-за движения Солнца по эклиптике, как утверждает Аристотель. И [такое сильное воздействие оказывает] не только это движение Солнца, рассмотренное безотносительно, но и силы других планет и звезд, а потому благодаря силам небесных [тел] происходит весьма существенное изменение наших тел, и, следовательно, мы более сильно склоняемся к совершению своих действий, хотя и не с необходимостью. И в соответствии с этим формируются суждения астронома, но они не безошибочны и не необходимы. И очень помогает в этом астроному то, что он видит, что люди в своих действиях преимущественно следуют темпераментам, которыми они обладают, так, холерик легко побуждается ко гневу и не может обуздывать все свои первичные устремления и т. д., в зависимости от того, как люди различаются по темпераментам. И поэтому неудивительно, что астроном, который видит, что люди следуют своим темпераментам, которые имеют истоки в действии небесных тел (как и любое возникновение), распространяет [принципы своей науки] на сферу человеческой деятельности.

Caeterum ipse videt manifeste, quod secundum diversitatem habitantium sub diversis coeli parallelis variantur mores, sicut habitantes versus polum, ut Scythae, alios habent mores quam habitantes versus meridiem, sicut Aethiopes; et alios ab his habent illi, qui in quarto climate; immo secundum diversitatem cuiuslibet climatis et etiam partium climatis variantur mores habitantium, ut in climate scilicet septimo Picardos, Gallicos, et Normannos, et Flamingos, et Anglicos, videmus manifeste in moribus discrepare, cum tamen sint continui ad invicem et propinqui. Hoc autem non est ex ipsis hominibus a parte diversitatis animae rationalis, sed propter complexiones corporum innatas a natura coeli, sub cuius parallelis diversis et stellis situantur, et secundum diversitatem situs eorum respectu planetarum. Et non solum est haec diversitas secundum latitudinem regionum ab aequinoctiali circulo versus polum, sicut nunc tactum est, sed secundum longitudinem, licet causae sint occultiores. Per experientiam enim videmus, quod sub eodem parallelo variantur regiones, secundum quod magis ab occidente vel oriente distant, et non solum ipsae regiones, sed partes regionum. Et non potest in terra nec in hominibus inveniri causa principalis huius rei, sed in coelo requiritur secundum omnes sapientes; unde sicut prius dictum est, ad omne punctum terrae incidit conus unius pyramidis virtuosae a toto coelo. Et coni isti sunt diversae in natura, et pyramides si militer, quia diversas habent bases propter diversitates horizontum, quoniam quilibet punctus terrae est centrum proprii horizontis. Et ideo oportet omnium rerum diversitatem magnam ex hac causa oriri, etiam quantumcunque propinqui sunt, ut gemelli in eodem utero; et sic de omnibus, prout videmus quod a duobus punctis terrae proximis oriuntur herbae diversae secundum speciem. Et hic sumit astronomus fundamenta sui iudicii, et merito, quia diversitas plena rerum per coelum sic invenitur.