Выбрать главу

Гэта была яна. Яна перасякала Кафедральны пляц разам з Галай Плясыдыяй, якая несла кошыкі для пакупак, і ўпершыню ён бачыў яе не ў школьнай вопратцы. Яна сталася вышэйшая ростам, рысы твару набылі дакладнасць, а прыгажосць — ачышчэнне даросласцю. Яна зноў адгадавала касу, але несла яе не за спінай, а перакінула наперад цераз левае плячо, і гэтая простая перамена здымала з твару ўсялякую дзіцячасць. Флярэнтына Арыса стаяў, як слуп, пакуль дзяўчына пераходзіла пляц, гледзячы проста перад сабой. Але ж тая непераадольная сіла, што спаралізавала Флярэнтына Арысу, змусіла яго кінуцца ўслед, як толькі яна павярнула за сабор ды знікла ў шумным натоўпе гандлёвага лабірынта.

Упершыню ён бачыў яе ў звычайным паходзе па прадукты. Не паказваючы сябе, ён адкрываў невядомыя яму жэсты, выспелую грацыёзнасць, раннюю даросласць самай любай на свеце істоты. Яго здзіўляла лёгкасць, з якой яна ішла праз натоўп. Гала Плясыдыя натыкалася, чапляла кошыкамі мінакоў і мусіла ўвесь час бегчы, а Фэрміна Даса ішла сярод вулічнага натоўпу адасоблена і нібыта ў іншым часе, ні з кім не сутыкаючыся, як кажан уначы. Яна часам рабіла такія паходы з цёткай Эскалястыкай. Але тое заўсёды былі дробныя пакупкі, бо бацька асабіста забяспечваў дом не толькі рэчамі ды прадуктамі, але нават жаночай вопраткай. Так што першы самастойны выхад быў для яе дзівоснай прыгодай ейных дзіцячых мараў.

Яна не звяртала ўвагі ні на воклічы змеяловаў і траўнікаў, якія прапаноўвалі ёй эліксір вечнага кахання, ні на мольбы жабракоў, што на кожным кроку выстаўлялі свае пакрытыя сукровіцай язвы, ні на несапраўднага індзейца, які спрабаваў прадаць ёй прыручанага каймана. Яна ішла доўга без канкрэтнага кірунку, затрымваючыся, каб толькі без мітусні зведаць асалоду ад пранікнення ў сутнасць рэчаў. Яна падыхо­дзіла да кожнага месца, дзе штосьці прадавалі, і паўсюль што-кольвечы знаходзіла, і гэтыя знаходкі нібыта сілкавалі ейную прагу да жыцця. Яна радасна ўдыхала пах абівачнае тканіны, якую даставалі з вялізных куфраў, накідвала на плечы каляровы шоўк, смяялася, угледзеўшы сябе ў строі мадрыдскай дзяўчыны з грэбенем і распісаным веерам каля вялікага люстэрка гандлёвае галерэі «Залаты дроцік». Яна ўвайшла ў бакалейную краму, прыадчыніла бочку з марынаваным селядцом і ўзгадала паўночна-ўсходнія ночы далёкага маленства, у Сан-Хуан-дэ-ля-Сіенага. Ёй далі пакаштаваць крывянку з Алікантэ са смакам лакрычніку, яна набыла яе для суботняга сняданку ды яшчэ траску і чвэртку настоеных на самагоне парэчак. У краме са спецыямі яна расцірала пальцамі лісце шалфею і маярану ды ўдыхала водар з відочнай асалодай, потым набыла жменьку гваздзікі, молатага анісу і яшчэ імбіру і ядлоўцу ды выйшла на вуліцу, чхаючы ад каенскага перцу. У французскай аптэцы, пакуль яна набывала рэйтэрскае мыла і росны ладан, яе надушылі за вушкам моднай у Парыжы парфумай і падаравалі пілюлю, якою карысталіся пасля палення, каб пазбавіцца непрыемнага паху.

Што праўда, яна грала ў паход за пакупкамі, але патрэбнае набывала без сумневу, з уладнасцю, якая не дапускала думкі пра тое, што гэта ўпершыню, і яна ўсвядоміла, што бярэ што-небудзь не толькі сабе, а і яму: дванаццаць ярдаў ільнянога палатна на сямейныя абрусы, тонкі паркаль на прасціны, якія прымуць іхную цеплыню штоноч, найлепшыя, чароўныя рэчы, каб раздзяліць з ім асалоду ў доме іхнага кахання. Яна ўмела патрабавала зніжкі, збіваючы кошт грацыёзна і годна, пакуль не дамагалася свайго, і плаціла залатымі: крамнікі правяралі іх на гук толькі дзеля таго, каб адчуць асалоду ад звону на мармуровых прылаўках.

Флярэнтына Арыса зачаравана сачыў за ёю, пераследаваў яе, стаіўшы дыханне, некалькі разоў натыкнуўся на кошыкі прыслужніцы, якая адказвала на ягонае перапрашэнне ўсмешкай, і аднойчы Фэрміна Даса прайшла так блізка, што ён паспеў адчуць павевы ейнага водару, і калі яна не пабачыла яго, дык толькі праз ганарлівую хаду. Яна здавалася яму такой прыгожай, такой спакуслівай, не падобнай да простых лю­дзей, што ён не мог уцяміць, чаму гэта ніхто з глузду не з’ехаў, як ён, ад перастуку ейных абцасікаў-кастаньетаў па брукаванцы, ні ў кога не спынілася сэрца ад уздыхаў-шаргацення спадніцы з фальбонкамі, чаму не ашалеў ад кахання ўвесь свет, чуючы шэпт ейнай касы, бачачы ўзлёт рукі, прымаючы залаты звон ейнага смеху. Ён не ўпусціў ніводнага жэсту, ані самай дробнай праявы характару, але не адважваўся падысці, каб не парушыць зачаравання. Аднак, калі яна нырнула ў мітусню Натарыяльнае брамы, ён зразумеў, што рызыка ўзрас­ла, — ён мог згубіць мажлівасць, якую столькі гадоў чакаў.