Чытаючы верш, я страшэнна бянтэжыўся, бо Канстанцін Міхайлавіч увесь час варочаўся на ложку і чырванеў. Мне здавалася, што я нечым пакрыўдзіў яго, а можа, паставіў у няёмкае становішча. Крыху пазней ён вытлумачыў:
— Гэта мяне душыў кашаль, а я стрымліваўся, баяўся, каб не пакрыўдзіць цябе…
У клопаце дзень пры дні
Здарэнне з наведвальнікам. Размарынаў. Гаворка з карэспандэнтам «Правды». Не шкадуйце на людзей добрага слова.
— Размарынаў? Няўжо ў яго такое аперэтачнае прозвішча?
Колас нічога не адказвае: так ён толькі што назваў аднаго з сваіх наведвальнікаў. Але ў вачах праблісквае ледзь прыкметная іскрынка, значыць, у думках ён падсмейваецца і зараз нешта раскажа.
Шумных і дакучлівых людзей Канстанцін Міхайлавіч не любіў. Можа, гэта замоцнае слова — не любіў, бо хоць яму і было цяжка з надаядамі, як ён ахрысціў асоб такога заводу, але ж не адмяжоўваўся ад іх. Ён ніякавеў і губляўся перад бесцырымоннасцю некаторых просьбітаў, аднак выслухваў іх. Ды не толькі выслухваў і дапамагаў праз прыроджаную далікатнасць, а вышукваў у кожным зернетка сапраўднага, чалавечага. Праўда, вочы не абміналі нічога ў суразмоўніку: памяць адкладала ў запас смешныя рысы, дробязныя звычкі, драпежныя ўхваткі.
Адзін усяго раз за наша знаёмства Колас так зірнуў на занадта настырнага карэспандэнта, што той паспяшаўся зачыніць дзверы гасцінічнага нумара — знік, як быццам і не з’яўляўся.
Канстанцін Міхайлавіч незадаволена пачмыхаў, а праз паўгадзіны, калі мінулася змора і адышлася ад вачэй сумятня цяжкога пасяджэння, адкуль ён вярнуўся, пачаў каяцца.
— Паказаў, называецца, характар, стары пень… — Зневажальныя звароты да ўласнай асобы заўсёды выкрываюць ягонае хваляванне. — Выгнаў чалавека, а за што? Яго ж справа ў карак штурхае…
Памаўчаў і ўзяўся за мяне:
— Дый ты — добрая цаца. Няма, каб спыніць, асцерагчы…
— Тады б і я апынуўся за дзвярыма…
Колас лёгка адгукаецца на жарт:
— Але ж выпарыўся ён хутка. Быццам нячысты дух. Няўжо я страшны такі, га?
Пагаварыўшы пра заўтрашнія турботы, здалёк пачынае падступацца да таго, што не пакідае яго ў спакоі.
— А можа б, пазваніць яму? Не магу ж я пісаць тут, у гасцініцы. Не атрымаецца. Прыеду дадому, тады раздумаюся, будзе ім артыкул. Як ты мяркуеш?
Запытанне гучыць так: давай пазвонім, растлумачым, скінем з сэрца цяжар.
Бяруся за тэлефонную кнігу, званю ў бюро даведак, нарэшце дашукваюся патрэбнага нумару.
— Дык як яму казаць, дзядзька Якуб?
— Відаць, мне давядзецца…
Пакуль ён падыходзіць, тэлефон абзываецца сам. Рэдактар перапрашае за свайго супрацоўніка — аператыўнасць прымушае! — просіць не ламаць з імі дружбы на далейшае: што здолееце і калі здолееце — усё роўна, толькі прысылайце.
Коласа гэта кранула.
— Не пакрыўдуйце і вы… I хлопцу свайму скажыце, няхай… Ну, адным словам, хай даруе. Я з ім хацеў бы пабачыцца. Калі? А хоць і заўтра.
Паклаў трубку, таймуе ўзрушанасць: ходзіць ад акна ў парог і назад.
— Бачыш, — голас у яго цяплее, — колькі нас, беларускіх капшукоў, вучыць трэба. Хто вінаваты, а хто першы прабачэння просіць…