Вось так яны згубілі тры нядзельныя дні дый змарнавалі б яшчэ, калі б Флярэнтына Арыса не вырашыў падзяліцца таямніцай з Эўклідэсам, які адразу змяніў увесь план пошукаў, і яны накіраваліся да старажытнага фарватару для галеонаў, які знаходзіўся на адлегласці дваццаці з лішкам міляў на ўсход ад вызначанага Флярэнтына Арысам месца. Месяцы праз два, дажджлівым днём, Эўклідэс доўга заставаўся пад вадою, і човен так аднесла, што давялося плыць амаль паўгадзіны, каб нагнаць яго, бо Флярэнтына Арыса не здолеў наблізіцца да яго на вёслах. Калі, нарэшце, хлапчук падняўся на борт, ён дастаў з рота і паказаў як знак перамогі і ўзнагароду за ўпартасць пару жаночых упрыгожанняў.
Хлопчыкаў аповед гэтак зачараваў Флярэнтына, што той пакляўся навучыцца плаваць і ныраць на глыбіні, толькі каб пабачыць усё на свае вочы. Эўклідэс сказаў, што на тым месцы, на глыбіні якіх васямнаццаці метраў, ляжыць на каралах столькі старажытных ветразнікаў, што немажліва нават падлічыць альбо прыкінуць іхную колькасць, і што яны раскіданыя па прасторы — вокам не ахапіць. Ён сказаў, што яго больш за ўсё здзівіла: ніводная шкарлупіна з бухты не была ў такім добрым стане, як патопленыя караблі. Ён дадаў, што бачыў каравэлы, іх было некалькі, і ўсе — з некранутымі ветразямі, а караблі відны былі на дне выдатна, нібыта патанулі разам са сваімі прасторай і часам, быццам бы над імі тое самае сонца, што стаяла ў небе аб адзінаццатай раніцы ў суботу 9 чэрвеня, калі яны і пайшлі на дно. Ён паведаміў, задыхаючыся пад напорам уласнага ўяўлення, што найлягчэй было разглядзець галеон «Сан Хасэ», чыя назва свяцілася на карме залатымі літарамі, але адначасова гэта самы пашкоджаны ангельскай артылерыяй карабель. Ён сказаў, што на караблі бачыў старога васьмінога, якому не менш за трыста гадоў, ягоныя мацкі выходзілі праз гарматныя адтуліны, і ён так вырас у карабельнай ядальні, што цяперака можна было выслабаніць яго, толькі разабраўшы корпус. Ён працягваў, кажучы, што бачыў цела капітана, якое плавала бокам на мосціку, нібыта ў акварыуме, і што не спусціўся ў трумы са скарбам адно таму, што не хапіла паветра ў лёгкіх. І вось доказы: завушніца са смарагдам і медальён з выявай Святое Дзевы, ланцужок якога раз’ела соль.
Гэтая навіна пра скарб была першай, якую Флярэнтына Арыса згадаў у лісце да Фэрміны Дасы, накіраваным ёй у Фансэку незадоўга да яе вяртання. Легенду пра патанулы галеон яна чула, пра гэта неаднойчы распавядаў Лярэнса Даса, які змарнаваў час і грошы, спрабуючы дамовіцца з нямецкай кампаніяй падводных даследаванняў пра сумесную арганізацыю вышуку зніклага скарбу. Ён бы настаяў на сваім, калі б некалькі сяброў Акадэміі гісторыі не пераканалі яго ў тым, што легенда пра затоплены галеон насамрэч была прыдуманая якім-небудзь віцэ-каралём, каб такім чынам прыўласціць маёмасць іспанскай кароны. Ва ўсялякім выпадку, Фэрміна Даса ведала, што галеон ляжаў на глыбіні двухсот метраў, цалкам недасяжнай для чалавека, але ніяк не дваццаці, як пісаў Флярэнтына Арыса. Аднак яна настолькі прызвычаілася да яго паэтычных перабольшанняў, што ўспрыняла прыгоды з галеонам як адно з іх. Тым не менш, яна і далей атрымлівала лісты з новымі, усё больш фантастычнымі падрабязнасцямі, і напісаныя яны былі не менш сур’ёзна, чымся ягоныя палюбоўныя пасланні, так што яна прызналася Ільдэбрандзе, што, маўляў, пабойваецца, што ейны летуценны жаніх страціў розум.
Эўклідэс даставаў з дна столькі доказаў поспеху іхных пошукаў, што ўжо бяздумна было збіраць завушніцы ды пярсцёнкі сярод каралаў, — трэба было ствараць моцнае прадпрыемства дзеля пад’ёму паўсотні караблёў з іхнымі вавілонскімі скарбамі. Тады і здарылася тое, што рана ці позна мусіла здарыцца, бо Флярэнтына Арыса не мог не звярнуцца да маці па дапамогу на завяршэнне распачатае справы. А ёй досыць было паспрабаваць метал упрыгожанняў на зуб і паглядзець на святло праз шкляныя каменьчыкі, каб зразумець: хтосьці нажываўся на наіўнасці ейнага сына. Эўклідэс на каленях пакляўся Флярэнтына Арысу, што ў ягоных паводзінах не было ніякага падману, але ў наступную нядзелю ён не з’явіўся ў рыбацкі порт, а надалей — нідзе і ніколі.
Ад гэтага шваху Флярэнтына Арысу застаўся толькі адзіны прытулак — маяк. Ён дабраўся да яго аднойчы ўначы на чоўне Эўклідэса, калі шторм заспеў іх у адкрытым моры, і з тае пары хадзіў вечарамі гаманіць з даглядчыкам маяка, слухаць аповеды пра незлічоныя і адно што яму вядомыя дзівосы мора і сушы. Гэта быў пачатак сяброўства, якое перажыло мноства катаклізмаў у свеце. Флярэнтына Арыса навучыўся падтрымліваць святло маяка, спачатку бярэмамі дроваў, а потым, пакуль не працягнулі да маяка электрычнасць, цэлымі збанамі алею. Ён навучыўся накіроўваць прамень і павялічваць яго люстрамі, а час ад часу, калі даглядчык чамусьці не мог, дзяжурыў уначы на маяку. Ён навучыўся пазнаваць караблі паводле гудкоў, паводле памеру святла на лініі далягляду і адчуваў, нібы нешта ад іх вярталася да яго з водбліскамі маяка.