I многае яшчэ было ў той салаўінай песні.
Як ні сіліліся хлопцы, не маглі разабраць нічога болей. I хоць тачылася ў ёй радасць дужання маладой вясны, ім чамусьці зрабілася сумна. Вось каб хіба самім узняцца за песняй гэтай малой птушкі над цёмным лесам, над зялёнай рунню… Нешта зрабіць, нешта гукнуць такое, каб так жа сціхла ўсё навокала і, не асмельваючыся дыхнуць, слухала толькі адны іхнія словы.
Твар у Костуся памякчэў, нечакана хлопчык заміргаў вачыма. На вейках пачалі збірацца расінкі, яны цяжэлі, звісалі і, не могучы ўтрымацца, капалі на зарошаны верас.
Але ў горле не сціскала, не падкочвалася да яго камяком, нават як быццам соладка і поўна-поўна зрабілася ў грудзях.
Было лёгка і добра. Дасюль ён плакаў толькі ад болю і крыўды, слёзы гора не паспелі яшчэ закрануць душы, а такая незразумелая слязіна наведалася да яго ўпершыню.
Костусь глядзеў проста перад сабою. Над ельнікам выплываў і хаваўся маладзічок. Вось ён выткнуў з-за пералётнае хмаркі светлыя рожкі, і хлопцу здалося — гэта ж месяц роніць слёзы, і яны пабліскваюць на чорных вяршалінах. Сваіх слёз хлопец не адчуваў.
Даўно вярнуліся ў двор авечкі, самі, пакінуўшы нядбайных пастухоў. Ганна занепакоілася, стала гукаць дзяцей. А яны і не чулі роднага голасу, толькі, можа, за дзесятым разам даляцела, адбіўшыся ад лесу:
— Костусь! Алесь!
Алесь страпянуўся і з усёй знявагай, як дазвалялі яму права і спрактыкаванасць старэйшага, кінуў:
— Разрумзаўся! Салавей і не гэтак можа… Вунь маці гукае.
Тады схамянуўся і Костусь. Правёў рукою па вачах, не паверыўшы, што мог без дай прычыны расплакацца. Праўда! Але прызнавацца не хацелася. Ён пацягнуў бярозавую галінку і строс на сябе і на брата цэлы дождж цёплых кропель.
— Нібыта не бачыш — раса!
I пабеглі па лузе, высока ўскідваючы вільготныя пяты.
Грамадка дужых дубоў, стаўшы роўным паўколам, вартуе леснікову сядзібу. Грудок гэты толькі што вылузаўся з-пад снегу і яшчэ ўвесь чорны. Акурат як каравай хлеба з падгарэлаю скарынкаю.
Падумаўшы так, Костусь адчувае, што ў яго засмактала ў грудзях. Вельмі хочацца есці! Ён бяжыць па падсохшай сцежачцы ў хату. Адсвечваюць жоўтыя, не паспеўшыя пашарэць ад дажджоў і ветру сцены. Толькі страха крыху пачарнела, але салома яшчэ не злежалася і шатырыцца знізу, як валасы на абголенай машынкай пад гарбуз дзіцячай галаве.
Сенечныя дзверы расчынены, адтуль патыхае пах свежага печыва. Костусь цягне да сябе смачнае паветра і, спынены нечаканай думкай, прыцішае крок:
«А чаму ж наш грудок зрабіўся падобны да буханкі?»
Ён стаіць, шукаючы адказу.
«А, ведаю! Гэта яго лес сціскае з усіх бакоў. Зямлі няма дзе дзецца, яна падымаецца ўгору. Хутка тут можа зрабіцца гара, і наша хата апынецца на самым версе. От добра! Усё будзе відаць. I Мікалаўшчына, і Свержанскія маргі, а можа і Нясвіж».
Костусь прыкладае палец да вуснаў і некаторы час спакмячае.
«Можа стацца і не гэтак. Лес будзе ціснуць, ціснуць на нашу пасаду, гара абваліцца, зробіцца прорва… I хата і мы ўсе…»
Хлопец зажмурвае вочы і ўскоквае ў сенцы, уздрыгваючы ад выдуманага ім страхоцця. Ён прачыняе дзверы ў хату, гатовы крыкнуць: «Мама!» — кінуцца да яе. Цэлы тыдзень не бачыліся! I тут жа заўважае, што ў хаце нікога няма. Ага! Маці прыкархнула, прысеўшы каля печы. Змарылася, пакуль упыніла ўсю работу.
У хаце добра прыбрана, пабелены сцены, пад дзяркач вышараваны жвірам лавы, а шыбы вымыты так чысценька, аж зіхацяць. Адчуваецца, што блізка свята.
«Куды ж усе падзеліся? — Костусь разглядаецца, стоячы ў парозе. — Уладзя, пэўна, за бацькам у лес пацягнуўся, а малыя ўпрасіліся з дзядзькам ехаць у Мікалаўшчыну. Па мяне і па Алеся. Добра, што я пабег проста са школы, не чакаючы фурманкі. Лугам, узгоркамі…»
Костусь заплюшчвае на хвілінку вочы. Бачыць, як людзі сплычваюць бярвенне на беразе, як стукаюцца адна аб адну апошнія крыгі. I ўжо кнігаўкі пішчаць…
Ён быў памкнуўся папрасіць у маці есці, ды пашкадаваў будзіць. Паглядзеў на стол, дзе астываў пад белым абрусам хлеб, і ўздыхнуў.
«Усё роўна зараз нічога лепшага не дадуць… Пост. Разгаўляцца будзем толькі ў нядзелю, пасля ўсяночнай».