«Памыляешся, Алесь! — Костусь здаволена ўсміхаецца. — Будзе! I не пісака, а паэт. Толькі вершаў маіх ты больш не пабачыш, пакуль не надрукую…»
Костусь уяўляе, як будуць здзіўлены яго бацькі і браты. Нехта разгорне кнігу, а там — верш. I падпісана: «Канстанцін Міцкевіч».
«Чакай, чакай, — скажа дзядзька Антось. — Які ж гэта Міцкевіч? Той жа Міцкевіч, з-пад Навагрудка, здаецца, зваўся Адам. Слухай, Міхал, ці не наш гэта Костусь?»
Бацька возьме кнігу, праверыць на свае вочы: «Відаць, ён».
Потым кніга пойдзе з рук у рукі. Усе будуць хваліць і глядзець на яго, Костуся. А ён будзе сядзець на покуці, есці цалкі з тоўстымі скваркамі і ні да чога не прызнавацца. Пад’еўшы, устане і скажа: «У мяне яшчэ многа напісана». Дастане вялікую кнігу ў скураных лаўках і пачне чытаць. Усе заслухаюцца, маці ўтрэ хусткаю слёзы… I ніхто не асмеліцца кпіць.
Успомніўшы пра кпіны, Костусь цвёрда рашае: «Да пары да часу нікому не пакажу. Хай потым ведаюць».
Падумаўшы, ён піша зверху старонкі назву «Вясна», а ўнізе старанна выводзіць свой подпіс. Вельмі хочацца да прозвішча яшчэ дадаць слова «паэт» і ўдакладніць: «з-пад Стоўбцаў». Каб сапраўды не зблыталі з тым Міцкевічам, што з-пад Навагрудка.
Костусь вагаецца. Не, не трэба. Такіх доўгіх подпісаў пад вершамі ён нідзе не бачыў. Хай будзе так. Тым больш — на развагі не застаецца часу. На лясной дарозе, недзе зусім недалёка, рыпяць колы і чуецца дзіцячы смех.
«Нашы! Дзядзька вяртаецца з Мікалаўшчыны».
Костусь хавае верш у сшытак і кладзе яго ў торбачку. У гэты час над падворкам, як быццам над самай галавою хлопца, зноў пачынае спяваць жаўранак. Костусь падымае вочы і захоплена слухае, удзячны за скінутую з вясновага неба песню.
Маці выходзіць з сянец і бярэ яго за плячук.
— Ты ўжо дома, сынок? I сядзіш галодны. Як жа ты прыбег, што я не чула? Што ж ты рабіў тут, скілеў на парозе?
Костусь канчаткова абуджаецца. Не паварочваючы галавы, ён трэцца шчакою аб цёплую матчыну руку.
— Нічога… Сядзеў ціхенька. Я бачыў, ты спіш. А здавалася, ты побач, нешта гаворыш са мною, ма…
Але перарваў на палавіне мілы, абыклы дзіцячы зваротак і першы раз сказаў: «Маці».
Не паспеў я спарадкаваць думкі і давесці да ладу чарнавікі, як зазваніў тэлефон.
— Ты нікуды не збіраешся? — пачуўся здалёк голас Канстанціна Міхайлавіча. — То я заеду…
Халодныя і непрытульныя дамы на Палярнай, дзе жыло некалькі пісьменнікаў, у тым ліку і я, чамусьці падабаліся яму. Прыехаўшы, пастаяў каля ганка, паглядзеў на нашы сціплыя агародчыкі. Пасля наківаў пальцам, што мала насаджана дрэў. Пра маю работу — ні гуку, хоць па ўсім відаць — прыехаў дзеля яе.
— Ці вы гультаі, ці зямлі не любіце, — напаўжартам кажа ён. — Маладыя людзі, а не ўткнулі ў глебу па дзесятку дрэў. Што гэта за работа!
— Не такая ўжо благая работа, — спрабую бараніцца я, — у вашым садзе араліі не цвітуць, а ў мяне — бачыце…
— Што аралія? Ні куст, ні дрэва. Галін няма. Лісты выганяе па сажню, а ўвосень усё абваліцца і тырчыць голая жардзіна. Дрэвы трэба садзіць добрыя. Каб чалавека перажывалі…
Мімаволі адчуваю дакор у нетрываласці напісанага мною і запрашаю зайсці. Няхай ужо хутчэй скажа ўсё проста!
У той вечар ён не спяшаўся, не папярэдзіў нават, як звычайна, глянуўшы на гадзіннік: «Я не буду бавіцца». Гэта і супакойвала, і нервавала.
Канстанцін Міхайлавіч сядзеў пры адчыненым акне. Адшчыкнуў лісток з зазіраўшай у пакой маладое чарэшні, разгладзіў на руцэ.
— Вось, — ён пакруціў у пальцах лісток, — здаецца, дробязь. А прыгледзішся — наймагутнейшая лабараторыя. Яна нас на свеце трымае. Усё мэтазгодна ў прыродзе, нічога лішняга, выпадковага.
І спыніўся, заўважыў, што я хапіўся за новую папяросу.
— Да цябе сягоння нельга ні з чым абазвацца. Усё да сэрца прымаеш. Хацеў быў пісаць табе ліст. Але гэта адабрала б некалькі дзён, ты перадумаў бы ліха ведае што. Дый рэч твая не скончана, не ацэнкі патрабуе, а парады.
Крыху адлягае ад сэрца. Ён дастае з жоўтага партфеля мой рукапіс.
— Прызнацца, я думаў — не стане ў цябе вытрываласці для прозы. Бо артыкулы твае, як вершы — напісаны за адзін дых, не ўстаючы з-за стала.
Сапраўды, у той час, прадумаўшы і падрыхтаваўшы загадзя матэрыялы, я пісаў газетны «падвал» за дзве-тры гадзіны.
Канстанцін Міхайлавіч гартае рукапіс.
— Чорны хваліў твае юнацкія апавяданні. Дый мне самому сустракаліся яны ва «Узвышшы». I ў «Чырвоным сейбіце» былі. Добры дадатак, Кузьмовым клопатам трымаўся, я любіў друкавацца там. Вы з Глебкам прысвяцілі мне аднойчы вершы. Я прачытаў «Сейбіт» і хацеў пакрыўдзіцца. Не помню, каторы з вас пісаў штосьці пра маю згорбленую постаць. А я, брат, яшчэ малады быў, мог кіламетраў тры добрай рыссю прабегчы.